قطار‌های فدک؛ انقلابی در صنعت حمل‌و‌نقل کشور
سفر با قطار علاوه بر آرامش و آسودگی در مسیر، جذابیت فراوانی از بابت همسفر شدن با این غول آهنین دارد.

کالبد عظیم و سرسخت واگن‌های قطار نیازمند لباسی زیبا است تا مسافران در دل کوپه‌های آن احساس راحتی کنند. قطار فدک درکنار سفری آسوده و پذیرایی دلپذیر، طعمی متفاوت از طرح و نقش را به مسافران می‌چشاند. طرحی که شایسته مَرکب مردمان سرزمینی است که هنر همواره همراه زندگی‌شان در قالب معماری، فرش، شعر و موسیقی بوده است.

تصویری که از قطار فدک بر ذهن نقش می‌بندد حاکی از اندیشه‌ای ایدئولوژیک، ایده‌آل‌گرا و تجملی است که هرآنچه برای میهمان خود بهترین است گردهم آورده. نکته حائز اهمیت در این قطار طراحی تمامی جزئیات معماری، سرویس، خدمات و ایجاد یک خط مشی مشترک در تمامی بخش‌ها از طراحی کوپه، فرش‌ها، پرده‌ها تا بدنه، لباس مهمانداران، ظروف، بروشورها، علائم و تمامی المان‌های بصری است.

کمتردیده شده است برندی در صنعت حمل و نقل به این شیوه تمام و کمال به هویت تصویری خود پرداخته باشد. طراحی دکوراسیون و هویت تصویری فدک در عین حال که ساختاری مدرن دارد از نمادهای تصویری ایرانی- اسلامی نیز بهره گرفته است. در مورد وجه تسمیه آن باید گفت فدک باغ سرسبز و ارزشمندی در شمال مدینه است که در جنگ خیبر به دست مسلمانان از یهودیان به غنیمت گرفته شد و پیامبر(ص) آن را به حضرت فاطمه زهرا (س) بخشید.

این بخش از مفهوم فدک که باغی سرسبز در دل کویر است در روند طراحی قطار به وضوح دیده ‌می‌شود. لوگوی انتخاب شده برای قطار فدک همچون گلی است که در دل این باغ روییده ودارای ایهامی فرمی است و از منظری دیگر شمایل آن همچون پروانه‌ای زیبا است.

این لوگو با هندسه‌ای دوار که ذاتی غیرمادی دارد رسامی شده است. بدنه‌ بیرونی واگن از حرکت دوار نقوش گیاهی زیبای سبز رنگ بر سطح سفید شکل گرفته که تداعی‌کننده باغی سرسبز به شیوه تجریدی است و همچون نقوش اسلیمی فرش و قالی ایرانی رسم شده است. نکته‌ قابل تامل آنکه در میان این نقوش از راست به چپ اسامی متبرکه «الله»، «محمد»، «علی»، «فاطمه»، «حسن» و «حسین» مستتر است که در نگاه اول دیده نمی‌شود و به‌صورت ضمنی معنای شجر‌ه‌ طیبه را تداعی می‌کنند. از پلکان این قطار که وارد فضای ورودی می‌شویم روی یک نمایشگر بزرگ پیام خو‌شامدگویی، مقصد و شماره واگن نمایش داده می‌شود.

جدای از کیفیت مواد و مصالح به کار رفته و دقت در ساختار صنعتی دیواره‌ها و اجزای فنی، تلفیق رنگ‌های سفید، فیروزه‌ای و طلایی چشم را نوازش می‌دهد. از درب اول که می‌گذریم روی سقف راهرو خطوط مواجی همچون فضای کویر چشم را تا انتهای مسیر هدایت می‌کند. گویی ذهن طراح این قطار از تمامی اجزا و ادوات درونی و بیرونی واگن برای ارائه مفهومی تصویری بهره برده است.

روی شیشه‌ کوپه‌ها درختی زیبا همچون سروی تنها در دل کویر حک شده، پرده‌ها نیز همین نقش را به رنگ آبی فیروزه بر خود دارند. فرش راهرو به سادگی تنها با حاشیه‌ای منقوش و فرش کوپه از ترنجی مرکزی با همان نقوش گیاهی به رنگ فیروزه‌ای و طلایی طراحی شده است.

در علم رنگ شناسی فیروزه‌ای رنگ آسمان و نماد بی‌کرانگی است و طلایی رنگ نور خورشید و نماد علم است.








طلا مصداق ارزش و مقام والاست که در‌خور مسافران فدک است. آبی در کنار طلایی به معنای رحمتی است که میل به ظاهر شدن دارد. در معماری تمامی بخش‌های داخلی خطوط آرامش بخش منحنی دیده می‌شود.

کنسول مرکزی کوپه که مانیتور و زیر‌سری‌ها را در برگرفته از بافتی چرمی به رنگ سفید تولید شده و خطی منحنی را در مرکز دیواره‌ به نمایش گذاشته است و بالای آن پشت تختی از جنس چوبی به رنگ زیتونی سطح وسیعی از نمای کوپه را به خود اختصاص داده است. ترکیب چوب، رنگ فیروزه‌ای، طلایی و سطوح خنثای سفید و استیل جدای از ایجاد حس آرامش و راحتی، فضای متفاوت و زیبایی را فراهم آورده است. سقف کوپه در دولایه به شکل مشبک که نقوشی را بر خود دارد نور زیبایی را بر سطوح کوپه می‌تاباند. نوری آبی نیز در یک سمت سقف راهرو و در کناره‌های سقف کوپه نیز جلوه زیبایی به فضای داخلی افزوده است. صندلی‌ها و تخت‌ها با نشیمنی راحت و ارگونومیک و پارچه‌ای نفیس ساخته شده‌اند. درکوپه مقابل هر دو مسافر مانیتور نسبتا بزرگی نصب شده و صفحاتی را به نمایش می‌گذارد که توجه را به خود جلب می‌کند.

نرم‌افزار سنا که به‌صورت اختصاصی برای ارائه خدمات، راهنمایی و سرگرمی مسافران قطار طراحی شده است بسیار کاربردی و زیبا برنامه‌نویسی شده است و با استفاده از کنترلی کوچک، امکانات وسیعی برای پخش فیلم، موسیقی، سفارش توشه، آگاهی از مسیر و اوقات شرعی و ارتباط با مهماندار را به مسافر ارائه می‌دهد و سفر را کوتاه و جذاب می‌سازد.

امکانات احضار مهماندار، تنظیمات نور و دما به شکلی امروزی بر صفحات لمسی بر سر در کوپه نصب شده و جلوه‌ای مدرن به آن افزوده است.
نام مسافران روی ال‌سی‌دی سر درب کوپه داخل راهرو به نمایش درآمده که این خود حاکی از نظم راهبری این قطار است. رفتار مهمانداران فدک نیز همچون لباسی که برتن دارند زیبا و همراه احترام است و نشان از آموزش صحیح آنان در برخورد با مسافران دارد.

جالب آنکه همان طرح باغ و آرم فدک با دو رنگ آبی و طلایی روی ترولی حمل توشه مسافران نقش بسته است. بروشورها و کتابچه‌های راهنما و سرگرمی که در اختیار مسافران قرار گرفته بسیار کاربردی و زیبا متناسب با فضای تصویری برند فدک به شکل نفیس چاپ شده است و مطالب مفیدی برای استفاده از امکانات قطار و سرگرم کردن مسافران ارائه می‌دهند.
از کنار کوپه مهماندار که رد می‌شویم فضای تمام استیل تمیز همراه با امکانات بسیار برای پذیرایی توجه را به خود جلب می‌کند. در سرویس‌های بهداشتی نیز ترکیب رنگ سفید و نورآبی همراه با امکانات نظافتی کافی احساس پاکیزگی ایجاد می‌کند.

چند نکته قابل توجه:
وجود سطحی باز شونده در داخل سرویس بهداشتی برای تعویض کودک، فراهم نمودن سرویس بهداشتی فرنگی با استانداردهای حرکت ویلچر مناسب ناتوان‌های جسمی است و نکته جالب‌تر صفحه‌ای الکتریکی در داخل راهرو برای آگاهی از اشغال بودن سرویس‌های بهداشتی دو سر قطار است. گویی هر آنچه راحتی مسافر را فراهم می‌آورد، پیش‌‌بینی شده است. در کنار تمام این پیش‌‌بینی‌ها وجود تمام ادوات ایمنی، حرکت نرم و بی‌ لرزش واگن احساس امنیت فراوانی را به مسافر القا می‌کند.
طراحی فنی مهندسی، طراحی صنعتی و طراحی گرافیک که در این واگن‌ها دیده می‌شود بر عهده تیم ایرانی گروه صنعتی ریل‌پرداز بوده است. قطعا این قطار، در صنعت حمل و نقل ریلی ایران محصول جدیدی محسوب می‌شود و گامی بلند برای پیشرفت و بهبود صنایع ریلی کشور خواهد بود.

طبق اعلام مدیران گروه صنعتی ریل‌پرداز، ان‌شاء‌الله از آبان ماه سال جاری، مسافران و مشتریان صنعت حمل‌ونقل‌ ریلی کشور می‌توانند با استفاده از قطارهای فدک سفری خاطره‌انگیز و لذت بخش را تجربه کنند.