تاریخچه موسسه در اواخر سال 1373 اندیشه ارتقای معیشت و رفاه فرهنگیان کشور و افزایش قدرت مالی دوره بازنشستگی آن ها با الگوی ایجاد صندوق ذخیره مطرح شد. با تصویب مجلس شورای اسلامی، موسسه « صندوق ذخیره فرهنگیان » در تاریخ 07/03/1374 در اجرای تبصره 63 قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و تصویب ‌نامه شماره 1359/ت 14956 هـ مورخ 11/04/1374 هیات وزیران تاسیس و در اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیرتجاری تهران به ثبت رسید و به موجب ماده 147 از قانون برنامه سوم و ماده 53 از قانون برنامه چهارم توسعه نیز تنفیذ گردیده است. ارکان موسسه اداره موسسه تحت نظر هیات امنا که از سوی وزیر آموزش و پرورش تعیین می‌شود و مرکب از مدیران وزارت آموزش و پرورش و سایر سازمانها و نهادها می‏باشد، صورت می‌گیرد. تصویب صورت‏های مالی، عملکرد هیات مدیره و برنامه و بودجه موسسه از جمله اختیارات هیات امنا می‏باشد. هیات مدیره موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان نیز مرکب از 5 نفر از مدیران فعال در امور اقتصادی و مالی می‌باشد و اعضای آن از سوی هیات امنا انتخاب می‌شوند. حسابرس مستقل و بازرس قانونی که از اعضای جامعه حسابداران رسمی می‏باشد، از طرف هیات امنا و به منظور نظارت و رسیدگی به فعالیت و عملکرد موسسه انتخاب می‏گردد. ماموریت نهادی است با ماهیت صندوق بازنشستگی مکمل (Pension Fund) در جهت کسب منافع حداکثری پس از بازنشستگی فرهنگیان از طریق سرمایه‏گذاری در بخش‏های گوناگون اقتصادی تعداد اعضا از کل ۹۱۳،۱۳۱ نفر فرهنگیان کشور در تاریخ ۳۰/۰۹/۹۱ ، تعداد ۷۱۷،۲۴۲ نفر عضو موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان می‏باشند. بنابراین ضریب نفوذ موسسه در میان فرهنگیان ۷۹ درصد است. همچنین ۷۲۱.۵۴۴ نفر از اعضای قبلی صندوق نیز در سنوات گذشته به درجه بازنشستگی نایل آمده یا به دلایل دیگر از صندوق خارج شده اند. ترکیب موجودی اعضا موجودی اعضا نزد صندوق از سه بخش ذیل تشکیل شده است: واریزی اعضا: طبق قانون می‏بایست ۵ درصد از حقوق و مزایای فرهنگیانی که داوطلبانه به عضویت صندوق درآمده‏اند به عنوان حق عضویت کسر و به صندوق واریز گردد. اما در عمل فقط حدود ۵/۱ درصد از حقوق و مزایای اعضا کسر و به صندوق واریز می‏گردد. تا تاریخ ۳۰/۰۹/۱۳۹۱ مانده واریزی اعضا نزد صندوق معادل ۵،۵۶۶ میلیارد ریال است. واریزی دولت: طبق قانون می‏بایست دولت مبلغی معادل با واریزی اعضا را به صندوق واریز نماید، تاکنون دولت کمتر از ۷۰ درصد از تعهدات مربوطه را یعنی ۴،۰۸۶ میلیارد ریال ایفا نموده است. سود: موسسه موظف است با سرمایه‏گذاری مبالغ واریزی پیش‏گفته ، حداکثر سود را کسب نماید. سود حاصل از این سرمایه‏گذاری‏ها برای اعضای موجود، تا تاریخ ۳۰/۰۹/۱۳۹۱ معادل ۱۲،۰۱۷ میلیارد ریال یعنی ۲۴/۱ برابر مجموع کل واریزی اعضا و دولت بوده است. چنانکه نمودار فوق نشان می‏دهد، نسبت سود موسسه به موجودی اعضا برابر با 55 درصد است و چنانچه سود معتنابه هدف‌گذاری شده برای سال آتی محقق گردد، نسبت مذکور رشد چشمگیری خواهد داشت. ترکیب سرمایه گذاری موسسه سرمایه‌گذاری‌های صندوق ذخیره فرهنگیان در بخش‌ها و صنایع مختلف به شرح ذیل است: «فلزات اساسی» ، «انبوه سازی املاک و مستغلات» ، «محصولات شیمیایی»، «بانک‏ها و موسسات اعتباری»، «ماشین‏آلات و تجهیزات»، «ساخت محصولات فلزی» و «سایر صنایع» شرکت‏های بزرگ تابعه صندوق و درصد مالکیت متعلق به صندوق عبارتند از: «سرمایه‌گذاری فرهنگیان 92/99 درصد» ، «پترو فرهنگ 99/99 درصد»، «ساختمانی معلم 98/99 درصد»، «بیمه معلم حدود 48 درصد»، «بانک سرمایه حدود 45 درصد» ترکیب سرمایه‏گذاری موسسه در تاریخ 30/09/1391 به شرح ذیل است: نرخ بازده داخلی معمولا به منظور تعیین بازدهی و با در نظر گرفتن ارزش زمانی پول ، از نرخ بازده داخلی (Internal Rate Of Return-IRR) استفاده می‏شود. این نرخ که در واقع مهمترین شاخص برای ارزیابی اقتصادی هر گونه سرمایه‏گذاری می‏باشد، طوری تعیین می‏شود که ارزش فعلی جریان خالص نقدینگی سرمایه‏گذاری مربوطه به ازای نرخ مذکور مساوی با صفر گردد. بدیهی است بالاتر بودن نرخ بازده داخلی بر اقتصادی‏تر بودن سرمایه‏گذاری دلالت دارد. نرخ بازده داخلی سالانه صندوق در مدت ۱۶ سال یعنی از ابتدای تاسیس (سال ۱۳۷۴) تا تاریخ ۳۰/۰۹/۱۳۹۰ برابر با ۶/۲۱ درصد بود ، اما با نرخ بازدهی ۷۵ درصدی که در سال مالی منتهی به ۳۰/۰۹/۱۳۹۱ حاصل شد، نرخ بازده داخلی سالانه صندوق در مدت ۱۷ سال با رشد ۲۱ درصدی، بالغ بر ۲/۲۶ درصد گردید. این در حالی است که چنانچه مبالغ واریزی به صندوق در دوره ۱۷ ساله یاد شده نزد بانک‌ها سپرده‏گذاری می‏شد، نرخ بازدهی سالانه در آن صورت معادل ۴/۱۸ درصد می‏شد. لازم به ذکر است چنانچه موضوع از دیدگاه اعضا (فقط با لحاظ وجوه واریزی اعضا) مدنظر باشد، نرخ بازده داخلی سالانه سرمایه‏گذاری صندوق در مدت ۱۷ سال مورد اشاره، برابر با ۸/۳۴درصد می‏باشد. سودآوری موسسه فعالیت اقتصادی موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان همواره سودآور بوده است. اما مدیریت جدید موسسه با اعمال مدیریت علمی، ضمن توسعه روحیه تلاش بی وقفه در مجموعه مدیران و کارکنان و همچنین با تقویت کادر تخصصی و تدوین برنامه‏ها و کنترل و پایش عملکرد شرکت‏های تابعه و بالاخره با اتخاذ تصمیمات مدبرانه و به موقع، بستر مناسب را برای افزایش سودآوری فراهم نمود. نتیجه این اقدامات در پیش‏بینی سود سال مالی منتهی به ۳۱/۰۶/۱۳۹۲ به منصه ظهور رسید ، به طوریکه سود یاد شده نسبت به سال مالی گذشته ۱۱۱ درصد رشد دارد. نمودار ذیل این واقعیت را به تصویر کشیده است: لازم به ذکر است با بررسی‏های بعمل آمده و طبق اطلاعات حاصل از عملکرد شرکت‌های تابعه در شش ماهه نخست سال مالی منتهی به 31/06/1392، سود تحقق یافته برای این شش ماهه حداقل 14 درصد بیش از سود پیش‏بینی شده آن می‏باشد، و برآورد شش ماهه دوم سال مالی نیز نشان می‏دهد، سود موسسه در کل سال مالی مذکور از میزان پیش‏بینی شده نیز فراتر خواهد رفت. نحوه نظارت بر عملکرد شرکت‌های تابعه نحوه نظارت بر عملکرد شرکت‏های تحت پوشش در تضمین رشد سودآوری موسسه نقش بسزایی ایفا می‏نماید. طی فرآیندی که در اواسط سال 1391 آغاز گردید، برای اولین بار، برنامه و بودجه هریک از شرکت‌های تحت پوشش برای سال مالی منتهی به 31/6/1392 به طور یکپارچه و هماهنگ تدوین و پس از تایید هیات‌مدیره شرکت، در ستاد موسسه مورد بررسی قرار گرفت و نهایتا برنامه و بودجه شرکت به تصویب رسید و ابلاغ شد. این برنامه و بودجه مبنای تحلیل عملکرد شرکت در طول سال مالی خواهد بود. بر اساس دستورالعمل ارسالی به شرکت های تابعه، هیات‌مدیره این شرکت‌ها موظفند عملکرد شرکت را به طور ماهانه و در مقایسه با برنامه و بودجه مصوب، بررسی و تصمیمات لازم را اتخاذ نمایند. هم‌چنین عملکرد هریک از شرکت‌ها طبق فرمت و جداول کاملی که از سوی ستاد موسسه طراحی شده به طور سه‌ماهه طی جلسه‌ای در حضور مدیرعامل محترم و معاونین موسسه و نیز مدیرعامل و سایر مدیران شرکت‌های تابعه مورد بررسی قرار می‌گیرد. گذشته از این برنامه منظم، به طور موضوعی و موردی نیز مسائل شرکت‌ها مورد بررسی قرار گرفته و تصمیمات لازم اتخاذ می‌گردد. همچنین اخیرا واحد حسابرسی داخلی نیز در موسسه راه‌اندازی شده که ابعاد نظارتی را قوی‌تر می‌سازد. گزیده رویکردهای مطالعاتی و مدیریتی مطالعه تطبیقی صندوق‏های بازنشستگی موفق دنیا استفاده از مطالعات جمعیت شناسی واکچوئری مطالعه نحوه تسهیم ارزش افزوده به کارگیری تمهیدات لازم به منظورتشویق به عضویت و ماندگاری اعضا تدوین سیاست‏ سرمایه‏گذاری به منظور دستیابی به برتری تجاری استقرارنظام پاسخگویی به منظور افزایش رضایت مندی اعضا برآورد دریافتی اعضا پس از 30 سال عضویت باتوجه به تاسیس موسسه در سال 1374 و عدم تکمیل یک دوره کامل عضویت (30 سال) ، مبالغ دریافتی اعضای بازنشسته فعلی قابل توجه نیست ولی با افزایش سابقه عضویت ، دریافتی آنها افزایش چشمگیری خواهد یافت. بــه منظور برآورد میزان دریافتی پس از 30 سال عضویت، نمونه ای از اعضا که دارای تمامی ویژگی های زیر می‏باشد انتخاب گردیده است. این ویژگی ها برای استفاده هرچه بیشتر از اطلاعات واقعی تعیین شده‏اند. ویژگی ها:  در سال تاسیس موسسه به استخدام آموزش و پرورش در آمده‏اند.  همزمان با استخدام ، عضو موسسه شده‏اند.  تا به حال انصراف نداده‏اند. مقایسه سرانه موجودی این اعضا درتاریخ 31/6/1391 با برآورد سرانه دریافتی آنان در زمان بازنشستگی در تاریخ 31/6/1404 در جدول زیر ارائه شده است: این برآورد بر اساس مفروضات زیر صورت پذیرفته است. مفروضات: افزایش سالانه حقوق اعضا، 15 درصد درصد حق عضویت، ثابت نرخ سود دهی سالانه موسسه، 20 درصد دوره برآورد، 13 سال نسبت سهم دولت به سهم عضو، ثابت *بر مبنای اطلاعات واقعی ۱۷ سال گذشته **بر مبنای اطلاعات واقعی ۱۷ سال گذشته به‌علاوه برآورد ۱۳ سال آینده ترکیب سرانه موجودی اعضا در تاریخ ۳۱/۶/۱۴۰۴ ارائه خدمات به اعضا تعداد قابل توجهی از اعضای صندوق انتظار دارند پیش از بازنشستگی نیز خدماتی را از صندوق دریافت نمایند. در این راستا سعی شده در سال مالی منتهی به 30/09/1391 ، خدمات بیمه‏ای، لیزینگ، خدمات مسافرتی و تسهیلات بانکی افزایش و بهبود یابد. همچنین در برنامه‏های سال مالی منتهی به 31/06/1392 توسعه بیشتری در ارائه این خدمات از جمله ارائه تسهیلات قرض‏الحسنه پیش‏بینی شده است. هر چند بایستی درنظر داشت که این موضوع نباید سمت و سوی کلی موسسه به عنوان یک نهاد بازنشستگی (ایجاد و افزایش امکان مالی در زمان بازنشستگی) را تحت تاثیر قرار دهد و ارائه خدمات بین اعضا حتی‌المقدور بایستی عادلانه باشد. اطلاع رسانی لازم است عملکرد موسسه و شرکت‏های تابعه و تلاش‌های بی وقفه مدیران و کارکنان ذیربط به اطلاع دیگران به خصوص اعضای محترم صندوق برسد. در خصوص اطلاع‌رسانی طرحی با محورهایی همچون چاپ و انتشار نشریه، ایجاد و استقرار پورتال موسسه، ایجاد ارتباط گسترده با مسوولان محترم سازمان‌ها و نهادهای ذیربط به خصوص مسوولان وزارت آموزش و پرورش در استان‏ها و مناطق گوناگون و نهایتا برنامه‏های انگیزشی برای اعضا در نظر گرفته شده است. عملیاتی شدن این طرح نقش مهمی در اطلاع رسانی به اعضا و در نتیجه جذب اعضای جدید ایفا خواهد نمود به طوری‌که با به اجرا درآمدن بخشی از مراحل طرح در شش ماه گذشته، عضویت اعضای جدید روند رو به رشدی به خود گرفته است که در نمودار ذیل ملاحظه می‏گردد: