مدیرعامل اصفهان کفریز در گفت و گو با دنیای اقتصاد مطرح کرد:
مسیر پرفرازونشیب انقلاب ریلی
به‌گونه‌ای که در هیچ‌کدام از صنایع ریلی به‌طور کامل خودکفا نشده است. ازجمله این قطعات، چرخ های ریلی است که تولید آن نیازمند محاسبه کامل و در نظر گرفتن فاکتورهای متعدد در کنار یکدیگر است. توجه به مواد اولیه، کیفیت مواد، روش‌ها و فرآیندهای مختلف فنی و مهندسی و... جزئی از این فاکتورهاست که کمترین ضعف و ایراد در هریک از این بخش‌ها، می‌تواند کیفیت نهایی قطعه تولیدشده را با مشکل روبه‌رو کند؛ اما باوجود مراحل سخت، تأمین مواد موردنیاز، فرآیند ساخت و استانداردسازی، متخصصان این عرصه توانسته‌اند در تولید این قطعه، تمامی استانداردها را رعایت و تأییدیه‌های کیفی، فنی و ایمنی را دریافت کنند. اگرچه همچنان تولید و عرضه این قطعات با چالش‌ها و مشکلات فراوانی روبه‌رو است.
دراین‌باره مهندس احمد صرامی، مدیرعامل شرکت اصفهان کفریز در گفتگو با روزنامه دنیای اقتصاد چالش‌ها و موانعی را بیان می کند که علی‌رغم قابلیت‌های بالای تولیدات داخلی چرخه‌ای ریلی بر سر راه این صنعت قرار دارد. در ادامه بخش‌هایی از این گفت و گو ارائه می‌شود.
بزرگ‌ترین چالش‌های یک صنعت
حمایت نکردن از تولیدات داخل موجب ورود آسیب زیادی به تولیدکنندگان می‌شود. درحالی‌که توانمندی و قابلیت‌های لازم برای تولیدات ریلی وجود دارد؛ اما به دلیل فقدان حمایت، خرید از کشوری مانند چین برای متقاضی جذابیت‌های زیادتری پیدا می‌کند. نخست آنکه مواد اولیه این کشور به دلیل رویکرد دولت آن، بسیار ارزان‌تر است و دوم آنکه تولیدات چینی دارای بازارهای جهانی و قابلیت صادرات است. درواقع محصول چینی کل دنیا را پوشش می‌دهد؛ زیرا تولید خطوط آنها با وجود تکنولوژی بالا و استفاده از روش مدرن با تیراژ بالایی انجام می‌گیرد.
حال اگر در ایران مصمم به استفاده از چنین خطوط مدرنی هم باشیم لازم است ۱۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کنیم تا خط وارد شود ۲۰۰ هزار تولید با این خط انجام می‌گیرد که در بهترین حالت ۸۰ هزار موردش مشتری داخلی داشته اما تکلیف مابقی چه می‌شود؟
به دلیل قطع ارتباط مالی ایران با دنیا و عدم بازاریابی و صادرات، در این زمان مجبور می‌شویم محصولات را به کشوری مانند امارات و ترکیه به‌طور محرمانه‌ای منتقل کنیم و به‌صورت یک محصول غیر ایرانی از آن کشورها، صادر شود که با توجه به هزینه‌های زیاد، توجیه اقتصادی ندارد. و اگر این‌گونه محصولات، متقاضی داخلی هم داشته باشد با وجود گرانی ۴۰ درصدی نرخ مواد اولیه و گرانی محصول نهایی، ترجیح به واردات می‌دهد. به دلیل آنکه بازار از حالت رقابتی بودن خارج بوده و همه تولیدات در داخل مصرف می‌شود معیار نرخ‌گذاری هم داخلی است. اکنون چرخ قطاری که از چین وارد می‌شود ۶۷۰ یورو است تا به ایران برسد با همه هزینه‌ها ۷۳۰ یورو تمام می‌شود و البته به‌شرط آنکه پول کالا واریز شود سه ماه هم باید صبر کرد تا تولید انجام گیرد؛ و در این شرایط شرکت‌ها به این نتیجه می‌رسند که نیاز خود را به‌جای خرید گران‌تر از داخل، با حدود ۷۰۰ یورو از چین تامین کنند. درواقع جذابیت مالی مهم‌ترین دلیلی است که افراد واردات از چین را به محصولات داخلی ترجیح می‌دهند وگرنه ازلحاظ کیفیت، اعتمادی به تولیدات چینی نیست.
سخت‌گیری‌ها برای تولیدات داخل
کفریز با ۴۰ سال قدمت در این صنعت از سال ۹۸ با ورود به تولیدات حوزه چرخ تاکنون هیچ حادثه‌ای در محصولاتش را نداشته است. نکته قابل‌تأمل آنکه تولید قطعات ریلی به دلیل اهمیت و حساسیت بالا در ایمنی مسافران، نیازمند اخذ استانداردهای بسیار بالایی است. به‌عنوان‌مثال زمانی که برای عرضه چرخ داخلی مذاکراتی را با مترو انجام دادیم بحث استاندارد مطرح شد که سازمان استاندارد نیز عنوان نمود معیاری برای ارائه استاندارد به ما ندارد و می‌بایست از طریق خارج از کشور اقدام کنیم.
در این میان پروژه‌ای هم تحت عنوان واگن ملی وجود دارد که قرار بود برای مترو تولید واگن داشته باشد و آنها نیز مجبور به دریافت استاندارد از اروپا بودند که به دلیل استفاده از چرخه‌ای چینی موفق به دریافت استاندارد نشدند، زیرا محصول چینی از مدارک لازم برای ارائه به این سازمان، برخوردار نبود؛ اما از چرخه داخلی تولید کفریز، با ارائه مدارک لازم استفاده شد و استاندارد لازم را از کشور اروپایی اخذ کردند.
مشتریان برای خرید تولیدات داخل صفحات زیادی از آنالیز مواد، روش ساخت، آزمایش‌های ساخت، آزمودن مخرب و غیر مخرب و... را درخواست می‌کنند و در صورت نبود این شرایط، مشتری چرخ داخل را قبول نمی‌کند به عبارتی ممیزی از تولید داخل بسیار سخت اما برای واردات همان محصول، چندان موانعی وجود ندارد.
درحالی‌که برای واردات محصول می‌بایست تأییدیه‌های لازم گرفته شود، آزمایش‌ها و راست آزمایی کامل، همان‌گونه باشد که از محصول داخل انجام می‌گیرد؛ اما چنین نیست حتی محصولی که از چین خریداری می‌شود در محل، مشاهده نمی‌شود تا در داخل کشور، ترخیص و اگر در داخل هم متوجه نواقص و ایراداتی شوند توجیهی برای بازگشت محصول نیست. حال اگر از زاویه دیگری هم به این موضوع نگاه شود به بحث مجوزها و تاثیر بر بهای تمام‌شده محصول مربوط می‌شود. برای آنکه تفاوت قیمت با نمونه خارجی رفع شود، مجبور به افزایش تیراژ تولید هستیم که نیاز به افزایش مشتری هم است؛ اما بازار چرخ مسافری و باربری را به دلیل نبود مجوز از سوی راه‌آهن از دست دادیم. هرچند در حوزه مجوزها بخش فنی راه‌آهن به دلیل حمایت از تولید داخل، همکاری بسیار خوبی با ما دارد؛ اما این پروسه نیز بسیار زمان‌بر است. یک پروسه تعریف‌شده هم برای آنها وجود دارد که ارائه مجوز را به طول می‌کشاند. درحالی‌که چرخ چینی با ردوبدل شدن یکسری کاغذ بدون موانع و نظارت وارد می‌شود.
تأمین مواد اولیه، دشوار است
مشکلات عمده‌ای در مسیر تولید داریم که به‌راحتی قابل‌حل نیست. بخش اول به مواد اولیه بازمی‌گردد که نسبت به چین دارای قیمت بالاتری است. باوجودآنکه پیشنهادهایی برای تأمین مواد اولیه به‌طور غیرمستقیم هم از سوی شرکت‌هایی داشته‌ایم اما مسئله آن است که فولاد موردنیاز ما آلیاژی است ولی به‌عنوان‌مثال، شرکتی مانند فولاد مبارکه تولید آلیاژی ندارد.
نوسان قیمت، چالش دیگر است. آنچه در نرخ مواد اولیه تأثیرگذاری بالایی دارد استفاده از آلیاژهای خاص و گران‌قیمت در تولید چرخ است. چون مواد اولیه وارداتی ویکی دو مورد هم تحریمی است در هیچ زمان دریک بازه زمانی سه ماه نرخ ثابت نداشته‌ایم و همیشه نوسان وجود داشته است. مشکل بعدی به تأثیرات کمبود برق و گاز باز می‌گردد. باوجود قطعی برق در تابستان که هفته‌ای دو روز انجام می‌گرفت و چالش گاز که احتمالاً با آن روبه‌رو خواهیم شد این موضوع برافزایش بهای مواد اولیه تاثیر می‌گذارد.
و اما مورد قابل‌توجه، مربوط به دریافت استاندارد دائم از کشورهای اروپایی است که این شرکت‌ها در حوزه کار با ایران به‌طور مستقیم وارد نمی‌شوند. مگر تعدادی از کشورها مانند لهستان و یا کشوری مثل روسیه که در حال دریافت استاندارد آنها برای صادرات محصولاتمان هستیم.
برنامه‌های شرکت اصفهان کفریز
شرکت اصفهان کفریز به‌عنوان یک شرکت پیشرو در تولید قطعات به‌ویژه چرخ در این حوزه برنامه‌های بسیاری را در دستور کار خود دارد.
این شرکت در استراتژی خود تأمین مواد اولیه ارزان‌قیمت را در دستور کار گذاشته است که اگر تولید به عدد مناسبی برسد مواد اولیه را وارد کنیم تا صادرات واردات هم‌خوان شود و از قوانین آن بتوانیم استفاده کنیم؛ و دوم آنکه در زنجیره فولاد سرمایه‌گذاری کنیم و مواد اولیه را خود تأمین کنیم که با توجه به نیاز ما به فولاد آلیاژی برای برخی از شرکت‌ها این موضوع صرفه اقتصادی ندارد. درمجموع تکنولوژی، مواد اولیه و تعداد تولید اصلی‌ترین پارامترهایی است که بهای تمام‌شده را مشخص می‌کند. تنها اقدامی که ما می‌توانیم انجام دهیم خرید دستگاه‌های مدرن و ارتقای تکنولوژی تولید است که کفریز سال ۱۴۰۲ چنین حرکتی را انجام داد. به‌طوری‌که توانستیم قابلیت تولید را از ۱۰ هزار عدد سال قبل به ۳۰ هزار عدد در سال برسانیم. قطعاً استفاده از دستگاه مدرن موجب افزایش کیفیت و کاهش بهای تمام‌شده می‌شود.
در حال حاضر نیز برنامه‌ریزی کاملی برای ساخت خط زنجیره کامل شده است که از مواد اولیه آغاز و تا ساخت چرخ و... ادامه خواهد داشت. در بحث مشارکت با شرکت‌های خارجی هم فعلاً این ارتباط با روسیه انجام‌گرفته که تحریمی میانمان نیست.
حرف آخر
با توجه به اینکه ایران به‌عنوان کریدور حمل‌ونقل جنوب، شمال، شرق و غرب مطرح است و توسعه حمل‌ونقل ریلی آن بسیار محسوس است اگر این توسعه صورت پذیرد با اتفاقات مثبتی روبه‌رو خواهیم بود؛ اما آنچه فعلاً دیده می‌شود حرف‌ها و مباحثی است که به‌عنوان افق آینده بر روی کاغذ نوشته می‌شود و تحقق نمی‌یابد. اگر انجام شود واگن سازی راه می‌افتد، حمل‌ونقل ریلی توسعه می‌یابد و درکل، با افزایش مصرف، توسعه نیز اتفاق می‌افتد.
با این اوصاف دو درخواست از دولت داریم؛ نخست آنکه در بحث تعرفه واردات نیاز به اصلاحاتی است. همان‌طور که کشوری مانند هند که با انواع روش‌ها از سنتی تا مدرن در حال تولید چرخ است حتی اجازه ورود یک چرخ را هم به کشور خود نمی‌دهد. لازم است دولت ایران هم در راستای حمایت از تولیدات داخل، چنین امری را موردتوجه قرار دهد. در همه دنیا تعرفه گذاری برای حمایت از تولید داخلی، یکی از ابزارهای مهم به شمار می‌آید تا شرایط را برای فعالان داخلی در هر بخش تسهیل شود. حال‌آنکه باوجود تعرفه گذاری واردات قطعات ریلی ما به عنوان یک تولیدکننده داخلی چگونه می‌توانیم با تولیدکننده چینی که در مقیاس جهانی تولیدات دارد رقابت داشته باشیم.
مورد دیگر آنکه از فضای موجود سوءاستفاده‌هایی می‌شود. مثلاً اختلاط‌هایی درزمینه کد تعرفه‌ها می‌شود باوجودآنکه کد تعرفه هر محصول مشخص است اما برای واردات آنچه ممنوع اعلام‌شده است از اختلاط کدها استفاده‌شده تا واردات توجیه‌پذیر باشد. رسیدگی به این موضوع نیز نیازمند توجه دولت است.
