گروه گردشگری- نرگس لطیف‌پور: فعالان حوزه هتلداری اعمال شرط تاییدیه رزرو هتل را در هنگام اخذ ویزا، برای گردشگران، مسافران، تاجران و سرمایه‌گذارانی که قصد ورود به ایران دارند، راهی برای استفاده کمتر از خانه‌های مبله و در نتیجه بالا رفتن ضریب اشغال هتل‌ها در تمام فصول می‌دانند.

رئیس جامعه هتلداران ایران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با بیان اینکه گردشگران خارجی از هیچ کشوری برای ورود به ایران و گرفتن ویزا، نیازی به رزرو هتل ندارند، می‌گوید: «جامعه هتلداران ایران درصدد است شرط داشتن تاییدیه رزرو هتل برای اخذ ویزا را به‌صورت یک پیشنهاد به کمیسیون گردشگری مجلس ارائه دهد تا از این طریق در قالب یک طرح به مجلس رفته و به قانون تبدیل شود.»

جمشید حمزه‌زاده درباره ضریب اشغال هتل‌های کشور که در مواقعی باعث می‌شود مسافران با هتل‌های اشغال شده مواجه شوند، می‌گوید: «این امر نسبی است و نمی‌توان گفت که گردشگران همیشه با این مشکل مواجه هستند، بلکه دلایل دیگری وجود دارد که بسیاری از کسانی که وارد ایران می‌شوند علاقه‌مند هستند به جای اقامت در هتل از خانه‌های مبله استفاده کنند.» به گفته او، از جمله دلایلی که مسافران علاقه‌مند به اقامت در خانه‌های مبله هستند این است که آنها به دنبال آزادی بیشتر هستند. حمزه‌زاده خاطرنشان می‌کند: «علاوه‌بر این، معاف بودن خانه‌های مبله از بسیاری عوارض سنگین و کنترل‌ها و نظارت‌ها باعث افزایش روزافزون آنها شده و به اجاره آنها از سوی گردشگران دامن زده است.»

رئیس جامعه هتلداران ایران با بیان اینکه در شرایط عادی هتل‌های ما ظرفیت خالی برای اقامت مسافران و متقاضیان دارد، یادآور می‌شود: «مشکل اقامت و اشغال هتل‌ها تنها در مواقعی که چند همایش به صورت همزمان برگزار شود، پیش می‌آید که برای حل این مشکل هم بارها با مقامات و مسوولان مربوطه صحبت کرده‌ایم که برای ساماندهی و مدیریت زمانی همایش‌های مهم برنامه‌ریزی صحیح صورت گیرد اما همچنان با این مشکل مواجه هستیم.»

حمزه‌زاده تاکید می‌کند که تا پیش از این و در دولت‌های قبل جامعه هتلداران و دیگر تشکل‌های مربوط در این حوزه برای حل مشکلات خود تنها به دولت روی می‌آوردند که به‌دلیل متفاوت بودن اولویت‌های تشکل‌های خصوصی و دولت، معمولا به نتیجه نمی‌رسید اما در حال حاضر ما و انجمن‌های صنفی و آژانس‌های مسافرتی به این نتیجه رسیده‌ایم که یکصدا باید از ظرفیت‌های نمایندگان مجلس و کمیسیون‌های تخصصی استفاده کنیم؛ کما اینکه در چند مورد هم از این راه توانسته‌ایم سریع‌تر به نتیجه برسیم.

رزرو سفید، آری یا نه؟

این مشکل در حالی بیان می‌شود که «رزرو سفید» نیز باعث اشغال کاذب هتل‌ها می‌شود و به همین دلیل با وجود ظرفیت خالی در برخی هتل‌ها، مسافران عادی با پاسخ منفی مواجه می‌شوند و اتاق پیدا نمی‌کنند. به گزارش «ایسنا» مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری معنی رزرو سفید را این‌طور توضیح می‌دهد: «هتل‌هایی هستند که مسافر ندارند اما اعلام می‌کنند که ظرفیت‌شان تکمیل شده است. مثلا آژانسی با هتلی تماس می‌گیرد و برای ۵۰ نفر تخت می‌خواهد، پاسخ هتل در حالت معمول و عرف باید این باشد مشخصات مسافران را بدهید و چند درصد از هزینه را برای رزرو پیش‌پرداخت کنید، اما جواب فعلی هتل‌ها این است که رزرو را انجام می‌دهیم، اما تا تاریخ مشخصی ۵۰ درصد پول را بپردازید. این هتل‌ها هیچ مشخصاتی از مسافر نمی‌گیرند و معلوم نیست اتاق‌ها را برای چه کسانی رزرو می‌کنند.» حمزه‌زاده رئیس جامعه هتلداران ایران نیز در همین گزارش برخلاف انتقادهای مطرح شده، درباره رزرو سفید هتل‌ها می‌گوید: «رزرو سفید عملی منطقی است که سبب گارانتی شدن گردشگری کشور می‌شود.» او در عین حال که تاکید می‌کند رزرو سفید را رسما تایید یا رد نمی‌کند، می‌افزاید: «این اتفاق در تمام دنیا مرسوم است، چون باید برای آژانس‌های گردشگری فرصت لازم را فراهم کرد تا محصول سفر خود را بفروشند. آژانس‌ها نیاز به گارانتی دارند، به همین منظور هتل‌ها رزروهای سفید را ثبت می‌کنند. این فرصتی برای آژانس است تا با توجه به ظرفیت اقامتی تحت اختیار خود، برای جذب مشتریان بیشتر برنامه‌ریزی و تبلیغ کند. اگر آژانس برای پیدا کردن جای خالی مدام در تردید باشد، چگونه می‌تواند برنامه سفر خود را تنظیم کند و بفروشد.»

دلایل اقامت در آپارتمان‌های مبله

رئیس اتحادیه هتلداران استان تهران نیز درباره ضریب اشغال هتل‌ها در استان تهران به خبرنگار ما می‌گوید: «وجود آپارتمان‌های مبله و غیرمجاز را نه می‌توانیم انکار کنیم و نه می‌توانیم مانع فعالیت آنها شویم.» محمدعلی فرخ مهر با اشاره به مهم‌ترین دلیل تمایل مسافران به اقامت در آپارتمان‌های مبله، در تایید سخنان رئیس جامعه هتلداران اضافه می‌کند: «میهمان‌هایی که از طریق بازرگانی، تجارت و شرکت‌های سرمایه‌گذاری به ایران می‌آیند به‌دلیل محدودیت‌ها و مقرراتی که در هتل‌های ایران وجود دارد و حاکم است، ترجیح می‌دهند برای داشتن آزادی عمل در اتاق‌ها و آپارتمان‌های مبله اقامت گزینند.»

به گفته او، در این میان تاجران و شرکت‌های چینی که بیش از سایر کشورها با ایران در ارتباط است، بیشتر از دیگران هم تمایل به استفاده از آپارتمان‌های مبله دارند که بسیاری از این شرکت‌ها را به نهادهای نظارتی هم معرفی کرده‌ایم اما از این طریق نمی‌توان کاری از پیش برد. رئیس اتحادیه هتلداران تهران با بیان اینکه عمدتا مسافرانی که از طریق تور وارد ایران می‌شوند یا قصد اقامت ۲ یا ۳ شب در ایران را دارند از هتل‌ها استفاده می‌کنند اما آنهایی که بیش از این زمان در ایران می‌مانند یا اقامتشان بیش از یک هفته می‌شود ترجیح می‌دهند در آپارتمان‌های مبله اقامت داشته باشند.

به گفته فرخمهر، علاوه بر آزادی عمل و کنترل و قوانینی که در هتل‌ها حاکم است، برگزاری همایش‌ها و نمایشگاه‌های مهم به صورت همزمان نیز به‌طور مقطعی موجب اشغال ظرفیت هتل‌ها شده و جایی برای متقاضیان اقامت در هتل‌ها نمی‌ماند. او تاکید می‌کند که برای حل این مشکل با ارگان‌های مدیریتی نمایشگاه‌ها بسیار صحبت شده اما از آنجا که یک نهاد در این زمینه تصمیم‌گیرنده نیست در عمل به نتیجه مطلوب نرسیده‌ایم. فرخمهر همچنین با اشاره به تاثیر تعطیلات پراکنده وسط هفته‌ها بر ضریب اشغال هتل‌ها می‌گوید: «اشغال هتل‌ها در حالت عادی نرمال است اما تعطیلات پراکنده چند روزه که هر از گاهی در وسط هفته‌ها داریم موجب می‌شود که تهران خالی شده و ضریب اشغال هتل‌ها نیز کاهش یابد.»

به گزارش «دنیای اقتصاد» در شرایطی که هتل‌های ۴ و ۵ ستاره ایران در برخی فصول سال خالی هستند، در برخی زمان‌ها نیز به‌دلیل تقاضای زیاد، اشغال بوده و نمی‌توانند پاسخگوی تعداد متقاضیان باشند، به نظر می‌رسد علاوه‌بر آنکه باید فعالیت خانه‌های مبله در کنار هتل‌ها به شکل بهتری سامان یابد، باید برگزاری نمایشگاه‌ها در زمان‌های اوج سفر ساماندهی شده و به زمان دیگری موکول شود و از سوی دیگر تا حد امکان نمایشگاه‌ها و سمینارهای مهم و بین‌المللی به‌صورت همزمان برگزار نشوند.