تفاهم‌نامه معاونت گردشگری و مرکز آمار در تدوین TSA

گروه گردشگری، شیما رئیسی: معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، در راستای تهیه و تنظیم آمار گردشگری و حساب‌های اقماری (TSA)، درصدد تنظیم تفاهم‌نامه‌ای با مرکز آمار ایران است.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، این خبر را ‌مرتضی رحمانی موحد، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، در مراسم افتتاحیه کارگاه سه روزه بین‌المللی آمار گردشگری و حساب‌های اقماری که صبح دیروز در محل هتل بابا طاهر برگزار شد، اعلام کرد و در ادامه به توضیح در خصوص اهمیت و لزوم تدوین یک نظام آماری منسجم در زمینه گردشگری پرداخت.

رحمانی موحد گفت: «بحث حساب‌های اقماری گردشگری، مطالبه صنعت گردشگری هر کشوری از متولی آن است تا بتواند با اتکا به این نظام آماری‌، برنامه بهتری را برای توسعه این صنعت ارائه کند.»

وی درادامه تاکید کرد که کشورهایی همچون کانادا، نیوزیلند و استرالیا با موفق عمل کردن در تدوین حساب‌های اقماری و نهادینه کردن آن در اقتصاد گردشگری توانسته‌اند در زمینه توریسم پیشتاز باشند.

معاون گردشگری سازمان، ‌پیش‌نیاز تدوین چنین نظامی را هماهنگی میان دستگاه‌های آماری و اقتصادی با محوریت دستگاه متولی این صنعت در کشور دانست و افزود: «خروجی این نظام آماری به شاخص‌های کلی اقتصاد گردشگری بازمی‌گردد و در آن اقتصاد گردشگری درون مرزی، ‌برون مرزی، خدمات و صنایع وابسته وارد می‌شود.»

وی تهیه حساب‌های اقماری را اولین گام در ارتباط با مدیریت عرضه و تقاضای گردشگری عنوان و تصریح کرد: ‌«در این صورت برنامه‌ریزان کشور خواهند توانست با اتکا به این آمار، ‌سیاست‌گذاری‌های بهتری در گردشگری داشته باشند.»

‌گله نماینده unwto از حمایت اندک از گردشگری

در این کارگاه که در راستای عملی شدن مفاد تفاهم‌نامه منعقد شده میان مسعود سلطانی‌فر، ‌رئیس سازمان میراث فرهنگی و دبیر کل سازمان جهانی گردشگری (unwto) در سال گذشته مبنی بر ارائه خدمات مشاوره‌ای و آموزشی حول محور حساب‌های اقماری از سوی کارشناسان و مشاوران سازمان، برگزار شده است، نمایندگانی از ادارات کل استان‌های کشور، کارشناسان حوزه گردشگری و نمایندگانی از بانک مرکزی و مرکز آمار ایران حضور داشتند؛ با این هدف که نظام اداری به صورت موازی و همگام با این آموزش‌ها برای تحقق این نظام آماری آمادگی‌های لازم را کسب کند. در ادامه، کریستین برو، نماینده سازمان جهانی جهانگردی، به عنوان یکی از میهمانان این کارگاه بین‌المللی، به ایراد سخنانی درباره احساس خود نسبت به ایران و صنعت گردشگری آن پرداخت و از لزوم تهیه نظام آماری جامع سخن گفت.

برو اظهار کرد: «این دومین سفر من به ایران است؛ به کشوری که علاوه‌بر استقبال رسمی گرمی که از من شد، مردم عادی را نیز بسیار مهمان‌نواز یافتم.» وی با اشاره به اینکه ایران عضو فعال unwto و عضو هیات اجرایی این سازمان است، ادامه داد:‌ «توریسم یکی از بزرگ‌ترین و سریع‌ترین صنایع در حال رشد در دنیا است و با اینکه درگیری‌های ژئوپلیتیکی در سال ۲۰۱۵ آن را دچار حواشی بسیار کرده، اما ‌همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد و اهمیت این صنعت را در ارزآوری و ایجاد اشتغال چه در کشورهای درحال رشد و چه کشورهای پیشرفته نمی‌توان نادیده گرفت.»

نماینده سازمان جهانی جهانگردی در پایان سخنانش تصریح کرد: ‌«متاسفانه باید بگویم که با همه اهمیتی که این صنعت در رشد اقتصادی کشورها می‌تواند داشته باشد، ‌کمتر مورد حمایت دولت‌ها قرار می‌گیرد و سازمان جهانی جهانگردی برای جلب این مشارکت‌ها با چالش مواجه است. در واقع این کنفرانس‌ها و کارگاه‌ها، برای جلب حمایت و توجه بیشتر دولت‌ها به این صنعت بسیار مهم است.»

‌آمادگی بانک مرکزی برای تهیه TSA

در افتتاحیه این کارگاه همچنین، آقای فروتن، مدیر ارشد بانک مرکزی با بیان اینکه بانک مرکزی وظیفه سیاست‌گذاری پولی در کشور را بر عهده دارد، گفت: «این سیاست‌ها نیازمند جمع‌آوری آمار دقیق، سریع و بهنگام است. برای تحقق این هدف، دپارتمان‌های مختلفی ایجاد شده و در حال فعالیتند که از میان آنها دو دپارتمان اداره حساب‌های اقتصادی و نیز اداره آمار اقتصادی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.» وی وظیفه این دو واحد را تهیه آمار اطلاعاتی و در ادامه آن، تدوین حساب‌های ملی عنوان کرد و افزود: « حساب‌های اقماری گردشگری اما از بسیاری جهات با حساب‌های ملی متفاوت هستند؛‌ گرچه شباهت‌هایی نیز میان آنها وجود دارد.» فروتن تاکید کرد: «بانک مرکزی با توجه به پتانسیل‌هایی که دارد، آمادگی خود را برای همکاری در تهیه حساب‌های اقماری اعلام می‌کند و می‌تواند به تهیه این حساب‌ها با ارائه تجربیات مشترک کمک کند.»

‌فعالیت‌های مرکز آمار در راستای احصای TSA

نماینده مرکز آمار ایران نیز یکی دیگر از حاضران در این کارگاه بود که با اشاره به قدمت ۵۰ ساله این مرکز، گفت:‌ «از سال ۸۱ به این سو که سازمان جهانی جهانگردی، نشستی را با موضوع حساب‌های اقماری برگزار کرد، فعالیت‌های مرکز آمار ایران نیز در این زمینه آغاز شد.»

چیت‌ساز خاطرنشان کرد:‌ «اولین طرح رسمی مرکز آمار در مورد حساب‌های اقماری در سال ۸۷، اجرایی شد؛ به این صورت که با مراجعه خانه به خانه، اطلاعات خانوارها در خصوص سفرهای داخلی و خارجی آنها جمع‌آوری شد.»

وی ادامه داد: «پس از آن نیز در دوره سه ساله بین سال ۹۰ تا ۹۳، هر ساله و در دو فصل بهار و تابستان، این آمارگیری انجام شده که نتایج آنها موجود و در سایت مرکز آمار ایران در دسترس عموم است.» نماینده مرکز آمار ایران همچنین افزود:‌ «در سال ۸۷-۸۸، آمار گردشگران ورودی در یک طرح آزمایشی و به‌صورت پایلوت در مبادی ورودی انجام شد که به‌دلیل عدم هماهنگی دستگا‌ه‌های مرتبط با گردشگری در اجرای این طرح، ادامه پیدا نکرد و متوقف شد.» چیت‌ساز همراهی و همکاری همه دستگاه‌های مرتبط با گردشگری ازجمله فرودگاه‌ها، ناجا و سازمان متولی گردشگری را لازمه احصای آمار مربوط به گردشگری و تهیه حساب‌های اقماری دانست و از آمادگی مرکز آمار ایران برای تهیه این حساب‌ها خبر داد.

وی همچنین اظهار کرد: «مرکز آمار ایران به عنوان متولی تهیه حساب‌های آماری، طرح‌های مختلفی را دنبال می‌کند و در دست اقدام دارد.‌ که از میان آنها ۲۰ طرح به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم با گردشگری مرتبط است»

‌چیت ساز یادآور شد: «ما در این ۲۰ طرح به دنبال احصای اطلاعات مورد استفاده در تهیه حساب‌های اقماری هستیم. ‌منابع این اطلاعات کلیه واحدهایی هستند که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم با صنعت گردشگری در ارتباطند؛ واحدهایی همچون اقامتگاه‌ها، ‌رستوران‌ها و‌آژانس‌های مسافرتی.»

نماینده مرکز آمار ایران تصریح کرد: «ما اطلاعات مربوط به تعداد ورودی‌ها و خروجی‌ها را در اختیار داریم؛ اما آنچه که برای تهیه حساب‌های اقماری مورد نیاز است، اطلاعات مربوط به هزینه‌هاست که متاسفانه امکان جمع‌آوری این داده‌ها برای ما وجود ندارد و احصای آنها نیازمند همکاری همه دستگاه‌های متولی است.» وی درپایان خواستار همکاری همه دستگاه‌های متولی در این زمینه با مرکز آمار شد.

یوکی هارا، استاد ژاپنی دانشگاه فلوریدا و مشاور سازمان جهانی گردشگری نیز در این کارگاه با ارائه تاریخچه مطرح شدن حساب‌های اقماری در اقتصاد گفت:‌ «در دهه ۳۰ و ۴۰ میلادی صنایعی همچون معدن و کشاورزی در صدر اهمیت بوده و شبکه حساب‌های مالی تنها حساب‌های مربوط به این صنایع را در‌برمی‌گرفت.»

وی افزود: «به مرور با مطرح شدن گردشگری به‌عنوان یک صنعت موثر در رشد اقتصادی، ورود آمارهای مربوط به آن در حساب‌های ملی مطرح شد. در واقع حساب‌های اقماری، تلاشی است برای اندازه‌گیری فعالیت‌های اقتصادی‌ از جمله گردشگری که در حساب‌های ملی ثبت نشده‌اند.»

مشاور سازمان جهانی گردشگری در ادامه به صورت خلاصه به طرح مباحث تخصصی در رابطه با حساب‌های اقماری پرداخت و تاکید کرد که در طول این سه روز، تمامی جزئیات مربوط به تهیه این نظام جامع آماری مطرح شده و آموزش داده خواهد شد.

دکتر کیم، یکی دیگر از مشاوران سازمان جهانی گردشگری در ادامه این کارگاه، تجربیات کشور خود، کره‌جنوبی، در زمینه تهیه حساب‌های اقماری را بازگو خواهد کرد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، خلأ نظام آماری مدون و یکپارچه که مبین وضعیت صنعت گردشگری کشور باشد، یکی از مشکلاتی است که همواره از زبان کارشناسان و متولیان این صنعت مطرح شده است. از آن‌جایی‌که گردشگری بخش‌ها و حوزه‌های مختلف و گسترده‌ای را دربرمی‌گیرد، احصای این اطلاعات با دشواری و پیچیدگی همراه است. تاکنون این نظام آماری در کشور استقرار نیافته است؛‌ با این‌همه به نظر می‌رسد که برگزاری این کارگاه نشانه‌ای از عزم متولیان صنعت گردشگری کشور برای تدوین یک سیستم آماری یکپارچه باشد.