آتش کویرخواری به دامن توریسم افتاد

گروه گردشگری: پس از آنکه زمین‌خواری و کوه‌خواری، بخش قابل توجهی از اراضی عمومی کشور را به خطر انداخت، مقام‌معظم رهبری برای برخورد قاطعانه با مسببان آن دستور دادند. علاوه براین، کارشناسان گردشگری نیز هشدار دادند که چنین اتفاقاتی چه آثار سوئی بر گردشگری بومی خواهد گذاشت. حالا زمزمه هایی از کویرخواری هم به گوش می‌رسد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، چندی پیش برخی از مردم بومی و فعالان گردشگری روستای فرحزاد در کویر مرکزی ایران در منطقه خوروبیابانک از توابع استان اصفهان خبر کویرخواری در این منطقه را رسانه‌ای کردند؛ این درحالی است که این روستا پیش از این بارها ازسوی مسوولان مورد توجه قرار گرفته و آنها بر لزوم توسعه گردشگری در این روستا تاکید کرده‌اند. حالا این زمین خواری توسعه گردشگری بومی را در این روستای کویری تهدید می‌کند.

یکی از فعالان گردشگری این منطقه به خبرنگار ما می‌گوید: «این اتفاق به تدریج از اسفندماه گذشته آغاز شد و تاکنون ادامه داشته است و هر بار یک بخش از فضای عمومی روستا به تصرف این شخص درمی‌آید؛ این درحالی است که از همان ابتدا ما بارها این مساله را با مسوولان منطقه درمیان گذاشتیم و اعلام خطر کردیم.» به گفته سیدهاشم طباطبایی، مسوولان از همان ابتدا تنها به هشدارها و اخطارهای شفاهی بسنده کردند و حتی باوجود این هشدارها، فعالیت‌های این فرد مبنی بر بلوک چینی و تصاحب بخشی از روستا ادامه داشته است.

یکی دیگر از صاحبان اقامتگاه‌های بومگردی روستای فرحزاد نیز به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «این فرد با تصاحب این زمین و دیوارکشی به دور آن، بخش اصلی و چشم و چراغ روستای ما را نابود و با نگهداری از دام‌ها در فضایی نامناسب، معضلات بهداشتی را نیز برای ما و گردشگران این منطقه ایجاد کرده است.» هاشم نبی با اشاره به دیداری که تعدادی از اهالی معترض این روستا روز سه شنبه با بخشدار داشته‌اند، توضیح می‌دهد: «در این دیدار، بخشدار در واکنش به اعتراض ما گفت که من کارم را بلدم و در مورد طرح هادی و این پرونده هم همه چیز را می‌دانم. او اضافه کرد: اگر من باید شکایت کنم شکایتی ندارم.» نبی اضافه می‌کند: «من که خاک این روستا را خوردم، تا به حال یک وجب بیشتر از خانه پدری‌ام در این روستا تصاحب نکرده‌ام، ولی این آقا دارد تکه تکه روستا را از دست اهالی درمی‌آورد.» وی همچنین به مسائل پشت پرده‌ای در این زمینه اشاره می‌کند. علاوه بر این به گزارش «ایسنا»، دادستان خور و بیابانک نیز پس از شکایت جمعی از بومی‌های روستای فرحزاد از کویرخواری در این منطقه، اعلام کرده بود که چون این پرونده شاکی خصوصی ندارد نمی‌توان مانع کار این فرد شد. اما حالا برخی از همین بومی‌ها به عنوان شاکی خصوصی شکایت خود را مطرح کرده‌اند و منتظرند که به آن رسیدگی شود؛ این درحالی است که اگر این شکایت صورت نمی‌گرفت، سند زمین به نام تصاحب‌کننده زمین صادر می‌شد.

نامه به دادستان کل کشور

در عین حال به گزارش «ایسنا» مجموعه پیگیری‌های رسانه‌ای و مردم بومی منجر به این شده نماینده وزیر راه و شهرسازی در شورای حفظ بیت‌المال در اراضی و منابع طبیعی طی نامه‌ای از دادستان کل کشور درخواست کند که هرچه سریع‌تر با ورود به پرونده کویرخواری، از گسترش تصرفات و تملک‌های غیرقانونی در اراضی ملی و دولتی جلوگیری شود.

حسین معصوم در این نامه از حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی خواسته که از کویرخواری در کشور جلوگیری شود تا در آینده بتوان با مطالعه طرح‌ها و پروژه‌های خاص کویر و به ویژه شهرهای حاشیه کویری، بستر مناسب توسعه را برای استفاده عموم فراهم کرد. در این نامه آمده است: «مقوله زمین‌خواری از حرایم و محدوده شهرها گرفته تا ارتفاعات و پستی و بلندی‌ها‌، از حریم رودخانه‌ها و حوضه‌های آبریز سدها تا سواحل دریا و دریاچه‌ها همگی حکایت از جذابیت تصرف و تملک غیرقانونی اراضی ملی و دولتی داشته؛ تا به امروز که از زمین‌خواری در کویر مرکزی ایران خبر می‌رسد که به دلیل گردشگری در کویر که امر تازه‌ای نیست و کویرگردان بی‌شماری در سطح کشور و دنیا وجود دارند و عموما مطالعه در ابعاد مختلف طبیعت کویر از وحوش گرفته تا بوته‌ها و گیاهان دارویی‌، از دانه‌بندی بستر کویر گرفته تا باتلاق‌ ملی، همگی، گردشگرانِ پژوهشگر‌ و مراکز آکادمیک در ابعاد مختلف را به خود جلب می‌کند تا نقاط زیستی این مناطق در کشور و جهان برای خدمات‌رسانی معروف شوند.»

معصوم در این نامه افزوده است: «روستای فرحزاد در کویر مرکزی ایران واقع در بخش خور و بیابانک اصفهان از آن جمله مناطقی است که بنا به گزارش «ایسنا»، جمعیت دو خانواری این روستا به دلیل فراهم آوردن و ارائه تسهیلات اولیه گردشگری و گذران اوقات مطالعاتی در کویر‌، مهاجرت معکوس در آن اتفاق افتاده و حتی هتل و مهمانخانه برای اوقات گردشگران داخلی و خارجی در آن ایجاد شده است. اما توسعه نامعقول و خارج از ضوابط و مقررات زیستی، جغرافیایی و اقلیمی این‌گونه مناطق جمعیتی باعث استفاده نابجا از اراضی خواهد شد که باید برای حفظ و صیانت از آن به عنوان بزرگ‌ترین سرمایه در این بخش از بستر مطالعاتی و پژوهشی کوشید تا برای نسل‌های آینده کشور مورد استفاده قرار گیرد.» وی خاطرنشان کرده است که جلوگیری نکردن از ساخت و سازهای خلاف ضوابط و مقررات و استفاده نامعقول از اراضی و منابع طبیعی به خصوص دست‌اندازی به حاشیه‌های کویر تا به عمق آن‌، مقوله زمین‌خواری (کویرخواری) را در این‌گونه نقاط زیستی افزایش داده و در یک پروسه زمانی کوتاه و میان‌مدت جلوگیری از آن بسیار مشکل و چالش‌زا خواهد شد.

بی‌خبری معاونت گردشگری از تخریب روستای کویرنوردی

معاون گردشگری کشور نیز در واکنش به این اتفاقات به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «این روستا برای ما یکی از مهم‌ترین روستاهای بومگردی و کویرنوردی است که توجه ویژه‌ای به آن داریم و حتی به عنوان بستری برای آموزش دیگر اقامتگاه‌های بومگردی به آن توجه داریم.» مرتضی رحمانی موحد اضافه می‌کند: «در این زمینه اطلاعی به ما نرسیده ولی چنانچه گزارشی در این خصوص داشته باشیم به حوزه استانداری اصفهان منعکس می‌کنیم تا به ساخت‌وسازهای خارج از ضابطه بومی منطقه رسیدگی و از هرگونه اتفاقی که توریسم را در این منطقه به خطر بیندازد جلوگیری شود.» معاون گردشگری درحالی از این اتفاق ابراز بی‌اطلاعی می‌کند که به گفته سیدهاشم طباطبایی، صاحب یک اقامتگاه بومگردی در این روستا، از همان ابتدای وقوع این زمین‌خواری نامه‌ای از سوی این اقامتگاه به کمیته ملی طبیعت‌گردی زیرنظر معاون گردشگری ارسال شده اما به آن رسیدگی نشده بود.

این مقام مسوول همچنین تاکید می‌کند: «ما ضابطه‌ای برای ساخت‌وساز در محیط‌های بومی نظیر روستای فرحزاد داریم و از ادارات استانی و محلی خود خواسته‌ایم به محض رویت تخطی از این ضوابط و ساخت و سازهایی که ظاهر و شکل روستا را به‌هم می‌ریزد، با آنها برخورد کنند.» این اظهارات درحالی گفته می‌شود که مسوولان اداره میراث فرهنگی و گردشگری منطقه عکس‌العملی نسبت به این جریان نداشتند و نقش انفعالی خود را حفظ کردند. فارغ از تمام مسائل حقوقی که پیرامون این زمین‌خواری وجود دارد، نگرانی اصلی کارشناسان، معطوف به تحت‌الشعاع قرار گرفتن فعالیت‌های گردشگری در این منطقه است؛ کمااینکه به گفته فعالان گردشگری این منطقه، تاکنون گردشگران بسیاری از وضعیت نابسامان ساخت‌وساز با مصالح مغایر با بوم منطقه شکایت کرده‌اند و این اتفاق، تجربه آنها از منطقه را مخدوش کرده است. علاوه بر این نگرانی درخصوص بروز چنین رخدادهای تلخی در دیگر مناطق گردشگری، همچنان وجود دارد.

به نظر می‌رسد حالا همه توجهات ملی و استانی باید معطوف به رفع این موضوع باشد؛ موضوعی که می‌تواند گردشگری را در دیگر مناطق نیز طعمه خود کند.