تپش جهانی نبض صنایع دستی ایران

دنیای اقتصاد، علیرضا پویانسب: سال‌ها است که نفسش به شماره افتاده و یکی یکی استادکارانش را از دست می‌دهد؛ درحالی‌که تنها صنعت ایرانی محسوب می‌شود که تمام مواد اولیه آن در ایران وجود دارد و اصلا وابستگی به خارج کشور ندارد؛ یعنی دقیقا اقتصاد مقاومتی را اجرا می‌کند.

صحبت از صنایع‌دستی است؛ صنعتی که این روزها مدل چینی و هندی آن رمق ایرانی‌الاصلش را گرفته، به طوری که در مهمترین بازار صنایع‌دستی ایران یعنی میدان نقش جهان به وفور مغازه‌هایی را می‌یابیم که صنعت دست ماشین‌های چینی را با همان طرح‌های کپی ایرانی به معرض نمایش گذاشته‌اند. صنایع‌دستی در این یکی دو سال اخیر نفسی تازه کرده و با افزایش ورود گردشگر اندکی رونق گرفته، اما هنوز آنانی که دستی بر آتش دارند از ورود کالاهای قاچاق به شدت نگرانند.

امروز اصفهان به عنوان «شهر جهانی صنایع‌دستی» به ثبت می‌رسد و به نظر می‌آید امیدها برای پرواز دوباره مرغ امید بر فراز میدان نقش جهان زنده می‌شود؛ با این همه چنین اتفاقی در زمانی رخ می‌دهد که شرایط صادرات صنایع‌دستی کشور وضعیت مناسبی ندارد، انبوه مشکلات و سوءمدیریت‌ها گریبان صنایع‌دستی را گرفته و کالای چینی و قاچاق امان از صنایع‌دستی اصل ایرانی ربوده است. انتخاب اصفهان به‌عنوان پایتخت صنایع‌دستی جهان افق‌هایی تازه را نه‌تنها برای اصفهان بلکه برای ایران و همچنین هنرمندان صنایع‌دستی کشور نشان می‌دهد و این تلنگر را به مسوولان می‌زند که فرصت بسیار کم است.

معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان درباره ثبت جهانی اصفهان به‌عنوان شهر جهانی صنایع‌دستی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» اظهار کرد: بسیار امیدوارم که همه همت کنند تا بتوانیم از این لقب و عنوان بین‌المللی دفاع کنیم و نسبت به ارتقای آن گام برداریم.

محمدحسین دهقانی با بیان اینکه یدک کشیدن عنوانی با چنین برد جهانی قطعا فرصت مناسبی را در اختیار اصفهان ‌می‌گذارد، افزود: معرفی بین‌المللی آثار و تولیدات صنایع‌دستی شهر اصفهان یک اتفاق خوب است، چراکه امروز هنرمندان اصفهان از این به بعد نه به عنوان شهر اصفهان بلکه به عنوان پایتخت جهانی صنایع‌دستی، باید حضور فعالانه در عرصه‌های بین‌المللی داشته باشند و در نمایشگاه‌های بین‌المللی و فستیوال‌ها خوش بدرخشند. قطعا برای چنین اتفاقی نیازمند یک برنامه اصولی و چشم‌انداز بلندمدت به‌منظور ارتقای سطح کیفی و کمی محصولات صنایع‌دستی و هنرهای سنتی هستیم.

وی با اشاره به اینکه مهمترین رویکرد شهر جهانی صنایع‌دستی رویکرد بازرگانی تجاری است، ادامه داد: اگر بتوانیم در حوزه بازرگانی و تجارت فعالیت خود را چند برابر کنیم فواید و نتایج حاصل از آن شامل چرخه تولید خواهد شد و اگر چرخه تولید درست به راه بیفتد آنگاه چرخه توزیع و پروسه ایجاد نیز تقویت شده و سپس نیازمند نیروهای ماهر می‌‌شویم و به سمت آموزش نیروی انسانی ماهر حرکت ‌می‌کنیم.

دهقانی تصریح کرد: پایتخت جهانی صنایع‌دستی یک عنوان بین‌المللی است که یک علامت و نشان تجاری برای صنایع‌دستی اصفهان محسوب ‌می‌شود و به همین دلیل ما برند‌سازی را در دستور کار خود قرار داده‌ایم، چراکه اگر قرار است از این عنوان به درستی استفاده کنیم؛ بنابراین نیازمند یک بستر‌سازی مناسب در حوزه صنایع‌دستی هستیم. معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان ادامه داد: بحث آموزش در این زمینه به شدت مهم است و ما باید سطح آموزشی خود را ارتقا داده، به سمت استانداردسازی برویم. دستگاه‌های مختلف باید وارد شوند و در آموزش یک ساز و کار منظم و همسونگر ایجاد کنیم تا یک چارچوب قانونمندی داشته باشیم. وی به حوزه تولید هم اشاره کرد و افزود:

تولید صنایع‌دستی نیازمند یکسری اصول، قواعد و ضوابط ساخت و تولید هستند که ازجمله مهم‌ترین آنها بحث قیمت‌گذاری و بسته‌بندی آنها است. ما باید به سمتی برویم که محصولاتمان را به شکلی مناسب و درست در بازارهای جهانی و داخلی عرضه کنیم تا خریداران و گردشگران را جذب کند. دهقانی با اشاره به وضعیت قاچاق صنایع‌دستی اظهار کرد: با شعار نمی‌شود جلوی مرزهای خاکی، آبی کشور را گرفت و مبادرت به برخورد با قاچاق کرد؛ درواقع هیچگاه نمی‌توان جلوی کالای قاچاق را گرفت مگر از طریق فرهنگ‌سازی.

وی خاطرنشان کرد: ما اگر به دنبال تحقق اقتصاد مقاومتی هستیم، صنایع‌دستی و تولیدات این صنایع عین اقتصاد مقاومتی است. عباباف نایین، شرباف کاشان، میناکار و قلم‌زن اصفهان همگی عینیت اقتصاد مقاومتی هستند زیرا هیچ کدام از مصالح این هنرمندان از خارج کشور تامین نمی‌شود. مشکل ما این است که داشته‌های خود را نشان نمی‌دهیم و به رخ جامعه نمی‌کشیم تا مردم از آنها استفاده کنند. اگر چنین اتفاقی بیفتد مردم خود به خود کالای قاچاق را کنار ‌می‌گذارند.