در گفت‌وگو با شهردار نراق بررسی شد
الگوی توسعه شهرهای تاریخی
گروه گردشگری، شیما رئیسی: شهردار نراق، شهری که به‌تازگی به مجمع جهانی شهرهای اسلامی پیوسته، معتقد است که هر شهری باید الگوی توسعه خود را پیدا کند و از همین رو، پیاده کردن الگوهای یکسان در تمام شهرها را آفتی برای توسعه پایدار جوامع محلی و شهری می‌داند. محمود مرادی، در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با اشاره به اینکه نراق یکی از پنج شهر برجسته کشور و نگینی درخشان در حوزه بافت تاریخی شهری است، تاکید کرد: «دستیابی به چنین جایگاهی نتیجه تغییر نگاه مسوولان شهری و مردم این شهر به طرح‌های توسعه است.
گروه گردشگری، شیما رئیسی: شهردار نراق، شهری که به‌تازگی به مجمع جهانی شهرهای اسلامی پیوسته، معتقد است که هر شهری باید الگوی توسعه خود را پیدا کند و از همین رو، پیاده کردن الگوهای یکسان در تمام شهرها را آفتی برای توسعه پایدار جوامع محلی و شهری می‌داند. محمود مرادی، در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با اشاره به اینکه نراق یکی از پنج شهر برجسته کشور و نگینی درخشان در حوزه بافت تاریخی شهری است، تاکید کرد: «دستیابی به چنین جایگاهی نتیجه تغییر نگاه مسوولان شهری و مردم این شهر به طرح‌های توسعه است.»
وی ادامه داد: «با هدف توسعه شهر نراق، الگوهای متعددی را برای تحقق این امر مورد بررسی قرار دادم؛ با این ملاحظه که این الگو بر مبنای اصول مبتنی بر توسعه پایدار باشد.»
شهردار نراق افزود: «از آنجاکه توسعه شهر بر مبنای طرح‌های گردشگری بود، از میان همه طرح‌ها، الگویی که می‌توانست سازگاری بیشتری با سابقه تاریخی، فرهنگی و اجتماعی مردم این شهر داشته باشد و اقتصاد آن را پویا و بارور کند انتخاب شد.»
مرادی، نراق را شهری مینیاتوری با ۲۰ هکتار بافت تاریخی به هم پیوسته توصیف کرد و گفت: «در این شهر بیش از صد خانه تاریخی به جا مانده از دوره قاجار وجود دارد که بخش اعظم آنها سالم هستند و بر همین اساس، در ابتدا پیش‌بینی شد که با احیا و همچنین در مواردی با تغییر کاربری این بناها، نراق تبدیل به شهری گردشگرپذیر شود؛ البته با پایبندی به اصول گردشگری پایدار.»
به گزارش «دنیای اقتصاد» مفهوم توسعه در سال‌های اخیر بسیار تغییر کرده و این واژه امروز دیگر تنها مترادف با ساخت و ساز صرف سازه‌ها، بناها و گسترش راه‌ها و مجهز شدن به تکنولوژی نیست. در واقع باید گفت که توسعه در دنیای پسامدرن بدون در نظر گرفتن جنبه‌های زیست‌محیطی، فرهنگی و اجتماعی، دیگر قابلیت مطرح شدن ندارد و هرگاه که از توسعه سخن به میان می‌آید بیشتر توسعه پایدار مدنظر است.
همراهی مردم؛ رمز موفقیت در فرآیند احیا
این شهردار، موفقیت در حوزه مدیریت شهری را در وهله نخست متکی بر اراده مدیران هر شهر برای ایجاد تحول در شیوه‌های مدیریتی و توسعه شهری عنوان کرد و گفت: «پس از این اتفاق، یعنی تغییر نگاه و خواست مسوولان برای یافتن الگوهای توسعه سازگار با بافت فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و تاریخی هر شهر، گام بعدی همراه کردن مردم برای عملیاتی کردن این تغییرات است.» وی اضافه کرد: «برنامه‌های توسعه تنها در صورتی می‌توانند با موفقیت اجرا و منتج به تحولات پایدار شوند که جوامع بومی و محلی ضرورت چنین تحولاتی را حس کرده و به این باور برسند که اثرات چنین تغییراتی در زندگیشان منعکس خواهد شد.»
مرادی در ادامه تصریح کرد: «با توجه به آنکه نراق شهری با بافت بومی است و مردم این شهر تعلق خاطر زیادی به هویت تاریخی شهرشان دارند، برای توسعه این منطقه، هیچ الگویی جز تمرکز بر صنعت گردشگری با محوریت احیای بافت‌های تاریخی نمی‌توانست تا این اندازه همراهی و حمایت مردم را به دنبال داشته باشد.»
شهردار نراق خاطرنشان کرد: « البته در ابتدا مقاومت‌ها و مخالفت‌هایی هم وجود داشت؛ اما به تدریج و از طرق گوناگون سعی کردیم زیرساخت‌های فرهنگی برای پذیرش این تغییرات را فراهم کنیم و بیش از همه می‌توان گفت همراهی افکار عمومی در نتیجه دیالوگی بوده که تلاش کردایم طی ماه‌ها و سال‌ها با اقشار مختلف مردم شهر برقرار کنیم و آنها را برای اتفاقاتی که قرار است در شهرشان بیفتد قانع کنیم.»
مرادی افزود: «پس از آنکه مردم نتیجه را به صورت عملی و زنده در بخش‌هایی از شهر که ساکنان آن با شهرداری همکاری کرده بودند مشاهده کردند، خودشان خواهان پیوستن به این جنبش شدند؛ تا آنجا که امروز، بسیاری از نراقی‌های مهاجر و ساکن در خارج از کشور هم به این موضوع بسیار علاقه‌مند شده و برای مرمت و احیای خانه‌های پدری خویش به مراکز شهری ذیربط مراجعه می‌کنند.» شهردار نراق با تاکید دوباره بر اینکه همه شهرها باید به دنبال یافتن مدل مختص به خود برای توسعه باشند، از نراق به عنوان نمونه‌ای موفق در این زمینه نام برد و از تمایل و اشتیاق مدیران این شهر برای به اشتراک گذاشتن تجربیات خود با دیگر مدیران شهری سخن گفت.
او دو اصل پایداری و اختصاصی بودن را در انتخاب مدل توسعه برای هر شهر، از اصول اساسی قدم گذاشتن در این راه و رمز موفقیت این شهر در مسیر توسعه عنوان کرد و گفت: «برای ترویج این دیدگاه کار تماس و رایزنی با شهرداری‌های دیگر شهرها را آغاز کرده‌ایم و در همین راستا با شهردار تهران نیز جلساتی داشته‌ایم که تلاش شده تجربیات آزموده شده در نراق و بینش به دست آمده در مسیر توسعه این شهر را منتقل کنیم. آنچه در این شهر بیش از هر موضوعی توانست مردم را با برنامه‌های تحولی همراه کند، به وجود آوردن رقابت میان محلات گوناگون و تحریک عرق بومی و محلی آنها بود؛ نکته‌ای که در کلان‌شهری چون تهران هم می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.»
گوناگونی فرهنگی قومی تهران؛ ظرفیتی برای توسعه
او در پاسخ به این پرسش که برانگیختن تعصبات قومیتی و بومی می‌تواند مانعی برای شکل‌گیری هویت شهری یکپارچه در شهر بزرگی همچون تهران باشد، اظهار کرد: «این اقدام باید با ملاحظاتی صورت گیرد که در نتیجه مطالعه بافت اجتماعی امروز تهران قابل حصول است؛ در واقع نمی‌‌گویم همان اتفاقی که در نراق افتاد می‌تواند دقیقا به همان صورت در تهران هم به وقوع بپیوندد؛ اما معتقدم گوناگونی فرهنگی و قومی در تهران ظرفیتی است که می‌توان از آن به خوبی برای توسعه شهری بهره گرفت. حال اینکه چگونه می‌شود به این بحث ورود کرد، کاملا در گرو مطالعه و طراحی الگویی است که در ضمن ایجاد تعلق خاطر مردم این شهر به محل زندگیشان با تاکید بر توسعه محلات بومی‌تر، بتواند در سطحی بالاتر به داشتن یک هویت تهرانی بینجامد.»
مرادی همچنین به پیشنهاد دیگری که در گفت‌وگوهایش با مسوولان در خصوص توجه بیشتر به توسعه شهرستان‌ها به کرات عنوان کرده، اشاره کرد و گفت: «اختصاص بودجه بیشتر برای توسعه شهرهای کشور، حتی اگر از محل بودجه مصوب شهرداری تهران باشد، نه تنها تهران را با مشکل مواجه نمی‌کند که به نحوی اساسی‌تر و کارگشاتر، منجر به حل مشکلات پایتخت خواهد شد و احتمال آسیب‌ها و هزینه‌هایی را که ممکن است در آینده با آن دست به گریبان شود به نحو چشمگیری کاهش خواهد داد.»
شهردار نراق تاکید کرد: «تبدیل شدن شهرستان‌ها به محلی بهتر برای زندگی، روند رو به رشد مهاجرت به پایتخت را متوقف کرده و حتی می‌تواند در آینده مهاجرت معکوس را سبب شود؛ این موضوع زمانی بیشتر اهمیت می‌یابد که عواقبی را که تهران در سال‌های آینده با ادامه یافتن این روند مهاجرتی با آن روبه‌رو خواهد شد در نظر بگیریم.»
او در انتها توسعه را روندی آرام و همه‌جانبه توصیف کرد و افزود: «اگر شهرها دچار تغییر و تحولات آنی نشوند، تغییرات را پذیرفته و با آن همراه می‌شوند که این همراهی سرمایه‌ای مهم در این راستا به‌شمار می‌آید. در این صورت بحث بودجه و تسهیلات نمی‌تواند به‌عنوان شکایت اصلی شهرداری‌ها برای عدم پیشبرد اهدافشان مطرح شود. در واقع بودجه غالبا دستاویزی است که مدیران به وسیله آن می‌خواهند کم‌کاری‌ها و عدم صلاحیت خود را با اعلام کمبود آن توجیه کنند.»
نراق شهری در استان مرکزی است که بین ۴ تا ۵ هزار نفر جمعیت دارد. این شهر با داشتن چندین آسیاب آبی، سه کاروانسرا، دو بازارچه، سه مسجد تاریخی، برج و باروهای قدیم شهر، مجموعه‌ای از قنات‌ها و نیز یک سیستم دفاع شهری زیرزمینی همراه خانه‌های تاریخی بسیار، امروز به‌عنوان یکی از پنج شهر تاریخی کشور در کنار تبریز، قزوین، کاشان و همدان مطرح می‌شود.
تعدادی از این بناها احیا شده‌اند و بسیاری از آنها در دست مرمت هستند و قرار است در آینده‌ای نزدیک با تغییر کاربری، وارد چرخه اقتصادی این شهر شوند.
ارسال نظر