گروه گردشگری، نرگس لطیف‌پور: وارد شدن بافت تاریخی به چرخه حیات اجتماعی و اقتصادی، به نوعی که فاصله چندانی میان امکانات و زیرساخت‌های آن با دیگر مناطق شهری نباشد از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ در همین راستا، کمیسیون مشترک «طرح حمایت از احیا و مرمت بافت‌های فرهنگی تاریخی و توانمندسازی ساکنان و مالکان آنها» در مجلس تشکیل شد و حالا با گذشت حدود پنج ماه، این طرح به تایید همه اعضا رسیده و به گفته رئیس این کمیسیون، قرار است تا یک ماه آینده به صحن علنی مجلس شورای اسلامی برود.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، طرح مجلس و میراث فرهنگی برای حمایت از بافت‌های تاریخی با هدف از بین بردن خلأهای قانونی درباره رسیدگی به خانه‌ها و بناهای تاریخی تشکیل شد تا شاید راه‌حلی برای مشکلات صاحبان خانه‌های تاریخی و سازمان میراث فرهنگی درباره خانه‌های تاریخی پیدا شود.

در همین خصوص، رئیس کمیسیون مشترک طرح حمایت از احیا و مرمت بافت‌های فرهنگی تاریخی و توانمندسازی ساکنان و مالکان آنها درباره ضرورت اجرایی شدن این طرح می‌گوید: «مشکلاتی که در این بافت‌ها وجود داشت و گلایه‌های ساکنان این محله‌ها، ضرورت رونق‌بخشی و خارج شدن از بی‌تحرکی این مناطق را مسلم کرده است و مهم‌ترین کاری که باید در برنامه این طرح صورت گیرد، استفاده از ظرفیت‌های بافت‌های تاریخی برای رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی است.»

جعفر قادری ادامه می‌دهد: «محدودیت‌هایی که در بافت‌های تاریخی وجود دارد موجب شده که از فضاها و ظرفیت‌های این بافت‌ها به خوبی استفاده نشود؛ درحالی‌که با مشوق‌هایی ازجمله معافیت عوارض، حمایت‌های مالی، ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت، می‌توان هتل، موزه، رستوران و... در این بافت‌ها راه‌اندازی کرد.»

به گفته نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی، اقتصادی کردن و وارد کردن گردشگران به این مناطق به نحوی که از امکانات موجود در بافت‌ها استفاده کنند، زندگی در بافت‌های تاریخی را به جریان انداخته و از ناامنی محله‌ها کم خواهد کرد؛ چیزی که در اهداف این طرح نیز تعریف شده است.

این در حالی است که بافت‌های تاریخی در اغلب شهرهای کشورمان از نداشتن زیرساخت‌های مناسب، استحکام بنا، مشکل رفت و آمد و ناامنی رنج می‌برند و تمام این عوامل دست به دست هم داده تا روز به روز از رونق اجتماعی و اقتصادی بافت‌های تاریخی کاسته شده و شاهد تخریب و از بین رفتن آنها باشیم؛ معضلی که به گفته کارشناسان، اگر جلو آن گرفته نشود، تا ۱۰ سال آینده چیزی از بافت‌های تاریخی باقی نخواهد گذاشت.

قادری با اشاره به برخی محدودیت‌هایی که در این بافت‌ها وجود دارد، می‌گوید: «محدودیت‌های مربوط به تراکم، میزان ارتفاع، استحکام بنا و سرانه‌های زیرساختی از جمله معضلاتی هستند که باید در احیای این بافت‌ها در نظر گرفته و اعمال شوند.»

او تاکید می‌کند که در این طرح سعی شده با در نظر گرفتن این محدودیت‌ها، در مکان‌هایی که امکان دارد، سطح اشغال را افزایش دهیم یا تراکم را بیشتر کنیم و کاستی‌هایی را که در ارائه خدمات و زیرساخت‌ها وجود دارد از بین ببریم، محل تامین مالی این پروژه‌ها نیز منابع ملی و بودجه‌های استانی است که در اختیار دستگاه‌های متولی قرار دارد.

او نقش دستگاه‌های متولی و دیگر دستگاه‌های مرتبط را در تامین نیروی متخصص برای مرمت بناها در بافت‌های تاریخی و دیگر اقداماتی که برای احیای بافت و تشویق مالکان برای ماندن و رونق بخشیدن به بافت لازم است، مهم دانسته و می‌گوید: «استفاده از متخصصان در امر مرمت در اولویت این طرح است و تربیت نیروهای متخصص دیگر که مورد نیاز است به سازمان میراث فرهنگی و فنی حرفه‌ای کشور محول شده است.»

توجیه اقتصادی و افزایش مشارکت برای بافت‌های تاریخی

مدیرعامل سابق صندوق احیا نیز معتقد است که کمیسیون مشترک احیای بافت‌های فرهنگی تاریخی با توجیه اقتصادی و با استفاده از قدرت اجرایی دستگاه‌های مرتبط می‌تواند با ایجاد نمایندگی‌هایی در استان‌ها، احیای بافت‌های تاریخی و رونق اقتصادی در آنها را سرعت بخشیده و مشارکت برای این حرکت را افزایش دهد.

احسان ایروانی همدل شدن با جامعه بافت‌های تاریخی را یکی از ارکان مهم موفقیت این طرح می‌داند و می‌گوید: «مردمی که در این بافت‌ها زندگی می‌کنند باید رونق منطقه خود را ببینند تا برای ماندن و حفاظت و ایجاد امنیت همکاری کنند. وقتی زیرساخت‌های مورد نیازشان تامین و برایشان اشتغال‌زایی شود، احیا و حفاظت از بناهای تاریخی و بافت‌های تاریخی راحت‌تر خواهد بود.»

این کارشناس میراث فرهنگی تاکید می‌کند: «فرهنگ‌سازی اولویتی است که اداره آموزش و پرورش، صدا و سیما، ارگان‌های دیگر و تک تک ما در آن دخیل هستیم و اگر این فرهنگ‌سازی را نداشته باشیم به جرات می‌توانم بگویم که تا چند سال دیگر اثری از بافت‌های تاریخی ما باقی نخواهد ماند.»

او سازمان میراث فرهنگی را حافظ و سیاست‌گذار در زمینه میراث فرهنگی کشور می‌‌داند نه مجری؛ بنابراین معتقد است این سازمان به تنهایی نمی‌تواند حافظ میراث فرهنگی، بافت‌های تاریخی و رونق‌دهنده این بافت‌ها باشد.

به گزارش «دنیای اقتصاد» در طی کردن این راه پر پیچ و خم که در طول سالیان سال با موانع جدی بسیار مواجه بوده، با مشارکت دادن بخش خصوصی و ترغیب هرچه بیشتر آنها برای هزینه کردن در احیای بافت‌های تاریخی و تغییر کاربری بناهای تاریخی، توجیه اقتصادی برای این امر و تامین زیرساخت‌ها برای رفاه نسبی جامعه مقیم در بافت تاریخی، می‌توان کورسوی امیدی داشت که از تخریب و نابودی بافت‌های تاریخی جلوگیری شده، بار دیگر رونق اقتصادی را در این بافت‌ها با حفظ اصالت تاریخی‌شان شاهد باشیم.