تغییر کاربری قدیمی‌ترین خانه‌ تاریخی شهرکرد خانه آزاده چالشتر که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده ، قدیمی‌ترین بنای مسکونی چهارمحال و بختیاری مربوط به سال ۱۲۰۶ هجری قمری و متعلق به مهدی خان آزاده چالشتری از شعرا و خوشنویسان سرشناس اواخر دوره‌های ناصری و مظفری بوده است. بخشی از این بنا متعلق به د

گروه گردشگری- نرگس لطیف‌پور: تبدیل قدیمی‌ترین خانه مسکونی در شهرکرد به هتل سنتی خبری است که در ادامه احیای بناهای تاریخی کشور، امیدی برای پیشگیری از تخریب آنها و البته بهره‌برداری برای اشتغال‌زایی و درآمدزایی صورت گرفته است.

خانه تاریخی آزاده چالشتر با فضاهای اقامتی، پذیرایی، فضای سبز و رستوران، نخستین پروژه احیا شده توسط بخش خصوصی در شهرکرد است که به مدیر یکی از هتل‌های بزرگ این شهر به مدت یک سال و به صورت اجاره واگذار شده است.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «این خانه تاریخی که تحت مالکیت سازمان میراث فرهنگی است، از دو طریق ماده ۸۸ قانون و همچنین همکاری صندوق احیا و بهره‌برداری از آثار و بناهای تاریخی، به‌منظور احیا و تغییر کاربری به بخش خصوصی واگذار شد.» مصطفی هادی‌پور با بیان اینکه حدود ۳۵ درصد از مرمت این بنا انجام شده بود که برای واگذاری آن اقدامات لازم صورت گرفت، می‌افزاید: «۵۰۰ میلیون تومان برای مرمت بنا و ۳۰ میلیون تومان برای هزینه‌ مرمت‌های اضطراری از محل اعتبارات استانی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری صرف شده و در حال حاضر این بنا از سوی بخش خصوصی با کاربری اقامتی پذیرایی بهره‌برداری شده و با ۵۰ تخت مورد استفاده قرار می‌گیرد.» به گفته او «اتاق آیینه» و «قلعه دزک» شهرکرد نیز از دیگر بناهایی هستند که برای احیا و تغییر کاربری به صندوق احیا معرفی شده‌اند اما تاکنون سرمایه‌گذاری برای آن اعلام آمادگی نکرده است.

چالش‌های واگذاری در چهارمحال

هادی‌پور در پاسخ به این سوال که مشکلات واگذاری و جذب سرمایه‌گذار در این استان چیست، تشریح می‌کند: «کمبود اعتبار و تعداد اندک سرمایه‌گذار از مشکلات عمده استان چهارمحال و بختیاری در احیا و تغییر کاربری بناهای تاریخی است و در این زمینه مهم‌ترین دلیل این که از نظر تبلیغات ضعیف عمل شده است.»

معاون میراث فرهنگی چهارمحال و بختیاری اضافه می‌کند: «استان چهارمحال و بختیاری استانی محروم است و گردشگری آن حدود ۲ سال است که اندکی رونق گرفته؛ بنابراین طبیعی است که سرمایه‌گذاران به‌دلیل عدم اطمینان از بازگشت سرمایه‌شان چندان رغبتی به سرمایه‌گذاری در این بخش نداشته باشند.» این در حالی است که این استان ظرفیت‌های بسیاری برای جذب گردشگر دارد و نیازمند معرفی بیشتر برای تبدیل شدن به یکی از مقاصد بکر گردشگری کشور است. به عقیده کارشناسان، تعریف کاربری‌های تازه برای بناهای تاریخی، به گونه‌ای که به صورت بناهای قابل استفاده با کاربری امروزی که با زندگی امروز خوانایی داشته باشند، می‌تواند کالبد این بناها را زنده و وارد چرخه اقتصادی و فرهنگی کشور کند.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، تغییر کاربری خانه‌‌ها و بناهای تاریخی در بسیاری کشورها تبدیل به سنتی جدی شده؛ به گونه‌ای که حتی با نگه داشتن بخشی از بنای تاریخی، سعی در حفظ بناهای ارزشمند خود دارند. در ایران نیز این امر از سوی صندوق احیا و بهره‌برداری از آثار تاریخی صورت گرفته و بناهای تاریخی و ارزشمندی که قابلیت تغییر کاربری و احیا داشته باشند به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی واگذار می‌شوند. نگاه احیا از سال‌های نخستین دهه ۷۰ در ایران توسعه یافت و در اقدامات مربوط به احیا، استفاده از الگوهای معماری ایرانی در طراحی اهمیت خاصی داشت. تا اینکه برای نخستین بار در سال ۱۳۷۱ احیای بناهای تاریخی و تبدیل آنها به خانه سیاح مطرح شد.

اما صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی در راستای تحقق برنامه چهارم توسعه، با هدف سوق دادن فضای حفاظت و احیای بناهای تاریخی از بخش دولتی به بخش خصوصی، از سال ۸۵ به صورت تشکیلاتی کار خود را آغاز کرد.

پیش از این، مدیرعامل سابق صندوق احیا به «دنیای اقتصاد» گفته بود: «دامنه بحث‌ها و فعالیت‌های صندوق احیا بسیار گسترده‌تر از واگذاری بناها به بخش خصوصی برای تغییر کاربری و بهره‌برداری است و هدف از راه‌اندازی این صندوق، بحث‌های درآمدی و مالی نیست.»

احسان ایروانی تاکید کرده بود که ما در این مجموعه به دنبال ایجاد الگوهای موفق و بارز در زمینه توجه به طرح‌های احیا و عواید اقتصادی، فرهنگی و ملی حاصل از این سرمایه‌گذاری‌ها هستیم که از این میان می‌توان به طرح‌های گردشگری به عنوان موفق‌ترین الگوهای مورد‌نظر صندوق اشاره کرد.

تبلیغات و جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در این راه بسیار راهگشا بوده، موجب رونق بافت‌های تاریخی و اجتماعی و به جریان انداختن بناهای ارزشمند تاریخی در زندگی روزمره امروزی شده است تا گرد دوران از این بناها زدوده شده و به واسطه تغییر کاربری، میان مردم و آنها آشتی فرهنگی و اقتصادی صورت گیرد.