ارمغان ثبت جهانی برای شوش نمایی از شهر شوش

گروه گردشگری- نرگس لطیف‌پور: سال گذشته ۱۵ هزار گردشگر خارجی و بیش از یک میلیون گردشگر داخلی از شهر باستانی شوش دیدن کردند؛ شهری که حالا سومین اثر جهانی خوزستان است تا مثلث ثبت جهانی شمال این استان تکمیل شود. به گزارش «دنیای اقتصاد»، شهر باستانی شوش یکی از کهن‌ترین شهرها و سکونت‌گاه‌های بشری است که روز شنبه ۱۳ تیرماه جاری در سی‌و‌نهمین نشست کمیته میراث جهانی سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) در شهر بن آلمان در فهرست آثار جهانی ثبت شد. پیش از این، زیگورات چغازنبیل در سال ۱۹۷۹ و سازه‌های آبی تاریخی شوشتر در سال ۲۰۱۰ از استان خوزستان ثبت جهانی شده‌اند. از آنجایی‌که چغازنبیل و سازه‌های آبی شوشتر نیز پس از ثبت جهانی آنگونه که شایسته است حفاظت نشدند، این نگرانی در مورد شهر باستانی شوش که پیش از ثبت نیز چالش‌های بسیاری در مورد حفاظت آن و تعیین عرصه و حریمش بود، وجود دارد.

شوش اقامتگاه ندارد

در همین راستا، به گفته دبیر و سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا در خوزستان، شهر باستانی شوش ظرفیت‌های خوبی برای جذب گردشگر دارد، اما زیرساخت‌های اساسی برای پذیرایی و ماندگاری گردشگران را ندارد؛ این در حالی است که آثار ثبت جهانی شده، حداقل یک شب ماندگاری گردشگران را دارند که از این طریق درآمدزایی خوبی نیز برای کشور یا شهری که این آثار را در خود دارند به همراه می‌آورد.

مجتبی گهستونی در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «شهر باستانی شوش اقامتگاهی ندارد که گردشگر بتواند در آنجا بماند و تمام گردشگرانی که برای بازدید از شهر باستانی شوش می‌آیند، در شهرهای اندیمشک، دزفول یا اهواز اقامت می‌کنند و به این ترتیب سود و ارزآوری اقتصادی از راه گردشگری برای این شهر بسیار محدود می‌شود.» به گفته او، این شهر باستانی در مسیر جاده ترانزیت قرار دارد و وجود ایستگاه راه‌‌آهن در آن و ۲ فرودگاه در فاصله‌های ۵۰ و ۱۰۰ کیلومتری (دزفول و اهواز) می‌تواند زمینه رشد و ارتقای امکانات این شهر را برای تبدیل شدن به یک مقصد گردشگری فراهم آورد؛ اما این امر مستلزم تبلیغات گسترده و برنامه‌ریزی منظم و هدفمند است که باید با همکاری و اقتدار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پیگیری و انجام شود.

گهستونی اضافه می‌کند: «همچنین وجود ۲ جنگل ملی دز و کرخه در نزدیکی شوش که خاستگاه گوزن زرد ایرانی است، وجود سه رودخانه در شهر که کم نظیر است و وجود آثار تاریخی و معنوی بسیار از جمله بقعه دانیال نبی در این شهر ظرفیت‌هایی هستند که گردشگران را به سوی این شهر باستانی می‌خوانند.»

حفاظت مهم‌تر از ثبت جهانی

با این همه، مساله حفاظت از آثار تاریخی در این محوطه ۴۰۰ هکتاری بسیار اهمیت دارد. این مساله پس از ثبت جهانی آن اهمیت بیشتری یافته و مسوولیت سازمان میراث فرهنگی و اداره کل میراث فرهنگی استان و البته مردم را بیش از پیش ترغیب می‌کند تا به سرنوشت حفاظت نامناسب سازه‌های آبی شوشتر و چغازنبیل دچار نشود. گهستونی در این باره نیز می‌گوید: «بخش‌هایی از شوش در دوره‌های مختلف از جمله در زمان انقلاب اسلامی، جنگ و کاوش‌هایی که در دوره‌هایی صورت گرفته آسیب بسیار دیده و پس از آن نیز حفاری‌های غیرمجاز و تخریب دیوار حفاظتی آسیب فراوانی به این شهر باستانی وارد کرده است.»

به گفته او، لازم است برای حفاظت از شهر باستانی شوش، با اطلاع‌رسانی و تلاش برای منفعت‌رسانی به مردم، آنها را برای حفاظت هر چه بیشتر شهر همراه کرد و از سوی دیگر کارشناسان مجرب که در این منطقه کار کرده باشند را به‌کار گرفت تا حفاظت و مرمت این شهر باستانی به بهترین شکل انجام شود.

دبیر و سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا در خوزستان ادامه می‌دهد: «ساماندهی انبار امن آثار تاریخی شوش که واقع در قلعه است، ساماندهی کتیبه‌ها، چیدمان و طراحی سفال‌های تاریخی و ساماندهی موزه از جمله اقداماتی است که پیش از این درشهر باستانی شوش انجام شده، اما این به آن معنا نیست که دیگر مشکلی وجود ندارد؛ بلکه پس از ثبت جهانی شوش، ایرادها و مشکلات آن بیش از پیش به چشم خواهد آمد و این امر مسوولیت متولیان و مردم را در قبال حفاظت، نگهداری و مرمت شهر باستانی شوش بیشتر می‌کند.» با این حال با توجه به تجربه‌های پیشین در حفاظت آثاری که ثبت جهانی شده‌اند، برای پیشگیری از ایجاد چالش برای این شهر باستانی، رعایت تمام ضوابط ملی و جهانی که از سوی یونسکو برای شهر باستانی شوش اعلام خواهد شد، ضروری است، چراکه این مساله سند کفایت کشور در حفظ آثار جهانی است. اکنون شوش در نقطه‌ای ایستاده است که باید با هم‌افزایی گردشگری و میراث فرهنگی به شکوفایی و رونق دست یابد.