کلاف سردرگم دریاچه توریستی چورت

دریاچه میانشه یا چورت در شمال شرقی استان مازندران، بخش چهاردانگه شهرستان ساری و در ۵۰ کیلومتری شهر ساری قرار دارد. این دریاچه که حدود ۲ و نیم هکتار است در فاصله ۱۰ کیلومتری روستای چورت، حد فاصل‌ساری تا کیاسر قرار گرفته است گروه گردشگری، نرگس لطیف‌پور: مناطق روستایی بسیاری در ایران وجود دارند که با وجود جوامع محلی می‌توانند پذیرای گردشگران بوده و از این طریق درآمدزایی داشته باشند. دریاچه چورت یکی از این مناطق است که به‌دلیل نزدیک بودن به روستای چورت با بیش از ۳۰۰ خانوار، در فصول مختلف سال میزبان تعداد زیادی از گردشگران و مردم استان مازندران است، به گزارش «دنیای اقتصاد»، در زمینه ایجاد گردشگری روستایی و محلی تاکنون هیچ اقدام هدفمندی از سوی سازمان‌ها و ارگان‌هایی که به نوعی خود را متولی این امر می‌دانند در این منطقه صورت نگرفته است.

در عین حال، مردم این روستا مهاجرت نکرده‌اند و درآمد بخشی از مردم از راه‌هایی که وابسته به ورود گردشگران به این منطقه است تامین می‌شود. برای نمونه، گردشگران برای وارد شدن به این منطقه و رسیدن به دریاچه نیاز به راهنمای محلی دارند یا برخی برای طی کردن مسیر جاده خاکی که حد فاصل روستا تا دریاچه است، نیاز به اجاره وسیله نقلیه مناسب دارند. همچنین در این مسیر بساط دستفروشی مردم روستایی برای تامین نیازهای معمول گردشگران به راه است. گرچه شاید این اشتغالی غیررسمی باشد، اما برخی نیازهای اولیه و مواد خوراکی گردشگران از روستا تامین می‌شود و می‌توانند نان محلی، لبنیات و... را از این روستا خرید کنند.

با این وجود، این منطقه زیبا با مشکلاتی مواجه است؛ مشکلات و موانعی که گریبان‌گیر برخی از اهالی که برای پذیرایی و استقبال از گردشگران فعالیت می‌کنند نیز شده است.

به گفته رئیس منابع طبیعی شهرستان ساری، این منطقه در اختیار منابع طبیعی استان است و از آب دریاچه برای کشاورزی منطقه استفاده می‌شود که به‌دلیل زیبایی منطقه و ورود زیاد مردم به آن، در سال ۱۳۸۹ از سوی منابع طبیعی استان و مدیریت وقت، عباسعلی نوبخت، پیشنهاد ورود سرمایه‌گذار برای فراهم آوردن امکانات رفاهی به منطقه داده و این امر به اداره کل میراث فرهنگی استان سپرده شد؛ اما تاکنون در این زمینه اتفاقی رخ نداده و مساله به اختلافات میان متولیان و حتی اهالی محدود مانده است.

حسین آمیغ‌خواه در این مورد به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «اختلافات میان اهالی و مشکلاتی که بر سر راه بود، مانع از اجرای طرح گردشگری تا کنون شده است.»او درباره کار اهالی در این منطقه که مرتبط با ارائه خدمات به گردشگران است نیز یادآور می‌شود: «سال گذشته عده‌ای در منطقه اقدام به گرفتن ورودی از مردم کرده بودند که کاری غیرقانونی بود و مانع آن شدیم. هرگونه فعالیت در این حوزه باید در چارچوب یک طرح تعریف شود و به صورت قانونی باشد.» رئیس منابع طبیعی ساری تاکید می‌کند: با توجه به ظرفیت منطقه می‌توان با سازه‌های سبک که به منطقه و طبیعت نیز آسیبی نرساند، امکانات رفاهی اولیه را برای گردشگرانی که وارد این منطقه می‌شوند، فراهم آورد؛ اما اختلافاتی که وجود دارد مانع این کار شده است. او درباره استقرار ایست بازرسی در منطقه که از سوی برخی مسافران و البته فعالان روستایی گزارش شده، اظهار بی‌اطلاعی کرد و می‌گوید: «هرگونه ایست و بازرسی نیاز به مجوز دارد و اگر این کار در منطقه صورت می‌گیرد کاملا غیرقانونی است.» براساس آنچه تعدادی از افراد محلی به خبرنگار «دنیای اقتصاد» خبر داده‌اند، سال گذشته از سوی عده‌ای، برای فروشندگان مشکلات و موانعی برای حضور آنها در این مسیر پیش آمد که در نهایت با اعتراض گروهی از جوانان روستا این مشکل حل شد. همچنین از عید فطر سال گذشته برخی از افرادی که در روستا هستند در مسیر دریاچه و روستا ایست بازرسی برقرار کرده‌‌اند. این در حالی است که مردم و گردشگران مقصدی را انتخاب می‌کنند که با بودن در آنجا، روز و ساعاتی همراه با آرامش داشته باشند.

میراث فرهنگی مازندران پاسخگو نیست

در این میان به‌رغم اختلافات موجود، این امر محرز است که این قابلیت در منطقه وجود دارد که با فراهم آوردن امکانات رفاهی اولیه، بدون اینکه به طبیعت آن آسیبی برسد، زمینه‌های درآمدزایی از طریق گردشگری پایدار و محلی ایجاد شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مازندران در این باره می‌گوید: «منطقه چورت منطقه زیبایی است که گردشگران مشتاقند به آنجا بروند و زمانی‌که پای مردم و گردشگر به منطقه‌ای باز شود، انتظار دارند امکاناتی هم برای آن مناطق تامین شود.» بزرگ‌نیا می‌افزاید: «اما از این دست مناطق در استان مازندران بسیار داریم. میراث فرهنگی بودجه ندارد و نمی‌تواند به تمام این مناطق برسد و زیرساخت‌های مورد نیاز آنها را تامین کند.» او در پاسخ به این سوال که میراث فرهنگی مازندران درباره این منطقه چه رویکردی دارد، اظهار می‌کند: «هر چه دوست دارید بنویسید و اصلا بنویسید میراث فرهنگی مازندران پاسخگو نیست!» بزرگ‌نیا ادعا می‌کردکه خبرنگاران هرچه دوست دارند می‌نویسند؛ اما وی توضیحات بیشتری درباره مشکلات چورت نداد!

ورود بخشداری برای ساماندهی چورت

از سوی دیگر شنا کردن در این دریاچه کمی خطرناک است و به همین دلیل بخشدار چهاردانگه معتقد است باید اطراف آن را برای امنیت مسافران فنس‌کشی کرد.

اسماعیل امینی می‌گوید: «برای رفاه حال مسافران و گردشگرانی که به این منطقه وارد می‌شوند، نیاز است امکاناتی را فراهم کنیم، اما متاسفانه از سال‌های پیش تاکنون به‌دلیل موازی‌کاری‌هایی که میان اداره‌ها و بخش‌های مختلف بوده و مهم‌تر اینکه متولی خاصی برای این منطقه تعریف نشده است، نتوانسته‌ایم در این زمینه کاری از پیش ببریم.»

او اضافه می‌کند: «زمانی اداره منابع طبیعی و زمانی اداره آب و فاضلاب خود را متولی این بخش اعلام کرده‌اند اما از فرماندار خواسته‌ایم که اجازه ورود بخشداری برای ساماندهی منطقه را بدهد تا بتوانیم امکانات اولیه را برای کسانی‌که به دریاچه می‌آیند فراهم کنیم.» بخشدار چهاردانگه درباره انتفاع این منطقه برای مردم محلی می‌گوید: «گردشگرانی که به منطقه می‌آیند خریدهای خود را از مردم محلی و روستا انجام می‌دهند و برای رسیدن به دریاچه نیز به‌دلیل اینکه مسیر خاکی است و نیاز به اتومبیل شاسی‌بلند است، از وانت و نیسان و البته تعدادی از مردم روستا برای راهنمایی منطقه استفاده می‌کنند.» او تاکید می‌کند که هیچ مانعی از سوی بخشداری برای کسانی‌که در مسیر دریاچه یا اطراف آن دستفروشی داشته‌اند ایجاد نشده است.

بخشدارچهاردانگه همچنین درباره ایست بازرسی تاکید می‌کند که گشت‌های روستایی برخی ارگان‌ها، ایست بازرسی‌هایی می‌گذارند که دائمی نیست و برای ایجاد امنیت در منطقه است؛ برای اینکه بدانند چه کسانی به منطقه وارد می‌شوند و مشکلی پیش نیاید.

امینی معتقد است که همین گشت هم در ورودی روستا بوده و یک بار بیشتر نبوده است. این در حالی است که تعدادی از اهالی روستا که در این زمینه فعالیت می‌کنند از شرایط ایجاد شده برای خود بسیار ناراضی هستند و می‌گویند که موانع بسیاری برای فعالیت در این منطقه و از جمله دستفروشی دارند.

گردشگری پایدار مستلزم محیط‌های طبیعی، فرهنگی و انسانی است و به عنوان مفهومی نو برای مقابله با آثار مخرب توسعه گردشگری مطرح شده است. در این میان روستا و دریاچه چورت قابلیت توسعه گردشگری پایدار روستایی را دارند؛ چیزی که نیاز و سهم جوامع محلی از سرمایه‌های طبیعی به حساب می‌آید.