واگذاری 44خانه تاریخی به شهرداری شیراز

گروه گردشگری: ۴۴باب خانه تاریخی فرهنگی در بافت تاریخی شیراز که در مالکیت سازمان میراث فرهنگی قرار دارد با نظارت عالی معاونت میراث فرهنگی کشور و صندوق احیا و بهره‌برداری از بافت‌ها و بناهای تاریخی و اداره کل میراث فرهنگی استان فارس با هدف حفاظت، مرمت، احیا، معرفی و بهره‌برداری شایسته با کاربری مناسب، با همکاری و سرمایه‌گذاری در اختیار شهرداری شیراز قرار می‌گیرد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، طی توافق‌نامه‌ای که دوشنبه شب، میان سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و شهرداری شیراز منعقد شد و به امضای مسعود سلطانی‌فر، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و پاک‌فطرت شهردار شیراز رسید، بهره‌برداری از این خانه‌ها برای مدت معین و با رعایت قوانین و مقررات جاری و حفظ مالکیت میراث فرهنگی به شهرداری شیراز واگذار می‌شود. براساس صورت‌جلسه این نشست، جزئیات این توافق در قالب قرارداد بین دو طرف طی دو هفته تنظیم و مبادله خواهد شد.

شهرداری راه بخش خصوصی را باز می‌کند

مدیرعامل صندوق احیای بناهای تاریخی، در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با تاکید بر اینکه هنوز قراردادی مبنی بر واگذاری این خانه‌ها به شهرداری شیراز بسته نشده و کلیه قراردادهای‌ فی مابین در قالب یک توافق‌نامه اولیه طرح شده است، گفت: این خانه‌ها هنوز در فهرست بناهای تحت نظارت صندوق نیست و برای آنکه امتیاز بهره‌برداری از این اماکن به صندوق واگذار شود لازم است در هیات وزیران طرح و تصویب شود.

احسان ایروانی، در پاسخ به این ابهام «دنیای اقتصاد» که آیا واگذاری این ۴۴ بنا، با اهداف صندوق احیاء که در واقع گسترش تعاملات با بخش خصوصی و جلب مشارکت سرمایه‌گذاران غیردولتی است، در تعارض نیست، تصریح کرد: برای اینکه بتوان قضاوت درستی نسبت به این تصمیم‌گیری داشت، ‌لازم است در ابتدا پیرامون تاریخچه این ۴۴ بنا توضیحاتی داده شود؛ در آن صورت می‌توان نقد منصفانه‌ای در این مورد داشت. وی در این خصوص توضیح داد:

۴۴ بنای فوق در دولت قبل و با هدف احیای محله‌ای، توسط سازمان میراث فرهنگی، ‌صنایع‌دستی و گردشگری، از مالکان خصوصی آنها خریداری شد، اما متاسفانه تا به امروز تصمیمی که منجر به عملیاتی شدن طرح مذکور شود اتخاذ نشد؛ چرا که سازمان بودجه کافی برای اجرای چنین‌ پروژه‌ای را در اختیار نداشته و بخش خصوصی هم به‌دلیل بکر بودن این تجربه، از این طرح استقبال نکرده است.

ایروانی با اشاره به اینکه برنامه‌های صندوق درخصوص واگذاری بناها از انعطاف کافی برخوردار است و از مشارکت هر سرمایه‌گذاری در چارچوب قانونی و از مجرای درست آن استقبال می‌کند، خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که شهرداری یک بخش دولتی نیست و نهادی عمومی و غیردولتی است. پیش از این قراردادهایی از این دست بین شهرداری‌ها و صندوق احیا در مقیاسی محدودتر منعقد شده که از آن جمله طرح احیای کاروانسرای مرند در سال گذشته بوده است. ‌وی افزود: از این‌رو به لحاظ قانونی امکان واگذاری طرح‌ها به شهرداری‌ها در صورتی که طرفین با این تعامل موافق باشند، در قالب قراردادهای رسمی بلامانع است. مضاف بر اینکه به‌دلیل وسعت پروژه و عدم اطمینان بخش خصوصی نسبت به بازدهی اقتصادی چنین طرحی، ‌شهرداری مناسب‌ترین گزینه برای اجرای آن است. این مقام مسوول با تاکید بر اینکه تصدی شهرداری بر طرح سرعت و اطمینان پیشبرد این پروژه را بیشتر می‌کند، اضافه کرد: از آنجا که احیای یک محله نیازمند بازسازی معابر و توسعه زیرساخت‌ها است، ورود شهرداری به این عرصه، فرآیندها را تسریع می‌کند. از سوی دیگر، این امر باعث می‌شود تقاضای بخش خصوصی نیز برای به‌عهده گرفتن چنین طرح‌هایی افزایش یابد.

مدت زمان بهره‌برداری هنوز مشخص نیست

به گزارش «دنیای اقتصاد» براساس آنچه مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان فارس اعلام کرده است، طی روزهای آینده کارشناسان صندوق احیا، هزینه مرمت این خانه‌های تاریخی را برآورد می‌کنند و پس از اعلام هزینه‌ها، مدت زمان حق بهره‌برداری شهرداری از خانه‌ها مشخص می‌شود. مصیب امیری، در تشریح توافق سازمان میراث فرهنگی و شهرداری شیراز در خصوص مرمت و احیای خانه‌های بافت تاریخی این شهر گفت: شیراز دارای ۳۶۰ هکتار بافت تاریخی است که این بافت بیش از ۴۰۰ بنا شامل امامزاده، مسجد، مدرسه و خانه مسکونی را در خود جا داده است. وی با اشاره به اینکه برخی خانه‌های مسکونی این بافت تاریخی در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده و برخی دیگر به‌دلیل قرار گرفتن در بافت، ارزشمند شناخته می‌شود، یادآور شد: بخشی از این خانه‌های تاریخی که در مالکیت دولت است، طی سال‌های گذشته مورد مرمت قرار گرفته و با تغییر کاربری به موزه یا کارگاه صنایع‌دستی تبدیل شده است. امیری واگذاری این خانه‌ها را به‌منظور ایجاد جریان زندگی و پویایی در بافت تاریخی شیراز عنوان کرد و افزود: با توجه به محدود بودن اعتبارات سازمان در بخش حفاظت و مرمت و استفاده از ظرفیت سایر نهادها و دستگاه‌های عمومی این اقدام تاثیرگذار اجرایی می‌شود. وی با اشاره به اینکه فهرست خانه‌ها و بناهای قابل واگذاری استان فارس با ارزیابی و نظر کارشناسان اداره کل شناسایی شده است، اضافه کرد: با توجه به آماده بودن پرونده این خانه‌های تاریخی، صورتجلسه توافق سازمان میراث فرهنگی و شهرداری در این جلسه به تایید طرفین رسید. رئیس اداره کل میراث فرهنگی فارس، با بیان اینکه اکثر ۴۴ خانه تاریخی که برای مرمت و بهره‌برداری به شهرداری واگذار می‌شود در محله سنگ سیاه و پیرامون حرم شاهچراغ قرار دارد، افزود: کاربری این خانه‌های تاریخی هنوز مشخص نیست اما بخشی از آنها به عنوان مراکز اقامتی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

بازگشت خانه‌های احیا شده به چرخه اقتصادی

به گزارش روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، شهردار شیراز نیز در خصوص این واگذاری گفت: شهرداری با هدف فرهنگی وارد جریان احیا، مرمت، معرفی و بهره‌برداری از خانه‌های تاریخی شده است، چراکه احیای این بناها بزرگ‌ترین سرمایه برای مردم شهر است. علیرضا پاک‌فطرت با اشاره به اعلام آمادگی کامل خود برای همکاری و اجرای عملیات نگهداری، مرمت، احیا و بهره‌برداری از این خانه‌ها به معاون رئیس جمهوری، تصریح کرد: خوشبختانه معاون رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز با این طرح شهرداری شیراز موافقت کرد و در همان جلسه‌ای که به‌منظور اعطای احکام انجمن‌های میراث فرهنگی استان برگزار شده بود، توافق‌نامه منعقد کردیم. شهردار شیراز با اشاره به اینکه خانه‌های تاریخی شیراز پس از مرمت و احیا در چرخه گردشگری اقتصادی قرار می‌گیرند، تاکید کرد: تمامی مراحل احیا و بهره‌برداری از این خانه‌ها با نظارت عالی سازمان و با سرعت و دقت در حفظ اصالت بناها انجام می‌شود. وی با اشاره به کاربری‌های ممکن برای این بناها تصریح کرد: بناهای تاریخی مورد توافق، پتانسیل تبدیل شدن به رستوران، چایخانه، هتل و مراکز اسکان گردشگران را دارد و اجرای عملیات حفظ و احیا، هر کدام از این بناها را به خورشیدی مبدل می‌کند که اطراف خود را روشن و پررونق خواهد کرد. شهردار شیراز ادامه داد: تمامی این بناها قابل بازسازی و بهره‌برداری است اما با توجه به تفاوت خانه‌ها در میزان مرمت، پیش‌بینی ما این است که هر کدام از بناها از ۴ ماه تا ۲ سال زمان برای عملیات مرمت و احیا نیاز دارند.

جذب گردشگر با تغییر کاربری خانه‌های تاریخی

نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی نیز در این خصوص گفت: خانه‌های تاریخی به عنوان یک منبع ثروت می‌توانند در معرفی بخشی از فرهنگ و تمدن مورد استفاده قرار گیرند و مشکلات اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی را مرتفع کنند.

جعفر قادری افزود: با اتکا به اعتبار دستگاه‌های دولتی و حجم بسیار زیاد خانه‌های تاریخی در کشور، نمی‌توان تمامی این بناهای ارزشمند را احیا و نگهداری کرد و همکاری بخش‌های غیردولتی در این حوزه تاثیر بسیار قابل توجهی در روند مثبت حفظ بناهای تاریخی دارد. وی خاطرنشان کرد: طرح حمایت از بافت‌ها و بناهای تاریخی و مالکان و ساکنان این اماکن در کمیسیون مشترکی در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است. نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: تغییر کاربری خانه‌های تاریخی بی‌شک در جذب گردشگر تاثیرگذار خواهد بود و رونق اجتماعی و اقتصادی جامعه محلی را به دنبال خواهد داشت. قادری همچنین منتفع شدن مالکان و صاحبان خانه‌های تاریخی را یکی از مهم‌ترین ابعاد احیا و بهره‌برداری از این اماکن دانست و افزود: این افراد که با زحمات فراوان طی سال‌های متمادی از این بناها حفاظت کرده‌اند با تغییر کاربری و مرمت آنها، علاوه‌بر اینکه به سود اقتصادی می‌رسند از آثار تاریخی ارزشمند حفاظت می‌کنند. وی با تاکید بر اینکه خانه‌های تاریخی به عنوان منبع تولید ثروت باید مورد استفاده قرار بگیرد، اضافه کرد: این بناها از سویی به عنوان معرف بخشی از فرهنگ و تاریخ ایران می‌تواند در معرض دید گردشگران و علاقه‌مندان قرار گیرد و از سوی دیگر این قابلیت را دارد که مشکلات اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی را از بین ببرد. همچنین در این خصوص رئیس شورای اسلامی شهر شیراز نیز با تاکید بر اینکه بخش خصوصی بیش از همه ارگان‌ها و نهادها، انگیزه و توان مالی نگهداری و مرمت خانه‌های تاریخی را در اختیار دارد، یادآور شد: خانه‌های بافت تاریخی شیراز بسیار زیبا و ارزشمند است و سرمایه‌گذاری برای مرمت این خانه‌ها، سود اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را به دنبال دارد. به اعتقاد غلام‌مهدی حق‌دل، احیا، مرمت و بهره‌برداری مفید از خانه‌های بافت تاریخی، باعث حذف و کاهش ناهنجاری‌ها از این اماکن باارزش می‌شود. وی تصریح کرد: جزئیات توافق شهرداری شیراز و سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری باید در اختیار شورا قرار گیرد تا نحوه کمک ما در این رابطه مشخص شود. به گزارش «دنیای اقتصاد»، تغییر کاربری بناها ایده‌ای است که با ایجاد انگیزه‌های اقتصادی، طرح احیا و حفظ بناها و اماکن تاریخی را تسریع و هزینه‌های هنگفت مربوط به آن را تامین می‌کند؛ موضوعی که بر عهده صندوق احیا است؛

با این هدف که مشارکت اجتماعی مردم و بخش خصوصی را در قالب واگذاری این بناها جلب کند. از این‌رو به نظر می‌رسد اما و اگرهایی برای ورود شهرداری به این عرصه وجود دارد.