مهدی نیکوئی nikoueimahdi@gmail.com توریسم در حال حاضر یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی نیوزیلند است. درآمدهای این صنعت به‌طور سالانه به ۳/ ۷میلیارد دلار نیوزیلند، معادل ۷/ ۳ درصد از GDP این کشور، می‌رسد. گردشگری در سال ۲۰۱۳، مستقیما ۱۱۰ هزار و ۸۰۰ شغل برای شهروندان نیوزیلندی ایجاد کرده بود (تقریبا ۶ درصد از نیروی کار این کشور). علاوه بر این تاثیرات مستقیم بر اقتصاد کشور، گردشگری بر ۵ درصد دیگر از درآمد ناخالص داخلی نیز اثر می‌گذارد. اما جالب است که تاریخچه توجه جدی به این بخش مهم و تاثیرگذار در اقتصاد نیوزیلند به بیش از چنددهه نمی‌رسد.

گردشگری؛ جایگزین صادرات گوشت و پشم

حدود ۱۵۰ سال پیش با پیشرفت صنعت کشتیرانی، نیوزیلند توانست اقدام به صادرات گوشت و محصولات لبنی به بریتانیا کند. این موضوع سبب شد که این کشور به سرعت توسعه یابد و سطح زندگی مردم حتی از کشورهای غرب اروپا و آمریکا هم فراتر برود. اما به‌تدریج پاییز اقتصاد این کشور از راه رسید. در سال ۱۹۷۳ با پیوستن بزرگ‌ترین شریک تجاری نیوزیلند، بریتانیا، به جامعه اروپایی، بازار صادرات این کشور با کاهش قابل‌توجهی مواجه شد. در همان برهه اتفاقاتی نظیر بحران انرژی، افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت نفت توسط اعضای اوپک و کاهش قیمت پشم باعث شد این کشور دچار رکود اقتصادی شدیدی شود. این عوامل باعث شدند سطح زندگی مردم کاهش پیدا کرده و براساس گزارش بانک جهانی، نیوزیلند از نظر درآمد سرانه در بین کشورهای توسعه‌یافته به آخرین رتبه نزول کند. برای عبور از این بحران، دولت نیوزیلند اقدامات مختلفی انجام داد که شاید بتوان دو مورد از مهم‌ترین آنها را حرکت به سمت بازار اقتصاد آزاد و توسعه گردشگری دانست. به تدریج نیوزیلند تبدیل به یکی از توریستی‌ترین کشورهای منطقه شد و امروزه نیز با توجه به ظرفیت‌هایش استراتژی‌های گردشگری مختلفی را پیگیری کرده و بر بخش‌های درآمدزای بازار گردشگری تمرکز کرده است:

• توریسم ماجراجویانه: نیوزیلند با توجه به داشتن کوهستان‌ها و ارتفاعات مختلف برای جذب علاقه‌مندان به هیجان و ماجراجویی برنامه‌ریزی کرده است. این گروه از گردشگران می‌توانند تعطیلات خود را در کوهستان‌های این کشور بگذرانند. یکی از بازارهای جدیدی که نیوزیلند بر آن تمرکز کرده است، دوچرخه‌سواری کوهستان است. براساس تحقیقاتی که این کشور انجام داده است، ظرفیت بالایی برای پیشبرد دوچرخه‌سواری کوهستان وجود دارد و تکنولوژی‌های جدید نیز شرایط را بیش از پیش مهیا می‌کنند. از این رو، کلاس‌های آموزشی و امکانات مختلفی برای علاقه‌مندان به این ورزش نوظهور آماده شده است.

• اکوتوریسم: محیط زیست نیوزیلند با جانوران و گیاهان منحصربه‌فرد خود از تمام نقاط دنیا متمایز است. این سرزمین حدود ۸۲ میلیون سال است که از خشکی‌های دیگر زمین جدا افتاده و همین موضوع موجب ایجاد جاندارانی شگفت‌انگیز شده که در برخی موارد ویژگی‌های باستانی ابرقاره گندوانا را حفظ کرده و به صورت فسیل‌هایی زنده درآمده‌اند. این کشور تا قبل از ورود انسان فاقد هر نوع پستاندار خشکی‌زی بود و کل سرزمین تحت سیطره پرندگان و حشرات بود. بسیاری از پرندگان این جزیره قدرت پرواز ندارند. علاوه بر آن تعداد بی‌شماری از جانوران و گیاهان این کشور، در هیچ کجای دیگر جهان یافت نمی‌شوند. نیوزیلند توانسته از این موضوع نهایت استفاده را ببرد. هر چند ۱۱۵ گونه از پرندگان طی چند قرنی که پای انسان به این مجمع‌الجزایر باز شده است، منقرض شده‌اند اما از سایر آنها ضمن آنکه تحت حفاظت هستند، برای جذب گردشگران استفاده می‌شود.

• رصد ستارگان: آسمان نیوزیلند بسیار صاف است و شرایط برای ورود گردشگران و منجمانی که علاقه‌مند به رصد آسمان و لذت بردن از زیبایی ستارگان هستند، مهیا می‌شود.

• تورهای کرم شب‌تاب: یکی از تورهایی که در عین سادگی تقریبا منحصر به کشور نیوزیلند است، تور کرم‌های شب‌تاب است. حجم انبوه این حشرات هنگام شب و در غارها و سایر مناطق، زیبایی مسحورکننده‌ای پدید می‌آورد که از این موضوع به خوبی استفاده می‌شود.

• بازدید از مزارع کشاورزی: هنوز هم صنعت اول کشور نیوزیلند کشاورزی و دامپروری است. گاهی به طنز گفته می‌شود که به ازای هر نفر در نیوزیلند، ۱۰ گوسفند در این کشور زندگی می‌کند! اما مزارع این گوسفندان و سایر حیوانات اهلی علاوه بر تامین گوشت و محصولات جانبی اخیرا تبدیل به یک جاذبه گردشگری هم شده‌اند و گردشگران می‌توانند از نزدیک از مزارع این کشور بازدید کنند.

• کشتی‌های تفریحی: وجود سواحل طولانی در نیوزیلند سبب شده که این کشور بتواند با فراهم کردن زیرساخت‌هایی برای تفریح و سرگرمی، شمار زیادی از گردشگران را برای تعطیلات به این کشور بکشاند. تورهای کشتی‌های تفریحی و مشاهده وال‌ها از جذابیت‌های سواحل این کشور است.

موفقیت گردشگری نیوزیلند زمانی بیشتر به چشم می‌آید که به تهدیدهایی که طی چند سال اخیر، اقتصاد این کشور را تهدید کرده است، توجه می‌کنیم. پس از بحران اقتصادی جهانی، شمار گردشگران اروپایی و آمریکایی به نیوزیلند کاهش یافت.

زلزله و سونامی در ژاپن و نفوذ خاکستر آتشفشان شیلیایی موارد دیگری بودند که می‌توانستند گردشگری نیوزیلند را با خطر مواجه کنند. با این وجود به دلیل تصمیم صحیح در تمرکز بر بخش‌های منحصربه‌فرد بازار گردشگری، میزبانی جام‌جهانی راگبی در سال ۲۰۱۱، ساخت موفقیت‌آمیز فیلم هابیت در این کشور و شکوفا شدن اقتصاد چین (و افزایش تعداد گردشگران آنها) سبب شد که خللی در مسیر موفقیت گردشگری این کشور ایجاد نشود.