گزارشی از وضعیت طولانی‌ترین بازار مسقف جهان

دنیای اقتصاد، زنجان، اسدالله قربان‌زاده: بازار زنجان همچنان در زمستان امسال سرد باقی ماند درحالی که انتظار می‌رفت مرمت و ساماندهی طولانی‌ترین بازار مسقف جهان با توجه به حضور بی‌شمار گردشگران داخلی و خارجی در بهار و تابستان، در فصول سرد سال انجام گیرد. با گذشت سال‌ها پیگیری بازاریان برای حل شدن مشکل گرمایشی بازار زنجان در روزهای سرد سال، این روزها دوباره زمزمه‌های گازرسانی به این بازار به گوش می‌رسد. این اقدام در حالی انجام می‌گیرد که در سال‌های اخیر شورای فنی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور با طرح مساله احتمال به هم ریختن منظر بازار و نیز خطر تخریب غیر‌اصولی مانع این اقدام شد. با این حال شبکه‌های فرسوده برق و نبود گاز در این بازار، داستانی چند ساله است و اهالی این مجموعه تاریخی پیگیر این قضیه بوده و در این راه ادارات خدمات‌رسان اعلام همکاری کرده‌اند. مدتی قبل استاندار زنجان، در دیدار با صاحبان اصناف زنجان درباره گازرسانی به بازار زنجان به عنوان مطالبه بازاریان گفت: امکان اجرای پروژه گازرسانی بازار در فصل تابستان وجود داشت؛ اما به‌دلیل حضور مسافران و گردشگران در زنجان به فصل پاییز موکول شد. درجلسه شورای اداری شهرستان زنجان نیز موضوع ایمنی و رعایت نکات ضروری برای جلوگیری از حوادثی مانند آتش‌سوزی بازار زنجان مورد بحث و بررسی قرار گرفت. طی سال‌های اخیر نبود ساماندهی شبکه‌های انشعاب برق علاوه‌بر به‌هم خوردن منظر بازار موجب بروز آتش‌سوزی‌هایی شده بود که به قیمت از بین رفتن اموال بازاریان بود؛ البته در این راه ارائه آموزش‌های لازم و تجهیز بازاریان به کپسول‌های آتش‌نشانی و سایر موارد نیز امری ضروری است.

با این وجود طبق گفته‌های مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری زنجان، گازرسانی به بازار عملی نیست و تنها راه متمرکز کردن سیستم حرارتی است. علی محمدی با تاکید بر اینکه به‌دلیل بافت تاریخی بازار عملا قدرت مانور در این محیط وجود ندارد، گفت: یکی از راهکارهای جلوگیری از حریق در بازار، ساماندهی و بازبینی شبکه‌های برق است، چراکه یک مورد آتش‌سوزی هم که در بازار قیصریه روی داد، ناشی از سیم‌کشی غیراصولی بازار بود. وی از نصب ۸ مورد شیرهای آتش‌نشانی در نقاط مختلف بازار خبر داد و بر لزوم تهیه کپسول‌های آتش‌نشانی توسط بازاریان برای کاستن از حوادث آتش‌سوزی تاکید کرد. فرماندار شهرستان زنجان نیز درباره وضعیت گازرسانی به این بازار عنوان کرد: در سفر اخیر وزیر راه و شهرسازی به زنجان موضوع مطالعات بازار در دستور کار وزارتخانه قرار گرفت. البته انتخاب مشاور طرح برای ایمنی بازار دارای اهمیت است؛ چراکه به‌دلیل ارزش تاریخی و اقتصادی این بازار و قرار گرفتن در محور گردشگری، حفظ و بقای آن اهمیت ویژه دارد.

همکاری میراث فرهنگی، شهرداری و بازاریان

در حال حاضر مطالعه و اجرای کف‌سازی بازار و ایجاد کانال تاسیسات برای رفع مشکل سرما در بازار زنجان در بخشی از راسته (طلاسازان و چاروق‌دوزان) آغاز شده است. مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در این رابطه به «دنیای اقتصاد» گفت: طبق توافق انجام گرفته سهم میراث فرهنگی و شهرداری زنجان هر کدام ۲۰۰ میلیون تومان بوده و هزینه اجرا نیز توسط بازاریان پرداخت می‌شود و بازاریان به عنوان مجری پروژه، تحت نظارت این دو نهاد مشکل بازار را رفع می‌کنند. به گفته یحیی رحمتی، اکنون در مرحله طراحی پروژه هستیم و امیدواریم با تامین اعتبار تا بهار سال آینده این فاز به اتمام برسد. وی ادامه داد: درصورتی که کانال و کف‌سازی راسته طلاسازان اصولی انجام شود، عملیات اجرایی سایر راسته‌ها نیز آغاز می‌شود. مقرر شده برای احیای چهره سنتی و اصالت بازار چراغ‌های آویزی فلزی و مشبک قدیمی بازار مجددا در این مکان نصب شود.

رحمتی راسته جگرپزهای بازار بالا را مسیر پایلوت برای گازرسانی به بازار عنوان کرد و افزود: در صورت توافق به شکل فازبندی در بقیه راسته‌ها اجرا می‌شود. در جلسه‌ای که با حضور استاندار و هیات امنای بازار برگزار شد نیز موضوعاتی همچون گازرسانی، کف‌سازی، لایروبی کانال‌های عبوری بازار، ایجاد پارکینگ در محدوده بازار، ساماندهی کابل‌ها و سیم‌های مخابرات و برق و نیز موضوع امکانات حریق مطرح شد. در این رابطه رئیس هیات امنای بازار زنجان نیز، ضمن اشاره به عملیات گازرسانی از راسته طلا سازان و چاروق دوزان افزود: اعتبار تخصیص یافته از سوی شهرداری و میراث فرهنگی تنها برای کف‌سازی بازار است و درباره گازرسانی و اعتبار توافقی انجام نشده است. سیدمحمد علویون با ابراز تاسف از اینکه تاکنون اجرای گازرسانی بازار زنجان عملیاتی نشده، افزود: امسال نیز به نظر می‌رسد بازاریان باید با سرما روزگار سپری کنند. به گزارش «دنیای اقتصاد»، ساخت بازار زنجان براساس اسناد تاریخی در سال ۱۲۰۵ قمری و در دوران

آقامحمد خان قاجار آغاز شد، در سال ۱۲۱۳ قمری و در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار به بهره‌برداری رسید. بعدها چندین سرا، مسجد و گرمابه به مجموعه بازار که شامل بازار قیصریه، بازار بزازها، حجت‌الاسلام، امامزاده و عبدالعلی بیک بود، افزوده شد. این اثر تاریخی در سال ۱۳۷۴ از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره ۱۴۴۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.