مترجم: مهدی نیکوئی nikoueimahdi@gmail.com امروزه مالزی، کشوری است که در زمینه توریسم حرف گفتنی زیاد دارد. تعداد گردشگران ورودی مالزی به‌عنوان یک کشور آسیایی قابل تصور نیست. این کشور در سال قبل توانست پذیرای ۷۲/۲۵ میلیون گردشگر باشد. این در حالی است که تعداد گردشگران ورودی مالزی در سال ۱۹۹۸ تنها به ۵۶/۵ میلیون رسید و از آن زمان تاکنون این کشور به رشد مستمر خود در زمینه گردشگری ادامه داده است. این رشد تا حدی ناشی از برنامه‌ریزی‌های صحیح دولت بود؛ در سال ۲۰۰۹ درحالی‌که اکثر کشورها و مقاصد جهان درگیر تبعات ناشی از بحران اقتصادی بودند، مالزی توانست با مقررات سنگین اقتصادی دولت خود را به‌عنوان یکی از ۱۰ کشور توریست‌پذیر جهان مطرح کند و از این صنعت در تسکین تبعات ناشی از بحران بهره گیرد. هم‌اکنون نیز با وجود آنکه جمعیتی تقریبا نصف همسایه‌اش یعنی تایلند دارد اما از نظر تعداد گردشگران ورودی با آن برابری می‌کند و توریسم به سومین منبع درآمدی بزرگ از مبادلات خارجی تبدیل شده است. در سال ۲۰۰۵ درآمد مالزی از گردشگری به ۷ درصد از تولید ملی رسید و اکنون نیز در حدود ۵/۷ درصد است (این سهم در زمان بحران اقتصادی و به‌دلیل کاهش درآمدهای مالزی به بیش از ۸ درصد نیز رسید). مالزی در سال ۲۰۱۰ توانست طبق رتبه‌بندی سازمان گردشگری جهان رتبه نهم گردشگرپذیرترین کشورها را به دست آورد. در این خصوص یکی از مسوولان مالزی اعلام کرد: «ما باید به این موضوع افتخار کنیم که کوچک‌ترین کشور در لیست اعلامی بوده و تعداد گردشگران ورودی به کشور تقریبا به اندازه جمعیت خودمان است.» وی عنوان کرد آنچه گردشگران را جذب مالزی کرده است، طبیعت زیبا، میراث فرهنگی غنی و میهمان‌نوازی مردم مالزی است که باعث باقی ماندن خاطره‌ای خوب در ذهن مخاطبان می‌شود.

آنچه گردشگری مالزی را از سایر کشورها متمایز می‌کند، استراتژی بازاریابی آن است؛ دفاتر و سازمان‌های دولتی مشخصی بر توسعه توریسم و بازاریابی آن متمرکز شده‌اند و اکنون مالزی ۳۴ دفتر نمایندگی بازاریابی در کشورهای دیگر و ۱۱ دفتر در داخل دارد.

همچنین در سال ۱۹۹۹ و شروع برنامه‌های توسعه گردشگری، مالزی یک کمپین بازاریابی بین‌المللی تحت عنوان «مالزی، آسیای راستین» راه‌اندازی کرد که در عمل بسیار موفق بود و رشد گردشگران ورودی و ۳۵ جایزه بین‌المللی دریافتی این کمپین تا سال ۲۰۰۹ موید این ادعا است. تعداد جوایزی که کمپین بازاریابی مالزی دریافت کرده است، از تعداد جوایز هر کمپین دیگری در کل تاریخ بیشتر است. تمرکز این کمپین بر فعالیت‌هایی است که مالزی به گردشگران ارائه می‌دهد؛ تصاویر مردم و زیبایی‌های طبیعی مالزی با شعارهای بازاریابی مختلفی نظیر «نظم چندفرهنگی»، «پادشاه میوه‌ها»، «بهشت خریداران»، «یکی از بهترین مکان‌های شیرجه جهان» و «جنگل بارانی ۱۳۰ میلیون ساله» تزئین شده‌اند.

علاوه‌بر جنگل‌های بارانی، مالزی ارائه‌دهنده پارک‌های دریایی، فعالیت‌ها و ورزش‌های آبی، سواحل بکر، زیرساخت‌ها و مراکز خرید مدرن، چندین فستیوال و خوراک‌‌های کشورهای مختلف مانند مالی، چین و هند است. آثار باستانی مختلف که در لیست یونسکو ثبت شده‌اند از دیگر دلایل موفقیت مالزی است؛ از این تعداد می‌توان به پارک ملی گونانگ مولو، پارک کینابالو و آثار باستانی ایالت‌های جرج‌تاون و مالاکا اشاره کرد.

ماهیت چندنژادی و چندفرهنگی این کشور نیز به همراه سطح بالای میهمان‌پذیری مردمانش، باعث شده گردشگران بتوانند احساس راحتی کرده و به سهولت با مردم ارتباط برقرار کنند. درحالی‌که در بسیاری از کشورها، به دلایل تفاوت‌های فرهنگی و مهم‌تر از آن عدم درک و پذیرش فرهنگ مقابل مشکلات بسیاری برای گردشگران پدید آمده و از حجم و تعداد گردشگران ورودی نیز کاسته شده است.

زیرساخت‌ها

دسترسی به زیرساخت‌ها و تسهیلات عالی سبب شده است مالزی تبدیل به یک مرکز کسب‌وکار مناسب در یک منطقه پرنوسان شود و بتواند خود را به عنوان مقصدی محبوب برای جلسات سران، گردهمایی‌ها و نمایشگاه‌ها مطرح کند.

در دنیای کسب‌وکار، مالزی اقدامات زیادی انجام داده است تا بتواند خود را به عنوان مقصد سرمایه‌گذاری اسلامی مطرح کند. دولت این کشور اعلام کرده است به اهمیت ترویج توریسم به عنوان یکی از بخش‌های استراتژیک که می‌تواند به اقتصاد کمک کند و برای جمعیت تقریبا ۳۰ میلیونی آن اشتغال ایجاد کند؛‌ پی برده است. در هدفی که در سال ۲۰۱۱ در نظر گرفته شد، ایجاد ۷/۲ میلیون شغل در صنعت گردشگری مالزی تا سال ۲۰۱۵ در دستور کار قرار گرفت. طی این برنامه دولت تلاش کرد روند افزایش گردشگران ورودی را طی ۴ سال ادامه داده و مالزی را در لیست ۱۰ کشور اول گردشگری جهان حفظ کند؛ البته به‌دلیل جمعیت کم کشور کاملا در این هدف موفق نشده است. از طرفی در سال‌های اخیر توریسم این کشور به وسیله تبعات منفی رشد اقتصاد صنعتی تهدید می‌شود؛ با توجه به حجم بالای آلودگی آب و هوا و قطع درختان، تعداد گردشگران در برخی از نواحی تحت تاثیر کاهش یافته است.

تجربه موفقیت‌آمیز مالزی در استفاده از ابزار بازاریابی و تبلیغات باعث شد برخی از کشورهای عربی نیز از این موضوع درس بگیرند. به‌عنوان مثال می‌توان به مصر اشاره کرد که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری جهان در چند سال اخیر یک کمپین تلویزیونی تحت شعار: «مصر: خانه‌ای که مال شما است» راه‌اندازی کرده و به این طریق به پیشواز گردشگران می‌رود.