کشورهای در حال توسعه میزبان 45 درصد گردشگران جهان

گروه گردشگری- پرستو فخاریان: سمپوزیوم بین‌المللی سازمان ملل متحد برای زمینه‌سازی گردشگری پایدار صبح دیروز با شرکت معاون اول رئیس‌جمهور، رئیس سازمان میراث فرهنگی، معاون دبیرکل سازمان ملل، رئیس سازمان محیط‌زیست ایران، نماینده مقیم UNDP در تهران و دیگر مقامات ملی و بین‌المللی آغاز به‌کار کرد. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» این سمپوزیوم که یکپارچه‌سازی سیاست‌های گردشگری در برنامه‌ریزی توسعه پایدار ملی و محلی، استفاده بهینه از منابع، حفظ تنوع‌زیستی و محیط زیست را مدنظر دارد، به مدت دو روز در محل مرکز پژوهش‌های بین‌المللی وزارت امور خارجه برگزار می‌شود.

توسعه گردشگری، به شرط پایداری

معاون اجتماعی و اقتصادی دبیرکل سازمان ملل متحد (UNDSEA) در افتتاحیه این مراسم گفت: گردشگری طی دو دهه گذشته به میزان قابل توجهی گسترش یافته و میزان رشد گردشگری در کشورهای در حال توسعه بیش از کشورهای توسعه‌یافته بوده است؛ به‌طوری‌که ۴۵ درصد از گردشگران به کشورهای در حال توسعه سفر کرده‌اند و ۳۵ درصد از درآمد حاصل از سفر گردشگران در دنیا نیز به این کشورها اختصاص داشته است.

وو هونگ بو با اشاره به اینکه ۹ درصد از تولید ناخالص کشورهای جهان در سال ۲۰۱۲ از راه گردشگری بوده است، افزود: سال گذشته نیز شاهد بودیم تعداد گردشگران بین‌المللی از مرز یک میلیارد نفر فراتر رفت.

وی تاکید کرد: این آمارها موید آن است اگر برنامه‌ریزی و مدیریت گردشگری صورت نگیرد، می‌تواند به تهدیدی علیه توسعه پایدار تبدیل شده و به تنوع‌زیستی و میراث فرهنگی آسیب بزند. از این رو یکی از اهداف ما این است که جامعه بین‌الملل تا سال ۲۰۳۰ مجموعه سیاست‌هایی را برای ارتقای گردشگری پایدار تدوین کند.

ووهونگ بو با بیان اینکه طرح گفت‌وگوی تمدن‌ها از سوی ایران در سال‌های گذشته تصادفی نبوده و این امر می‌تواند در زمینه گردشگری پایدار به کاهش افراطی‌گری و ترویج صلح بینجامد، گفت: مردم ایران و رئیس‌جمهورشان می‌توانند در ارتقای روحیه همکاری و تعامل در سطح جهان به نحو موثری عمل کنند و من امیدوارم با یک برنامه‌ریزی برای توسعه پایدار جهان به نتایج خوبی دست یابیم.

پایداری گردشگری مستلزم حمایت از مشارکت جوامع محلی

معاون اول رئیس‌جمهور در این مراسم با بیان اینکه پایداری گردشگری مستلزم برنامه‌ریزی، کاهش مصرف، حمایت از مشارکت جوامع و نظام اقتصادی است، گفت: هر نوع برنامه‌ریزی گردشگری باید بدون به خطر انداختن نسل آینده باشد و منجر به ارتقای سطح زندگی جامعه محلی شود.

اسحاق جهانگیری گفت: هرچند ما روزی از فقرزدایی و کاهش فاصله شمال جنوب سخن می‌گفتیم و از ناپایداری اقتصاد شورهای تک محصولی یاد می‌کردیم، اما امروزه به دنبال یافتن شیوه‌های پایداری توسعه هستیم. این موضوع اگرچه در ظاهر گویای پیشرفت است، اما در واقع نشان از نگرانی ما نسبت به آینده زندگی بشریت دارد. نگرانی از منازعات قومی و مذهبی، عدم اشتغال پایدار و تامین اجتماعی مناسب، عدم احترام متقابل جوامع نسبت به همدیگر، تغییرات اقلیمی، افزایش گازهای گلخانه‌ای، خشکسالی و خطرات زیست محیطی استمرار حیات بشر را با چالش بزرگی مواجه کرده است. وی در ادامه افزود: گردشگری پایدار مستلزم ماندگاری محیط زیست و پایداری محیط‌زیست منوط به سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری است. همچنین پایداری گردشگری مستلزم برنامه‌ریزی، حفظ تنوع، کاهش مصرف و حمایت از مشارکت جوامع محلی و نظام اقتصاد است.

معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: ما عمدتا در هنگام بحث‌های مربوط به گردشگری به مولفه‌های اقتصادی و درآمدزایی آن توجه داریم درحالی‌که برکات امنیتی اجتماعی گردشگری از مزایای صرف اقتصادی و مالی آن به مراتب بیشتر است. گردشگر فرهنگی، جوامع محلی را تکریم می‌کند. سنن و آداب زندگی دیگران را خوار ندانسته و تکثر را زیبایی جهان می‌داند و از مطلق‌انگاری پرهیز می‌کند. وی تصریح کرد: من هم مانند شما از رشد حیرت‌انگیز آمارهای گردشگری به‌خصوص در بخش درآمدهای آن مطلع هستم. چنین ظرفیت‌هایی برای کشورهای در حال توسعه فرصت بی‌نظیری است تا به واسطه آن فرهنگ و سنن خود را به جهان کنجکاو عرضه کنند و از ثمرات و فواید اقتصادی آن بهره‌گیرند.

معاون اول رئیس‌جمهور افزود: حصول توسعه مطمئن و پایدار بخشی از جمله آرزوی‌های ملت‌ها و دولت هاست اما این نگرانی وجود دارد که در تبیین و تشریح توسعه توجه به زیرساخت‌های مادی و ابزارهای فنی‌اش بر دیدگاه‌های فکری و فرهنگی آن غلبه پیدا کرده و بر رنج جوامع افزوده شود.

وی گفت: فرهنگ آگاهی بخش، معنویت، هنر و جنبه‌های انسانی توسعه نباید در هیاهوی جهان مدرن مغفول بماند. ما باید تفاوت توسعه پایدار و مدرنیزم را به خوبی درک کنیم، از جسم و ابزار عبور کرده و به مغز و روح بپردازیم.

معاون اول رئیس‌جمهور بیان کرد: جهان ما پر از بیم و امید است. در برابر این بیم‌ها، امیدهای جدیدی رویش کرده است. درست است که امروزه منادیان خشونت در هر گوشه‌ای از جهان سر برافراشته و بر طبل وحشت می‌کوبند و جهان معاصر ما را با افکار و رفتارهای متعارض و آکنده از بیم، زشت و ناموجه ترسیم می‌کنند، اما عصر حاضر، عصری مزین به نیک‌اندیشی است که در آن مردان و زنان از همه ملت‌ها و جوامع، نوع دوستی و تعامل جهانی صلح‌پذیر را بشارت می‌دهند.

وی ادامه داد: ایران در تمامی عرصه‌ها مبنای حل مشکلات را تعامل و اعتمادسازی پایدار میان‌قدرت‌های منطقه‌ای می‌داند و از هرگونه همکاری برای مبارزه با افراط‌گری، تهدید و تجاوز حمایت می‌کند. ما آماده‌ایم نقش دائمی و موثر خود را ایفا کنیم. وی افزود: در منطقه پرآشوب خاورمیانه، ایران یکی از امن‌ترین کشورها است. همه در یک کشتی نشسته‌ایم و برای دستیابی به تفاهم مشترک نیازمند همکاری‌های گسترده سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هستیم.

جهانگیری تصریح کرد: نگاه سطحی و غیرعلمی، بخشی نگری، محیط‌زیست را ویران می‌کند. برنامه‌های توسعه‌ای باید با تکیه بر ماندگاری منابع اکولوژیک و بهره‌وری اقتصادی تنظیم شود.

معاون اول رئیس‌جمهور درپایان ابراز امیدواری کرد که گردشگری عاملی برای ادراک جهان، فهم آن و تجربه کردن آن باشد.

تحقق اهداف هزاره سوم با گردشگری

معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در این مراسم ضمن محکوم کردن مشی افراطی که به نابودی میراث فرهنگی و محیط زیست می‌انجامد، ابراز تاسف کرد: این روزها جهان ما با پدیده‌ای به نام افراط‌گرایی به‌عنوان مانعی در مسیر ارتقای گردشگری پایدار دست و پنجه نرم می‌کند.

مسعود سلطانی‌فر با دعوت دولت‌ها و ملت‌ها به عدم خشونت و افراطی‌گری، آمادگی جمهوری اسلامی را برای همکاری چندجانبه در راستای دستیابی به یکپارچه‌سازی سیاست‌های بخشی در برنامه‌ریزی توسعه پایدار ملی و محلی و گردشگری پایدار اعلام کرد و افزود: در این راستا برنامه جامع توسعه پایدار را تدوین خواهیم کرد که در همین‌جا از همه کارشناسان و فعالان عرصه گردشگری دعوت می‌کنیم ما را یاری رسانند.

رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، ضمن بیان موضع مثبت دولت تدبیر و امید در خصوص گردشگری تصریح کرد: دولت قصد دارد با در نظر گرفتن ظرفیت‌های گردشگری ایران، برنامه‌های بسیاری را برای دستیابی به اهداف ۱۴۰۴ تهیه کند تا بتوانیم از آمار ۵/۴ میلیون گردشگر، تا ۱۱ سال آینده به رقم ۲۰ میلیون گردشگر دست پیدا کنیم.

وی در ادامه افزود: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در اولین گام، برنامه ۶ سال آینده را تهیه و تقدیم دولت کرده است که امیدواریم با تصویب و اجرای آن به تحقق اهداف خود نزدیک شویم.

سلطانی‌فر در بخش دیگری از سخنان خود با توضیح مفهوم توسعه پایدار گفت: تمایل انسان به توسعه و پیشرفت، خط پایانی نمی‌شناسد، حال آنکه برای توسعه، لوازم و منابعی مورد نیاز است که اغلب محدود است. از همین‌جا تعریف و مفهوم توسعه پایدار به میان می‌آید که مبنای آن توانایی انسان ها و جوامع مختلف در مدیریت استفاده از منابع محدود برای رسیدن به حداکثر توسعه است.

وی در ادامه افزود: اگر توسعه پایدار را به مفهوم برخورداری و بهره‌مندی یکسان بخش‌های مختلف یک جامعه از امکانات و منابع موجود تفسیر کنیم، بدون تردید گردشگری می‌تواند عامل مهمی در نیل به این هدف عالی تعریف شود. زیرا منابع و جاذبه‌های گردشگری و مناطق گردشگرپذیر در جوامع مختلف معمولا از آمایش سرزمین و پراکندگی جغرافیایی متوازنی برخوردار هستند.

معاون رئیس جمهور با یادآوری نزدیک شدن به سال ۲۰۱۵ به عنوان زمان اجماع ملل اظهار کرد: به‌منظور نیل به اهداف توسعه پایدار و اجرای دستور کار توسعه پس از این سال، نحوه مدیریت در گردشگری و دستیابی به دستاوردهای این صنعت بسیار حائز اهمیت است. صنعت گردشگری امکان تحقق اهداف توسعه هزاره به‌ویژه توانمندسازی زنان، برابری جنسیتی، فقرزدایی و محیط زیست پایدار را به ارمغان می‌آورد. رونق این صنعت همچنین موجب ارتقای سطح زندگی جوامع شده و نقش حیاتی در ایجاد و تقویت صلح و آشتی میان ملل دارد.

جامعه محلی مستقیما از گردشگری منتفع شود

نماینده مقیم UNDP در تهران نیز ضمن خوشامدگویی به شرکت کنندگان، آمار گردشگران ورودی ایران را رو به رشد دانست و گفت: پژوهش‌های سازمان میراث فرهنگی موید این امر است که گردشگران زیادی به ایران وارد می‌شوند.

گری لوییس با تاکید بر این نکته که ایران با توجه به سابقه هفت هزار ساله خود می‌تواند در توسعه گردشگری گام‌های موثری بردارد افزود: با تقویت این روند ایران می‌تواند از دستاوردهای این موضوع بهره برده و همچنین منابع طبیعی و فرهنگی خود را با دیگر کشورها به اشتراک بگذارد.

وی با اشاره به این نکته که ایران ۱۷ اثر ثبت شده در یونسکو و ۷۰ اثر در نوبت ثبت دارد، خاطرنشان کرد: حجم بالای آثار تاریخی نشان‌دهنده پتانسیل‌های بالای گردشگری ایران است. ضمن اینکه استعداد ایران در توریسم پزشکی هم به لحاظ هزینه‌های مناسب و هم به لحاظ امکانات پزشکی از دیگر مزایای ایران در حوزه گردشگری محسوب می‌شود. لوییس ادامه داد: با این‎همه باید متوجه باشیم، اگر ایران بخواهد از گردشگری در زمینه توسعه اشتغال بهره بگیرد باید حفاظت از محیط‌زیست را نیز مد نظر قرار دهد، زیرا مشکل ما منحصر به کمبود آب نیست و انتشارات کربنی نیز می‌تواند مشکل آفرین باشد. وی با خاطر نشان کردن اینکه ایران در آینده گرم‌تر خواهد شد هشدار داد که در این زمینه نیز باید ملاحظاتی را در نظر گرفت.

نماینده مقیم UNDP در تهران در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر گردشگری پایدار اظهار کرد: باید تضمین کنیم درآمدهای حاصل از راه گردشگری بلافاصله و سریع به دست جامعه محلی می‌رسد و این گروه از آن منتفع می‌شود. وی دسترسی به این هدف را نیازمند برنامه‌ریزی و تصویب رویکردهای مشارکتی دانست و تصریح کرد: باید مطمئن شویم درآمدهای حاصله از توریسم، برای توسعه گردشگری در خود جوامع محلی به‌کار گرفته می‌شود.

همگرایی بین بخشی، ضامن گردشگری پایدار

رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست نیز در این مراسم گفت: برگزاری این سمپوزیوم در حوزه بین‌المللی با توجه به تبیین اهداف هزاره سوم اهمیت دارد و در حوزه ملی هم با توجه به همزمانی آن با تدوین گزارش برنامه ششم توسعه کشور، یک رویداد مهم تلقی می‌شود؛ حضور مسوولان عالی رتبه ملی و بین‌المللی موید اهمیت این موضوع است.

معصومه ابتکار، با تاکید بر همگرایی بین بخشی برای توسعه گردشگری پایدار و حفاظت از تنوع زیستی افزود: اکوتوریسم و گردشگری پایدار دو مقوله متفاوت نیستند و باید در کنار هم رشد پیدا کند. وی در ادامه به تنوع زیستی و فرهنگی غنی ایران اشاره و اظهار کرد: ما در زمینه اکوتوریسم جاذبه‌های فراوانی برای گردشگران دنیا داریم.

ابتکار همکاری‌های بین‌المللی را عاملی برای دستیابی به توسعه پایدار دانست و گفت: همکاری‌هایی در این سطح به کشورها کمک می‌کند برنامه‌های ملی خود را بر مبنای توسعه پایدار تدوین کنند.

معاون دبیر کل سازمان ملل در امور اقتصادی و اجتماعی با بیان اینکه طرح گفت‌وگوی تمدن‌ها از سوی ایران در سال‌های گذشته تصادفی نبوده، گفت: این امر می‌تواند در زمینه گردشگری پایدار به کاهش افراطی‌گری و ترویج صلح بینجامد