محله عودلاجان سابقه تاریخی کهنی دارد. در واقع این قدمت به ابتدای تاریخ تهران بازمی‌گردد؛ از زمانی که تهران یک قریه کوچک بیشتر نبوده، محله عودلاجان نیز وجود داشته و لهجه ساکنان آن نیز به روستانشینان شمیران شبیه بوده است. در حال حاضر این محله از غرب به میدان پانزده خرداد، از شرق به خیابان سیروس، از شمال به چهارراه سرچشمه و از جنوب به چهارراه مولوی منتهی می‌شود و با وسعتی حدود ۱۵۰ هکتار بیش از ۲۱ هزار نفر را در خود جای داده است.

درباره وجه تسمیه نام این محله حدس و گمان‌ها بسیار است. اینکه از دو واژه «عود» و «لاجی» منشعب شده است که آن هم به‌دلیل قرارگرفتنش در راسته عطارها بوده است. دیگر اینکه عودلاجان در واقع اودلاجان بوده و از «او» یعنی آب و «دراجیدن» به معنای بخش کردن و «ان» که پسوند مکان است به وجود آمده و این همه یعنی جایی که آب‌های نهر تقسیم می‌شود. از این میان ظن دوم قوی‌تر است که این منطقه در محلی قرار داشته است که کاربری منسوب به این اسم درباره آن می‌تواند صادق باشد.

عودلاجان پیشینه‌ای بیش از چهارصد سال دارد و در کنار محله‌های سنگلج، چالمیدان، ارگ و بازار به‌عنوان قدیمی‌ترین محله‌های تهران شناخته می‌شود. محتمل است که گسترش تهران از همین محل شروع شده باشد چون بافت‌های تاریخی به مراتب قدیمی‌تری در آن یافت می‌شود؛ از جمله امامزاده یحیی که تاریخ این بنا به دوران قبل از صفویه بازمی‌گردد.

در دوره قاجار، عودلاجان جزو مناطق اعیان‌نشین پایتخت به شمار می‌رفته است. قوام‌الدوله، نصرالدوله، مدرس، موتمن‌الاطباء، امین نظام، عزت‌الدوله، ملک‌الشعرا و نام‌های آشنای دیگری از عصر قاجار با این محله پیوند خورده‌اند.

آثار ثبت‌شده بافت تاریخی عودلاجان شامل امامزاده یحیی، مسجد خان مروی، مسجد میرزا محمود، مسجد شاهی، سقاخانه سرچشمه، آب انبار مسجد حکیم، باغ سفارت روسیه، بازارچه نایب‌السلطنه، ساختمان چاپخانه، حمام حکیم‌باشی، حمام خانم، خانه فرمانفرما، خانه قوام‌الدوله، خانه امام جمعه، خانه وثوق،

خانه موتمن الاطبا، گذر و محله مدرسه خان مروی و مدرسه رضاییه است. خود محله تاریخی عودلاجان هم در فهرست آثار ملی ثبت شده است. عودلاجان تاریخ تهران است. نه‌تنها روزگاری نه‌چندان دور بزرگان و رجال سیاسی و فرهنگی و اقتصادی پایتخت در این محل زندگی می‌کرده‌اند که عودلاجان نمادی از زندگی اجتماعی و مناسبات انسانی ساکنان تهران نیز به‌شمار می‌رود. در پیچ و خم کوچه‌های باریک و کم عرض این محله که به کوچه‌های آشتی‌کنان شناخته می‌شوند و هنوز برخی از آنها باقی مانده‌اند، مسلمان و زرتشتی و کلیمی، به خوبی در کنار یکدیگر روزگار می‌گذراندند.

در سال‌های اخیر فعالیت‌ها و اظهارات زیادی مبنی بر بازسازی و احیای این بافت تاریخی شهر انجام شده است؛ با این حال هنوز خیلی راه مانده تا رنگ دوران روشن عودلاجان به آن بازگردد و با ساکنان محله‌های شمال تهران آشتی کند.