مترجم: مهدی نیکوئی nikoueimahdi@gmail.com یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که مدیران مقاصد با آن رو به رو هستند، درک معیارهایی است که باعث می‌شود افراد یک مقصد خاص را نسبت به دیگر مقاصد قابل انتخاب ترجیح دهند. اگر از پیچیدگی‌های تصمیم‌گیری برای گردشگران صرف‌نظر کنیم، منابع و جاذبه‌های اصلی تعیین‌کننده تمایل به سفر به یک مقصد خاص هستند. این فاکتورها همچنین زمینه‌ساز ایجاد یک تجربه سفر هیجان‌انگیز و پرخاطره خواهند بود. منابع و جاذبه‌های اصلی را می‌توان به ۷ دسته عمده تقسیم کرد:

۱. جغرافیای طبیعی مقصد یا چشم‌اندازها، مناظر و آب‌وهوای آن

۲. فرهنگ و تاریخ یک مقصد

۳. تنوع و ترکیب فعالیت‌های امکان‌پذیر یک مقصد

۴. رویدادهای ویژه و منحصر به‌فردی که یک مقصد ارائه می‌کند و می‌تواند برای آن پویایی و شهرت به ارمغان آورد

۵. مولفه‌های مختلف روساخت‌های یک مقصد

۶. انواع سرگرمی‌هایی که در یک مقصد یافت می‌شود، غالبا به‌منظور تکمیل فعالیت‌ها و رویدادهای مختلفی که ارائه می‌شوند، طراحی شده‌اند. برای سایر مقاصد نیز قدرت سرگرمی‌ها به تنهایی می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر گرایش به آن مقصد بگذارد

۷. در نهایت باید گفت که از پیوندهای بازار تحت عنوان واسطه‌هایی برای بازدید از مقاصد یاد می‌شود که روابط انسانی را درگیر می‌کنند.

در مورد ایجاد مزیت رقابتی نظرات و دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد اما به جغرافیای طبیعی و نقش آن در جذب گردشگران توجه کمتری شده است. هر چند که می‌توان گفت این دسته از منابع و جاذبه‌ها خارج از کنترل و حتی تاثیر مدیران مقاصد است، اما وجود آنها و امکان برنامه‌ریزی‌ها بر محور آنها می‌تواند موفقیت مقاصد را تضمین کند. اینکه تا چه حد آب و هوای طبیعی و زمین یک منطقه برای انسان‌ها مساعد باشد، می‌تواند موجب رقابت‌پذیری آن یا محدودیت‌هایی برای غلبه و مدیریت بر آنها باشد. یک آب‌وهوای مطلوب ایجادکننده جذابیت برای اکثریت گردشگران است. هر چند که ممکن است بازارهای خاصی به دنبال آب‌وهوای ویژه و متفاوتی باشند، اما عموما انتظار چیز دیگری است. بخش‌هایی از بازار تمایل دارند که از مناطق با هوای بسیار گرم یا بسیار سرد مانند بیابان‌ها، جنگل‌های استوایی یا مناطق قطبی بازدید کنند و درصد کمی از بازار کلی سفر را در برمی‌گیرند. هر چند که این بخش‌ها در برخی موارد بسیار سودآور هستند اما شامل جریان اصلی گردشگران نمی‌شوند.

انواع گردشگری در طبیعت

مقاصدی که از «موهبت طبیعت» برخوردار هستند، به‌دلیل تراکم جمعیت و آلودگی بیش از حد در جهان به‌طور روزافزونی با اقبال گردشگران رو‌به‌رو می‌شوند. همچنین این تمایل باعث شده که امروز «گردشگری مناطق طبیعی» رایج شود. مفهومی که صاحبنظران آن را به ۴ دسته گردشگری ماجراجویی، گردشگری مبتنی بر طبیعت، گردشگری حیات وحش و اکوتوریسم تقسیم می‌کنند. اکثر مقاصدی که از موهبت داشتن یک آب‌وهوای خوش برخوردارند، تمایل دارند که مزایای رقابتی خود را نیز حول آن ایجاد کنند. به‌عنوان مثال می‌توان از اسپانیا یاد کرد که از هوای آفتابی سواحل خود به بهترین نحو استفاده کرده است. بسیاری از جزیره‌هایی که از آب‌وهوای مطلوبی برخوردار هستند، از ترکیب آفتاب، ساحل شنی و دریا به خوبی استفاده می‌کنند و محبوبیت آنها نیز در حال افزایش است. با توجه به اینکه در اروپا هوای ابری بسیار رایج است، وجود خورشید در این مقاصد برای گردشگران غنیمت بوده و اندکی سرمایه‌گذاری روی زیرساخت‌ها و تامین سایر تسهیلات مورد نیاز گردشگران باعث شده که بتوانند موج در حال افزایش گردشگران را راهی مقاصد خود کنند.

ویژگی دیگری که ارتباط نزدیکی با آب و هوای مقاصد دارد، وضعیت فیزیکی مقصد است. میزانی که جغرافیای طبیعی یک مقصد به فعالیت‌های انسانی کمک می‌کند، ایجادکننده یا محدودکننده مزایای رقابتی برای آنها است. از این رو نواحی هموار به همراه پوشش فراوان گیاهی، دسترسی مناسب به آب گوارا و نواحی تفریحی با کیفیت، برای انسان‌ها (و سایر حیوانات) محیط فیزیکی مناسبی ایجاد می‌کنند که هم برای زندگی هم برای گردشگری قابل استفاده است. هر چند که تنوع در پستی و بلندی‌ها، پوشش گیاهی و حیات وحش باعث ایجاد تنوع و تازگی می‌شود اما عموم انسان‌ها تمایل دارند که از ناشناخته‌ها دوری کنند. سایر مقاصد ممکن است که دارای یک آب‌وهوای عالی نباشند، اما از نعمت داشتن مناظر شگفت‌انگیز برخوردار باشند. مناطقی که دارای رشته‌کوه‌های سنگلاخی هستند، یکی از شگفت‌آورترین مناظر جهان را ایجاد می‌کنند. کوه‌های آلپ در اروپا، هیمالیا در آسیا، رشته کوه‌های آند در آمریکای جنوبی و راکی در آمریکای شمالی بر سر جذب مسافرانی رقابت می‌کنند که از دیدن مناظر کوهستانی و گاهی از کوهنوری و چالش صعود از قله‌های مرتفع لذت می‌برند. در انتها باید گفت که عدم توجه بسیاری از مدیران گردشگری به ویژگی‌های محیطی و طبیعی مقاصد قابل درک نیست. به جز آنکه بسیاری از مناطق دارای چشم‌اندازها و ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که گردشگران داخلی و خارجی مایلند برای آن وقت و هزینه صرف کنند، سایر مقاصد را نمی‌توان فقیر و محکوم به شکست دانست. در صورت توجه و داشتن نگاه کارشناسانه، می‌توان ادعا کرد که تقریبا طبیعت تمامی مقاصد ویژگی قابل عرضه‌ای به گردشگران دارند. مهم آن است که با شناخت صحیح و درک نیازهای گردشگران و بخش‌های مختلف بازار بتوانیم زیرساخت‌ها و سایر تسهیلات مورد نیاز را در خدمت توسعه مقاصد درآوریم.