گشایش قفل کاروانسرا‌ها با کلید سرمایه‌گذاران

گروه گردشگری، پرستو فخاریان: اقامت؛ یکی از بزرگترین دغدغه‌های مسوولان گردشگری. همه نگران‌ هستند که تعداد بسیار گردشگران ورودی را در کدام اقامتگاه‌ها می‌توان جای داد. بسیاری از تورگردانان مدام از این گله می‌کنند که ظرفیت هتل‌ها برای اسکان توریست‌های آنها در شهرهای بزرگ و گردشگرپذیری همچون شیراز، یزد، اصفهان و... تکمیل است و حتی آنها بعضا مجبور می‌شوند برنامه تورهای ورودی را به عقب بیندازند تا هتل‌ها گنجایش پذیرش آنها را داشته باشند.

حالا پس از آنکه موج ورود گردشگر به کشور ایجاد شده است و مسوولان دولتی نیز عزم خود را برای حمایت از بخش خصوصی جزم کرده‌اند، بسیاری از فعالان و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی نیز دست به کار شده‌اند تا هر کدام سهمی در توسعه گردشگری کشور داشته باشند. در این راستا، مجموعه گردشگری کاروانسرای عباسی (مادرشاه) در شهرستان مورچه‌خورت اصفهان با حضور رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گشایش یافت. مسعود سلطانی‌فر در آیین گشایش این مجموعه پذیرایی و گردشگری گفت: باید به این نکته توجه کنیم که برای توسعه اقتصادی و فرهنگی جامعه چاره‌ای جز توسعه صنعت گردشگری در کشور نداریم. معاون گردشگری افزود: اولویت‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور در دولت یازدهم، ارائه تسهیلات و حمایت از بخش خصوصی در راستای مرمت و احیای بناهای تاریخی است. وی با اشاره به نقش سرمایه‌گذاران در جهت جلوگیری از تخریب ابنیه تاریخی غیرثبت ‌شده افزود: دولت درصدد است با مشارکت مردم و سرمایه‌گذاران، نسبت به حفظ بناهای تاریخی و تغییر کاربری آنان به منظور بهره‌برداری بهتر اقدام کند. وی ظرفیت استان اصفهان را در سه حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بالادانست و افزود: اصفهان دراین سه حوزه جزوه سه استان برتر کشور است و باید در خصوص توسعه آنها سرمایه‌گذاری صورت گیرد. براساس برنامه‌ریزی‌های به عمل آمده جهت تغییر کاربری بناهای تاریخی و تبدیل آنها به اماکن اقامتی و گردشگری، این کاروانسرای تاریخی و توسط شرکت مهستان با هزینه‌های بالغ بر ۹۰میلیارد ریال با سرمایه بخش خصوصی و ارائه تسهیلات بانکی مرمت و به عنوان یک مرکز پذیرایی گشایش یافت.

پروژه‌ای برای ایجاد اشتغال

احداث چنین اقامتگاه و مجموعه گردشگری در منطقه‌ای خارج از شهر شلوغی همچون اصفهان - که در ایام پیک سفر می‌تواند تبدیل به شهری برای ازدحام گردشگران شود- می‌تواند علاوه بر کمک به اشتغال‌زایی در مناطق پیرامونی، به توزیع مکانی اقامتگاه‌ها نیز کمک کند و از پتانسیل‌های دیگر استان نیز بهره بگیرد.

علاوه بر این پیش‌بینی ‌می‌شود احیای کاروانسرای عباسی مورچه‌خورت و تاسیس این منطقه نمونه گردشگری به لحاظ نوع فعالیت‌ها و موقعیت طرح و نتایج حاصل از آن بر توسعه زیرساخت‌های گردشگری و اشتغال‌زایی، به خصوص در مرحله بهره‌برداری، می‌تواند موجبات توسعه پایدار منطقه را به وجود آورد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، این طرح شامل عملیات اجرایی با وسعتی بالغ بر حدود یک میلیون و ۳۰۰هزار مترمربع پیش‌بینی شده است که حدود ۳۵۰ هزار مترمربع فضاهای سرپوشیده و حدود ۷۸۰ هزار متر مربع محوطه یا در فضای باز طراحی شده است. منطقه نمونه گردشگری شامل مجموعه‌هایی مانند مرکز خرید، فضا‌های بازی و سرگرمی، فرهنگی، همایشی، اقامتی و تفریحی است که مبتنی بر مبانی معماری ایرانی- اسلامی و دستاوردهای معاصر بشری طراحی شده است. همچنین فضای اختصاص داده شده برای خرید، بازی و سرگرمی در بنایی به وسعت ۲۴۰ هزار متر مربع به گونه ای طراحی شده است که بتواند پاسخگوی شهروندان و گردشگران داخلی و خارجی باشد. چیدمان بناهای اقامتی به وسعت حدود ۴۰ هزار متر مربع قرار گرفته است.

ویژگی‌های کاروانسرای عباسی

کاروانسرای عباسی (مادرشاه) که در پانزدهم آبان‌ماه ۸۴ به شماره ۱۳۶۵۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، در منطقه مورچه خورت واقع در ۳۵ کیلومتری شمال شهر اصفهان، در تقاطع اتوبان کاشان- اصفهان و بزرگراه دلیجان- اصفهان واقع شده است. اگرچه وجه مشترک کلى این کاروانسرا با حدود هزار کاروانسراى دیگر، وجود امکانات لازم و فضاى استراحت و پذیرایی براى کاروان هاى عبورى بوده است، ولى وجوه تمایز این کاروانسرا شامل کیفیت ساخت، وسعت و زیبایی نهفته در آن، موجب شده تا این بنا از سایر کاروانسراها متمایز شود؛ تا جایی که لقب زیباترین کاروانسرای بین راهى را از آن خود کند.

کاروانسرای عباسی (مادرشاه) آخرین منزل بر سر راه کاروان‌هاى عبورى از جانب شمال به مقصد اصفهان، پایتخت دوران صفویه بوده و متناسب با شأن تمدنى پایتخت، به منظور پذیرایی و آخرین محل اتراق سفرا، مستشاران و میهمانان خارجى ساخته شده‌اند. برخی از این سیاحان خارجی در سفرهای خود به اصفهان از این کاروانسرا هم دیدن کرده و عنوان کرده‌اند که مادر شاه عباس آن را ساخته است. از جمله آنها جیمز موریه، پژوهشگر و جهانگرد انگلیسی، طی دو سفر به ایران بین سال‌های ۱۸۰۸ تا ۱۸۰۹ و ۱۸۱۰ تا ۱۸۱۶ ، جرج ناتانیل کِرزن، سیاستمدار انگلیسی در سال ۱۸۸۹ ، هانری رنه دِ آلمانی و محمدعلی محلاتی معروف به حاج سیاح، از سیاحان بنام دوره قاجار در سفرش در مهر ماه ۱۲۵۶ شمسی می‌توان نام برد.

حفظ شکل اولیه؛ اولویت احیا

گفته می‌شود این مجموعه از آنجا که کاروانسراى عباسى (مادرشاه) در چند برهه زمانى، موارد استفاده مختلفى داشته و براى احیاى این اثر نفیس، تغییراتى در آن ایجاد شده، تلاش براى تقرب به وضعیت اولیه، مهم‌ترین اصل براى احیاى این اثر بوده است. از سویی براى استفاده موثر و متناسب با استعدادهای این کاروانسراى عباسى و بهره بردارى مناسب، ایجاب می‌کرد که نسبت به آخرین عملکردهاى پیش‌بینى شده براى این کاروانسرا تجدید نظر صورت پذیرد. از ویژگی‌های این منطقه گردشگری فراهم کردن فضاهاى مورد نیاز براى صاحبان حرفه های صنایع دستى و سوغات خوراکی در کنار فضاى پذیرایی است که فرصت مضاعفى را در اختیار رشد این صنایع قرار می‌دهد. از سوی دیگر طراحى و اجراى آلاچیق‌هایی که در جوار کاروانسرا قرار گرفته، هم به لحاظ مفهوم با تعریف کاروانسرا که محل استقرار موقت و گذر است تطابق دارد و هم شکل خیمه‌اى آن، یادآور نمادهای اسلامی است. در ساخت این مجموعه سعی شده است تجهیزات مدرن سرمایشى گرمایشى و سایر تجهیزات کاروانسرا به نحوى مورد استفاده قرار گیرد تا هویت کاروانسرا را دچار خدشه نکند. به گفته مسوولان این پروژه، توسعه مراحل بعدى که با هدف تاسیس منطقه نمونه گردشگرى طراحى شده، به زودی و با تزریق سرمایه آغاز خواهد شد.

با توجه به نگاه مثبت دولت نسبت به احیا و بهره‌برداری از بناهای تاریخی -با لحاظ کردن این موضوع که اصالت آنها از بین نرود- و افزایش روزافزون ورود گردشگران خارجی، انتظار می‌رود پس از این نیز فعالان بخش خصوصی بیش از پیش گام‌های محکمی در راستای توسعه گردشگری بردارند.