گزارش «دنیای اقتصاد» از مدیریت بحران اوکراین و تایلند
فرارگردشگری از تله بحران
گروه گردشگری، عاطفه نبوی: تاثیر منفی جنگ و بحران‌های داخلی و خارجی بر گردشگری و رابطه مستقیم امنیت و گردشگری، امری واضح است. جنگ، گردشگران را می‌تاراند و آنها را راهی مناطق امن می‌کند. خسارت‌های سنگینی که اقتصاد گردشگری کشورهای بحران‌زده در منطقه خاورمیانه یا کشورهایی مانند اوکراین از وقوع ناآرامی‌های اخیر در سرزمین خود متحمل شدند، در آمارها کاملا مشهود است. مصر، ترکیه، سوریه و اوکراین از کشورهایی هستند که در سال‌های اخیر اقتصادهای گردشگری پویایی داشته‌اند و برای بالا بردن درآمدهای خود در درازمدت برنامه‌ریزی کرده بودند. اشتراک دیگر این کشورها، در این است که طی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ درگیر جنگ و بحران‌های داخلی شدند و در یک دوره زمانی شرایط ناپایداری بر آنان حاکم شد که تاثیرات مخربی از خود بر جای گذاشت. این آثار گاهی حتی به همان کشورها هم محدود نماند و چون دومینویی اقتصادهای مرتبط با آنان در منطقه را هم تحت تاثیر قرار داد. البته در حوزه گردشگری گاه رکود حاصل از ناآرامی‌های کشورهای منطقه منشأ خیر برای کشورهای امن‌تر مانند ایران شد و گردشگرانی که به عنوان مثال قصد سفر به خاورمیانه را داشتند با قطع امید از مصر، ترکیه، لبنان و... رهسپار ایران شدند.
آتش بحران در اقتصاد گردشگری
لغو سفر هزاران گردشگر به اوکراین در آغاز سال ۲۰۱۴ با بالا گرفتن جنگ داخلی و وقوع انقلاب در این کشور رخ داد. بسیاری از مراکز گردشگری در شهرهای اوکراین به محل منازعه بدل شد که باعث شد گردشگران این کشور بین ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش یابد. دولت اوکراین پیش از شروع بحران در قالب راهبرد جدیدش برای تبدیل کردن این کشور به یکی از پنج مقصد برتر گردشگری جهان از برنامه‌هایش برای جذب ۵۰ میلیون گردشگر در سال ۲۰۲۳ خبر داده بود. این بحران محدود به مرزهای اوکراین نماند و در ماه‌های بعد از آن دیدار گردشگران روسیه از اروپا و آمریکا کاهش چشمگیری داشته است.
اتفاقات مشابهی در تایلند نیز رخ داد. مدیران توریستی این کشور از خسارت ۲/۱ میلیارد دلاری صنعت توریسم این کشور به‌دلیل بروز بحران‌های سیاسی خبر دادند. بنا بر گزارش الجزیره، به گفته ستیثوانیش معاون توریستی تایلند، با ادامه یافتن سه‌ماهه اعتراضات در بانکوک و ترس از خشونت‌های سیاسی ۴۸ کشور شهروندان خود را از سفر به تایلند منع کردند و در ادامه وزیر گردشگری تایلند از کاهش ۵۰ درصدی مسافران پروازهای فرودگاه این کشور خبر داد. بخش جهانگردی تایلند ۱۰ درصد از تولید ناخالص ملی این کشور را تامین می‌کند. با این همه این کشور پس از کودتای رخ داده، توانست بحران به وجود آمده را به گونه‌ای مدیریت کند؛ تا جایی که توانست با برگزاری نمایشگاه گردشگری (TTM+ ۲۰۱۴) هم که هرساله در این کشور برگزار می‌شود، از حضور خبرنگاران بین‌المللی در این راه سود بجوید.
گام نخست؛ اصلاح تصویر مقصد
بی‌شک خروج گردشگری کشورهای بحران‌زده و مبتلا به جنگ از بحران‌های پیش آمده، بعد از آرام شدن جو سیاسی این کشورها نیاز به مدیریتی دقیق و بازاریابی مجدد دارد که همه کشورها به درستی از پس آن برنمی‌آیند و با وجود برنامه‌های عریض و طویلی که برای گردشگری خود داشتند بازسازی آن مدت زیادی به درازا می‌کشد. مهسا مطهر، دبیر کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری ایران و مدرس گردشگری در گفت‌وگویی با «دنیای اقتصاد» به تشریح روش‌های احیای گردشگری مناطق بحران‌زده پرداخت و گفت: «تصویر مقصد» مهم‌ترین چیزی است که در گردشگری خریداری می‌شود؛ گردشگر به واسطه رسانه‌ها این تصویر را دریافت می‌کند و بر مبنای آن پیش می‌رود و هر گردشگری متناسب با نیازها و علایق خود در پی تصویر مقصد مطلوب خود است.
وی در ادامه با اشاره به تیزهوشی دست‌اندرکاران گردشگری اوکراین برای مدیریت سریع بحران این صنعت در کشور خود اضافه می‌کند: می‌بینیم اوکراین بلافاصله بعد از پایان این بحران و در واقع با استفاده از آن، به بازارهای گردشگری برمی‌گردد و از طریق ارائه «تصویر مقصد» مطلوب برای گردشگران «تورهای هیجان انگیز»، به احیا و جان‌بخشی دوباره این صنعت در کشور خود می‌پردازد. این مدرس گردشگری تاکید می‌کند: اوکراین حتی از این موقعیت استفاده کرده و به «توسعه محصول» می‌پردازد که در واقع در اینجا محصول، تجربه گردشگری است و کسانی که بتوانند تجربه جدیدی خلق کنند حتی اگر آن حاصل یک اتفاق ناخوشایند باشد، در این میان برد کرده‌اند.
مطهر با تاکید بر مورد موفق تایلند بر کنترل و مدیریت بحران‌های این کشور گفت: تایلند بعد از وقوع سونامی بزرگ سال ۲۰۰۴ نیز تجربه مشابهی را برای بازگرداندن گردشگران به سواحل خود از سرگذراند و در ابتدا با «گردشگری سیاه» رونق را به سواحل توفان‌زده خود بازگرداند. این روزها هم می‌بینیم بعد از وقوع کودتا دراین کشور، با تشکیل کمیته بحران و برقراری ارتباط موثر با سفارتخانه‌ها و نهادهای دولتی سعی در بازسازی تصویر تایلند امن دارند.
بحران‌زده‌ها دست به دامان بازارهای هدف
مطهر در ادامه با اشاره به مورد سوریه و مصر و اینکه گردشگری این کشورها هنوز در دوران بحران به سر می‌برد اضافه کرد: البته شدت و مدت زمان درگیری کشورها با جنگ و بحران با یکدیگر یکسان نیست و بالطبع میزان و عمق آسیب وارده نیز متفاوت است و در مواردی مانند کشور سوریه گاه آسیب‌های جبران ناپذیری به آثار باستانی و زیرساخت‌ها وارد شده که به سادگی قابل رفع نیست. اما با در نظر گرفتن پارامتر «تصویر مقصد» به نظر می‌آید این کشورها یا هنوز تلاشی برای اصلاح تصویر مقصد، برای گردشگران نکرده‌اند یا این تلاش‌ها هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده است و این نقاط هنوز سرزمین ناامن گردشگران است.
به نظر می‌آید که کشورهای بحران زده باید روی «Target Market» یا همان بازار هدف متناسب با شرایط جدید خود کار کنند، کاری که در حال حاضر اوکراین به خوبی انجام می‌دهد. ترکیه و تایلند نیز به نوعی دیگر و با بازسازی سریع تصویر خود سعی در بازگرداندن شرایط کشور به قبل از بحران و ارائه تصویری امن و آماده ارائه خدمات از خود به گردشگران دارند تا دوباره به شرایط اوج خود بازگشته و در مسیر رشد قرار گیرد. اما رها کردن این تصویر، این کشورها را به قهقرا می‌برد و در شرایطی مانند افغانستان قرار می‌دهد که حتی با برقراری امنیت نسبی نیز تصویر کشور جنگ‌زده و ناامن دست از سر آن برنمی‌دارد.
ارسال نظر