صنایع‌دستی ایران به عنوان صنعتی مستقل و بومی، شاخص‌ترین هنر کاربردی ایران و یکی از سه قطب برتر صنایع دستی جهان، ریشه‌های عمیق و استوار در فرهنگ غنی و بارور ایران اسلامی داشته است. به‌طور کلی نقش صنایع دستی در اقتصاد ایران عبارت است از: کمک به توسعه اقتصادی، ایجاد اشتغال، سرمایه‌گذاری اندک و بهره‌وری بالا.

گسترش صنایع کوچک
رشد اقتصادی و دستیابی به هدف‌های مختلف آن امروزه سرلوحه برنامه و فعالیت‌های بسیاری از دولت‌ها به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه است. این دولت‌ها در برنامه‌های توسعه اقتصادی خود هدف‌های عمده‌ای را در زمینه‌های مختلف اقتصاد، اجتماع، سیاست و... دنبال می‌کنند.
در بخش اقتصاد، عمده هدف‌های دولت‌ها متوجه افزایش تولید و درآمد ملی(رشد اقتصادی)، رسیدن به اشتغال کامل و کاهش نرخ بیکاری، ثبات قیمت‌ها و کاهش نرخ تورم به‌منظور حفظ قدرت خرید پول ملی، توسعه صادرات و افزایش درآمدهای ارزی به‌منظور تامین نیازهای ارزی کشور و تسهیل در اجرای برنامه‌های توسعه و بالاخره توزیع بهتر و عادلانه‌تر درآمدها، برای برقراری عدالت اقتصادی در جامعه است.
دستیابی به توسعه اقتصادی به سهم خود بروجوه مختلف زندگی افراد مانند سطح زندگی و معیشت و رفاه، آموزش بهداشت عمومی و شاخص‌های جمعیتی مثل نرخ مرگ و میر، میانگین طول عمر و میزان زاد و ولد تاثیرات شگرف می‌گذارد. همچنین دولت‌ها برای نیل به هدف‌های خود و دستیابی به توسعه اقتصادی، ناگزیر از اتخاذ سیاست‌ها و خط‌مشی‌های هماهنگ با شرایط و اوضاع و احوال اقتصادی، اجتماعی و... کشور هستند.
بیشتر کشورهای در حال توسعه در اجرای برنامه‌های موردنظر خود با مشکلات عدیده ازجمله رشد بی‌رویه جمعیت، بیکاری، کم کاری و رواج انواع مختلف بیکاری ازجمله بیکاری‌های پنهان و فصلی و در نتیجه پایین بودن سطح درآمد و معیشت گروه بسیاری از مردم، نقصان تشکیل سرمایه داخلی و نبود منابع مالی کافی برای اجرای برنامه‌های توسعه اقتصادی و ساخت و توسعه امکانات زیربنایی موجود به‌منظور فراهم آوردن امکان بهره‌برداری بهینه از منابع انسانی، طبیعی و... کشور مواجه هستند.
به همین دلیل بعضی از صاحب‌نظران با توجه به سهولت گسترش صنایع کوچک بر تقویت، توسعه و گسترش این صنایع در برنامه توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه اصرار و توصیه دارند.
صاحب‌نظران این بخش در توصیه‌های خود به‌ویژه بر قابلیت‌ها و ویژگی‌های این قبیل صنایع از جمله نیاز به سرمایه اندک برای ایجاد، راه‌اندازی و بهره‌برداری، کاربر بودن این صنایع و نیاز به سرمایه‌گذاری اندک سرانه برای ایجاد یک شغل، عدم نیاز به تخصص‌های فنی و حرفه‌ای بالا و سازگاری و استفاده از مهارت‌های بومی، بازار ساده فروش محصولات و بالاخره قابلیت و توانایی ایجاد درآمدزایی تکیه دارند.
صنایع‌دستی به مثابه‌صنعت کوچک
بازار داخلی صنایع دستی ایران، بازاری است سنتی و تا به حال برای گسترش آن بازاریابی و تبلیغات صورت نگرفته است. از خصوصیات مهم این بازار، سود سرشار واسطه‌ها در امر توزیع مواد اولیه مصرفی و دادوستد آن است. به‌طور خلاصه عوامل موثر در گسترش بازار داخلی صنایع دستی ایران عبارت است از: افزایش سطح درآمد سرانه، افزایش جمعیت، ازدیاد مسکن و ترویج تبلیغات در مورد استفاده از صنایع‌دستی به عنوان یک کالای هنر ملی و توسعه صادرات صنایع دستی ایران.
از سوی دیگر در زمینه اصول بازاریابی نوین و راهبردی که صادرکنندگان نادیده می‌گیرند، می‌توان این موارد را نام برد: نبود افراد متخصص، فقدان نوآوری، مواد اولیه نامرغوب، نبود مراکز اطلاعاتی، عدم انجام تحقیقات بازاریابی، نبود راهبرد صادرات، بسته‌بندی و عدم استفاده از راهبرد قیمت‌گذاری. همچنین از عمده‌ترین تنگناها و محدودیت‌ها می‌توان به نداشتن شناخت کافی و مناسب از بازارهای داخلی و جهانی(بازار هدف) و سلایق مشتریان، توجه نکردن به سطح کیفی تولید و نوآوری در محصولات تولیدی، عدم تبلیغات و بازاریابی داخلی و خارجی اشاره کرد.
ازجمله راهکارهای صنایع دستی می‌توان به معرفی، تبلیغ و ترویج صنایع دستی استان به‌منظور بازاریابی در داخل و خارج کشور با شیوه‌های نوین تبلیغاتی، استفاده از فناوری روز در تولیدات صنایع دستی با حفظ اصالت‌های هنر ملی، حمایت و تشویق بخش خصوصی به‌منظور سرمایه‌گذاری در این بخش به‌ویژه برای ایجاد بازارچه‌های صنایع دستی، سیاستگذاری در راستای فروش و صادرات کالاها و شرکت در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی اشاره کرد.
صنایع دستی برای حضور بین‌المللی نیاز به حمایت دولت دارد و سالیان سال بدون حمایت حکومت‌ها و فقط با تکیه بر تمدن کهن ایران رشد و ادامه مسیر داده است، اما تحول در این رشته زمانی صورت می‌گیرد که بتوانیم بازاری مناسب برای فروش آنها ایجاد کنیم.
نگاه جامع و کامل همراه با مدیریت مدرن و جدی راه رسیدن به این هدف‌ها است و این نوع نگاه و مدیریت در کنار برنامه‌ریزی‌های دقیق ما را به نتیجه مطلوب می‌رساند.
منبع:
www.kasbyar.com