فرش خاکی هرمز؛ توسعه یا تخریب؟!
گروه گردشگری- پنجمین فرش خاکی در جزیره هرمز در حالی روز 25بهمن‌ماه جاری رونمایی می‌شود که جمعی از حامیان محیط‌زیست با این کار مخالفند. آنها براین باورند که خاک‌های رنگی این جزیره کمیاب هستند و نباید برای چنین کاری صرف شوند. این فرش که 1400مترمربع وسعت دارد، بهانه‌ای شده تا گروه‌های توریستی مختلفی را به هرمز بکشاند و از این طریق به رونق گردشگری این منطقه بیانجامد. با این حال برخی از هنرمندان و کارشناسان نسبت به ساخت این فرش و تبعات مخربی که بر محیط‌زیست جزیره دارد، واکنش نشان داده‌اند.
سروش شکوریان، هنرمند نقاش ساکن هرمزگان، درخصوص ارزشیابی فرش خاکی به «ایسنا» گفت: به زعم دست‌اندرکاران فرش خاکی منجر به رونق اقتصادی مردم هرمز شده است، اما آیا به‌واقع این چنین است؟ احتمالا خود دوستان هم می‌دانند که تزریق چند گردشگر بیشتر، آن هم در یک مقطع زمانی بسیار کوتاه، نمی‌تواند اقدامی اساسی در زمینه صنعت گردشگری تلقی شود. به علاوه استمرار آن در سال‌های آتی، عواقب زیست‌محیطی جبران‌ناپذیری به همراه خواهد داشت که قربانیان اصلی آن همان بومیانی خواهند بود که امروز سنگ‌شان به سینه زده می‌شود.
او در ادامه درباره کوتاهی و بی‌تفاوتی ارگان‌های دولتی و ذی‌ربط در این‌خصوص اظهار کرد: بماند که برخی از نهادها حتی اقداماتی در حمایت از این تخریب هم انجام داده‌اند. جا دارد که سازمان‌های محیط‌زیست، صنایع و معادن و میراث فرهنگی موضع منفعل خود را در قبال این رخداد کنار بگذارند.
احمد نادعلیان، هنرمند محیطی است، که خود در جزیره هرمز زندگی می‌کند، مرکز هنری دارد، جشنواره هنر محیطی برگزار می‌کند و هر سال به برداشت بی‌رویه از خاک‌های رنگی جزیره واکنش نشان می‌دهد. او در پاسخ به اظهارات آرش رضایی، سرپرست دفتر هماهنگی امور توسعه جزایر هرمزگان که در مراسم تجلیل از حامیان فرش خاکی هرمز آن را اثر «منحصر به‌فرد محیطی» معرفی کرده بود، گفت: ما تعریف مشخص و قابل قبولی از هنر محیطی داریم. تعریف متعالی هنر محیطی این است که هنرمند به محیط برود و با استفاده از مواد موجود در محیط با رویکرد زیست محیطی اثر هنری خود را ارائه کند. نادعلیان همچنین عنوان کرد: پس از چهار دوره ساخت فرش خاکی، زمان آن فرا رسیده است که دلایل ساخت آن مورد توجه قرار گیرد و آن را با دقت بیشتری مورد بررسی قرار دهیم. بحثی نیست که مخاطب چه به واسطه حضور در محیط و چه به واسطه رسانه ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد، اما اهمیت کار در کجا است؟ شاهدان عینی و آنهایی که به واسطه رسانه، این آثار را می‌بینند حیرت‌زده می‌شوند، چون خاک‌های رنگی و کانی‌های این جزیره بسیار متنوع هستند. در کنار این شگفتی، مقیاس اثر نیز می‌تواند برای مخاطب عام و خاص جالب باشد. این دو عامل و استمرار سالانه این عمل، برای محیط‌زیست خطرناک است. او در ادامه درباره توجیهات ساخت این فرش گفت: از دیگر دلایلی که سرپرست دفتر هماهنگی امور توسعه جزایر هرمزگان برای حمایت از فرش خاکی اعلام داشته‌اند، رونق گردشگری بوده است. در خصوص توجیه ساخت فرش برای توسعه گردشگری می‌توان گفت که در حال حاضر مشکل جزیره، کمبود گردشگر نیست. نبود زیرساخت رفاهی است که نتیجه‌اش این بوده که توسعه پیدا نکند. در سال‌های اخیر خصوصا زمانی که تعطیلی بین هفته وجود دارد، گردشگران بسیاری به جزیره هرمز می‌آیند. معمولا آنها در خانه‌های سنتی ساکن و پذیرایی می‌شوند. نادعلیان در پایان خاطرنشان کرد: مدیران پروژه فرش خاکی نیز ادعا کرده‌اند که ساخت فرش خاکی منجر به رواج صنعت اکوتوریسم در جزیره هرمز خواهد شد؛ آنهایی که چنین ادعایی دارند حتی اطلاعات حداقلی از اکوتوریسم ندارند. حفظ محیط‌زیست اصلی‌ترین رکن گردشگری است. به گزارش «دنیای اقتصاد»، هرمز جزیره‌ای با مساحت ۴۲ کیلومتر مربع در ورودی خلیج‌فارس قرار گرفته است و ۸ کیلومتر با بندرعباس فاصله دارد. زیرساخت‌های گردشگری در این جزیره آنگونه که باید و شاید، فراهم نشده است و از همین رو این منطقه نتوانسته است از پتانسیل‌های خود بهره بگیرد. آنچه درخصوص گردشگری در این جزیره اهمیت دارد، رعایت اصول زیست‌محیطی است که متاسفانه هر از گاهی همانند آنچه درباره فرش خاکی مشاهده می‌کنیم، زیر پا گذاشته می‌شود.