مترجم: مهدی نیکوئی* در سرتاسر جهان، می‌توان بخش هتلداری را ستون فقرات صنعت اقامتی دانست. در بسیاری از مقاصد، هتل‌ها اقامتگاه غالب هستند.

میزان اقامتگاه‌ها همچنان در حال رشد و بخش هتلداری اشتغال‌زاترین بخش گردشگری است و بیشترین ارزش افزوده را براساس هر نفر- شب ایجاد می‌کند. نرخ اشتغال در هتل‌های کشورهای توسعه‌یافته بین 5/1 تا دو نفر به ازای هر اتاق است که البته نمی‌توان همین نرخ را در کشورهای در حال توسعه انتظار داشت؛ این نرخ در کشورهای در حال توسعه بسیار پایین‌تر است و از حدود صفر در هتل‌های عادی تا 6/0 در یک هتل چهار ستاره متغیر است. مشخصه بخش هتلداری رشد فزاینده متمرکز‌سازی است. با این وجود، غلبه شرکت‌های کوچک و متوسط (SMEs) در این بخش مشاهده می‌شود. طبق آمارهای سال 2000، از 350 هزار هتل طبقه‌بندی شده در جهان، حدود 30 هزار هتل در 50 گروه هتلداری بزرگ قرار گرفته بودند؛ ضمن این‌که سهم آنها بر اساس تعداد اتاق‌های عرضه شده بسیار بیشتر بود. جدول زیر، 6 گروه برتر هتلداری را براساس تعداد اتاق‌ها در سال 1998 نشان می‌دهد.
به جز یکی از این گروه‌ها (Accor) همه آنها شرکت‌های آمریکایی هستند؛ در بین 20 گروه هتلداری برتر، 14 شرکت آمریکایی و 6 شرکت اروپایی دیده می‌شود، البته برخی تملک‌ها هم شکل گرفته است. بیشتر این هتل‌های وابسته به گروه‌های بزرگ‌تر هتلداری از طریق مالکیت اداره نمی‌شوند، بلکه از طریق اعطای نمایندگی و قراردادهای مدیریت این امر محقق می‌شود. یکی از ویژگی‌های بخش هتلداری رشد روزافزون نفوذ هتل‌های زنجیره‌ای و تعداد در حال رشد هتل‌های نمایندگی است. بزرگترین گروه هتل، Cendant، نیز مالک و گرداننده بیش از یک هتل نیست. حق امتیاز معاهده‌ای است که به موجب آن صاحب‌امتیاز که یک الگو یا فرمول تولید یا فروش محصول- خدمات ایجاد کرده است، به امتیازگیرنده این حق را می‌دهد که تحت محدودیت‌ها، کنترل‌ها و ملاحظاتی اقدام به بهر‌ه‌برداری از کسب‌وکار کند. به عبارت دیگر، مجوزی است برای مدت زمانی مشخص و در محدوده جغرافیایی تعیین شده، با استفاده از نام صاحب‌امتیاز و مارک و لوگوی مرتبط با آن صادر می‌شود. از امتیازگیرنده یا (طرف سوم) انتظار می‌رود که هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه و حق امتیاز را به صاحب‌امتیاز پرداخت کند. برای امتیازگیرنده چندین مزیت به دست می‌آید: ریسک کمتر، دسترسی آسان‌تر به وام‌ها، همیاری فنی، پشتیبانی بازاریابی، آموزش کارکنان و کمک در فرآیندهای عملیاتی. در مقابل امتیازگیرنده باید حق امتیاز را پرداخت کرده و استانداردهای کیفی عملیات و همچنین استانداردهای زنجیره را رعایت کند. گروه‌های اصلی امتیازگیرندگان شامل افرادی می‌شوند که به دنبال مالکیت و اداره یک هتل هستند و برآورد می‌کنند که از طریق خرید نمایندگی دسترسی به سطوح بالاتری از تقاضا برایشان تسهیل شده و مجبور به پرداخت هزینه‌های کمتری می‌باشند؛ نسبت به اینکه بخواهند شخصا اقدام به راه انداختن کسب‌وکار کنند. نوع دیگری از وابستگی که اهمیتی روزافزون یافته، مدیریت قرارداد است که اولین بار در ایالات متحده آمریکا رواج یافت. به دلایل زیادی (استهلاک یافتن دارایی‌ها و رسیدگی مالیاتی)، شرکت‌های بیمه، موسسات مالی و اعتباری، بانک‌ها و کنسرسیوم‌های سرمایه‌گذاران خصوصی، به‌رغم نداشتن تجربه یا علاقه به مدیریت در هتل، متمایل به مالکیت هتل شده‌اند. در دهه 1980 میلادی در ایالات متحده آمریکا، روندی برای تفکیک مالکیت هتل‌ها از مدیریت آنها به وجود آمد. وظیفه هتل‌های برند در این مورد ایجاد سهولت و بیمه کردن سرمایه‌گذاران بخش هتلداری به مزایای مدیریت هر نوع هتلی است. شکل بسیار خاصی از وابستگی، تجاری کردن هتل است. این مورد مربوط به شرکت‌هایی است که در زمینه تجاری‌سازی (سیستم‌های رزرو) هتل‌های مستقل فاقد برند فعالیت می‌کنند.
*nikoueimahdi@gmail.com

تغییرات عرضه در بخش هتلداری