مهدیس مدنی* دیدار از بازارچه صنایع دستی همواره یکی از دلپذیر‌ترین بخش‌های سفر است. رنج زندگی است که رنگ می‌شود بر تار و پودی که بند بندش بوسه بر دستان پینه بسته هنرمند آفریننده‌اش زده است. سلایق رنگ به رنگ و اجناس از همه رنگ و مردمانی که در گوشه گوشه بازار به تماشا مشغولند و لذت می‌برند از فرهنگی که بر تار و پود نقش بسته. گرچه این روزها حضور واسطه‌ها امکان دیدار رو در رو با این هنرمندان را گرفته است، اما اگر قدری خوش شانس باشید فروشگاه‌هایی را می‌یابید که فروشنده، خالق اثر نیز هست و این فرصت طلایی را خواهید یافت که کنکاش کنید و بدانید از فلسفه نهان در پس این هنر؛ از رنجی که استادکار به جان می‌خرد تا سنت آبا و اجدادی را نگاهبان باشد و هر آنچه که هست و رسالت روایتش بر گرده آن اثر هنری گذاشته شده. گاهی در میان این آثار به مواردی برمی‌خوریم که گرچه اصیلند و ریشه در فرهنگ مردمان منطقه دارند، اما ساختشان در روزگار ما منوط به استفاده از منابعی است که در طبیعت رو به افول گذاشته‌اند و دیگر نه تنها آن فراوانی سابق را ندارند، بلکه در معرض نابودی کامل قرار گرفته‌اند؛ تا آنجا که ناچار می‌شویم به دور محدوده‌ای از عرصه‌های طبیعی حصار بکشیم به بهانه حفاظت و اول از همه دست همان جامعه بومی را از منابع طبیعی خودش کوتاه کنیم. یکی از بارز‌ترین انواع این آثار، پوشاک و تزئیناتی است که با قسمتی از بدن حیوانات وحشی، به ویژه آنها که شکارشان نیز غیرمجاز است و در زمره گونه‌های حفاظت شده قرار دارند، ساخته می‌شود. حتی اگر بدانیم اثر موردنظر در خارج از مرزهای کشور ما ساخته شده تا زمانی که اطمینان حاصل نکرده‌ایم که ساخت آن اثر به قیمت کشتار گونه‌ای در معرض انقراض و در نتیجه کاهش تنوع زیستی در این کره خاکی تمام نشده، به عنوان یک گردشگر آگاه و به حکم اخلاق متعهدیم که از خریدش امتناع ورزیم.

حفاظت از منابع طبیعی، امری است که به یاری تک تک ما نیاز دارد و تنها نمی‌توان با وضع محدودیت‌ها و بدون اصلاح و تغییر در شیوه‌های رفتاری افراد، آن هم به مدد آموزش و فرهنگ سازی، امید نجات بخشی از بعضی حرکت‌های قهری و بازدارنده داشت. اگر دریابیم که تقاضای برخی از ما به شکل قابل توجهی بر عرضه اثر می‌گذارد، بیشتر به این پی می‌بریم که کاهش خرید ما باعث کاهش عرضه خواهد شد. پس برای حفظ منابع طبیعی و معنوی بکوشیم.

*کارشناس ارشد برنامه‌ریزی توریسم