میراث دولت نهم و دهم برای «میراث»
در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز بسیاری از دست‌اندرکاران صنایع و مشاغل مختلف به دنبال ردپای حوزه کاری خود در برنامه‌ها و کارنامه کاندیداها بودند. اما اوضاع برای صاحبان صنعت گردشگری در کشور کمی متفاوت است. آنها به‌دلیل ماهیت کسب و کارشان از بسیاری از حوزه‌ها اثر می‌پذیرند و به واقع مدیریت دولتی و رویکرد سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان تاثیر بسیاری بر رکود یا رونق وضعیت اقتصادی و حتی معیشتی آنها دارد؛ خواه یک فروشنده بومی صنایع‌دستی در روستای ابیانه باشد و خواه مالک یک هتل زنجیره‌ای لوکس. خانواده صنعت گردشگری، انتخابات یازدهمین دوره ریاست جمهوری را فرصتی مناسب برای تغییر مسیر حرکت کسب‌وکار خود می‌دانست و حداقل آرزویش این بود که دولت منتخب با توجه به مفهوم گردشگری و استفاده از فواید اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن، آب را به آسیاب این صنعت بازگرداند و کسب و کار گردشگری را رونق بخشد. حالا دکتر حسن روحانی کلید پاستور را از محمود احمدی‌نژاد تحویل گرفته و خانواده گردشگری همچنان پیگیر اخبار انتصابات حوزه میراث فرهنگی و گردشگری هستند. شاید بسیاری از سنگ‌هایی که بر سر راه توسعه صنعت گردشگری کشور قرار گرفته ناشی از عواملی باشد که کنترل آنها در ید متولیان دولتی صنعت گردشگری نیست (مثل: نوسانات نرخ ارز، تبلیغات منفی رسانه‌ها و سیاستمداران غربی در جریان پرونده هسته‌ای ایران، موقعیت ژئوپلتیک کشور و...)، اما مردان دولتی گردشگری باید به اشتباهات مسوولان پیشین در این حوزه تصمیم‌گیری، اشراف داشته باشند و حداقل آنها را در آینده تکرار نکنند. از این رو نگارنده در ادامه به بخشی از ضعف‌های موجود در دوره دولت سابق می‌پردازد. اول- صنعت گردشگری در عمر هشت‌ساله دولت گذشته، بیشترین آسیب را از بخش مدیریت دیده است. به واقع وجود سایه دائمی سیاست بر پیکره دستگاه دولتی متولی گردشگری به واسطه انتخاب سیاسی‌ترین و حتی در پاره‌ای از مواقع، نزدیک‌ترین مردان به رییس‌جمهور برای تصدی پست ریاست سازمان، صنعت گردشگری را بیشتر درگیر حواشی کرد تا اصل موضوع. کافی است سری به آرشیو خبرگزاری‌ها بزنید تا دریابید که مثلا عناوینی که درخصوص فلان مدیر ارشد سازمان میراث فرهنگی گفته شده، تا چه اندازه براساس نقد و پاسخ منصفانه و منطقی و با درنظر گرفتن شرایط فعلی کشور بوده است، چه از جانب رسانه‌های موافق و چه مخالف. گاهی همین سیاسی بودن مدیران به جای اینکه کار گردشگری را در میان منازعات سیاسی و اقتصادی جلو بیندازد، مانعی سخت در مسیر تعامل با سایر دستگاه‌ها می‌شد. به عبارت دیگر صندلی‌های کلیدی سازمان میراث فرهنگی بیشتر صحنه خط و نشان‌های سیاسی بودند تا مدیریت علمی، منطقی و نتیجه‌گرا. رسانه‌های دولتی و غیردولتی به جای پرداختن به اصل موضوع گردشگری، در بسیاری از موارد خصومت‌های شخصی را وارد نقد و پاسخ خود می‌کردند و در این میان، دلسوزان گردشگری کشور هم حیران می‌ماندند که چرا گردشگری باید این‌گونه در این میان قربانی شود؟ دوم- بازهم باید همان جمله را تکرار کنیم: صنعت گردشگری در عمر هشت‌ساله دولت گذشته، بیشترین آسیب را از بخش مدیریت دیده است! عمر کوتاه مدیران و بدل ساختن عرصه مدیریت در پست‌های کلیدی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عرصه آزمون و خطا، عملا امکان هدف‌گذاری و برنامهریزی میان‌مدت و حتی کوتاه‌مدت را از مدیران گرفته بود. رکوردهای جالب ثبت شده نشان می‌داد که بسیاری از این جابه‌جایی‌ها دردی را دوا نمی‌کند. تنها مدیری که عمری بیشتر از سایر مدیران در اتاق طبقه سوم ساختمان حج و زیارت، به عنوان معاون گردشگری کشور داشت، محمدشریف ملک‌زاده بود. اما اساسا ثبات مدیریتی را در کدام بخش از مدیریت دولتی گردشگری در ۸ سال گذشته شاهد بودیم؟ سوم- و بازهم: صنعت گردشگری در عمر هشت‌ساله دولت گذشته، بیشترین آسیب را از بخش مدیریت دیده است! در بررسی کارنامه و سوابق معاونان گردشگری کشور، شاهد نشانی از تخصص و تجربه حرفه‌ای در حوزه گردشگری نبودیم. گرچه شاید بسیاری مخالف این عبارت عامیانه باشند که: «یک مدیر ورزشی باید عکسی با شورت ورزشی داشته باشد»، اما نقیض این جمله نیز این نیست که هیچ سابقه‌ای در این حوزه نداشته باشد. علم گردشگری به عنوان یکی از علوم جوان و بین رشته‌ای در دنیا عنوان می‌شود و بدون شک، داشتن تخصص در حوزه سیاست‌گذاری، برنامهریزی، مدیریت و از همه مهم‌تر تعامل با سایر دستگاه‌های دولتی و غیردولتی، می‌تواند تاثیر بسزایی در دور شدن از شعارها و وعده‌های غیرعملی و رسیدن به جایگاه ترسیم شده در سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ داشته باشد. امیدواریم معاون آتی گردشگری کشور، نه تنها تجربه مدیریت که تجربه تخصصی فعالیت در صنعت گردشگری را نیز داشته باشد. در نهایت امیدواریم مدیران آینده ساختمان سه طبقه خیابان آزادی و رودکی (معاونت گردشگری)، این جمله را همواره به یاد داشته باشند و آن را سرلوحه خود قرار دهند که: صنعت گردشگری طی عمر هشت‌ساله دولت گذشته، بیشترین آسیب را از بخش مدیریت دیده است! *کارشناس ارشد برنامهریزی گردشگری
ارسال نظر