طرح آزمایشی «واکسیناسیون گذرنامه‌ها» برای شروع سفرهای بین‌المللی استارت خورد
پاسپورت کرونایی در ۴ کشور
در صورت تصویب «یاتا» محدودیت پروازی برای توریستهای واکسینه‌شده لغو می‌شود
وارد آمدن آسیب‌های بی‌سابقه به صنعت هوایی و تحمیل خسارتی بیش از ۳۵۰ میلیارد دلاری، منجر به زمین‌گیر شدن ۸۰ درصد پروازها در تمام مناطق جهان شده که این امر این صنعت را تا یک دهه به عقب رانده است. تولید و توزیع واکسن کرونا منجر به بازگشایی مرزها و احیای مجدد سفرهای بین‌المللی در بسیاری از کشورها شده است و بیش از ۷۰ درصد از کشورها محدودیت‌های ورودی خود را به تدریج کاهش داده‌اند.
تولید و توزیع واکسن کرونا منجر به امیدواری در صنعت هوایی جهان شده و آنها با ملزم کردن مسافران به واکسینه شدن امکان احیای صنعت هواپیمایی و در نتیجه بازار گردشگری بین‌المللی را فراهم می‌کنند. «پاسپورت واکسینه‌شده» می‌تواند بازگشت افراد به زندگی عادی را رقم بزند و به رونق مجدد کسب‌وکار و سفر منجر شود. کشورها باتوجه به عدم تناسب واکسن کرونا با نیاز جهانی درباره سیاست‌های احتمالی در سفرهای آینده اظهار نظر قطعی نداشته‌اند و باتوجه به اینکه بازار گردشگری جهان در سال ۲۰۲۰ با کاهش حدود ۷۵ درصدی مواجه شده است و ۱۲۰ میلیون شغل در معرض خطر قرار گرفته است صنعت هواپیمایی جهان درصدد ایجاد سیاست‌هایی برای جبران خسارت‌ها و امکان سفرهای بین‌المللی ایمن برآمدند که براین اساس احتمال اینکه در سال ۲۰۲۱ برای سفرهای خارجی علاوه بر پاسپورت معمولی برگه تاییدیه دریافت واکسن نیز ضروری باشد، افزایش پیدا کرده است. از این‌رو برخی از شرکت‌های فناوری با توسعه برنامه‌های سیستمی هوشمند درحال بارگذاری جزئیات آزمایش‌ها و واکسیناسیون کووید-۱۹ روی مدارک دیجیتال هستند که این امر منجر به ایجاد یک مدرک بهداشتی جهت تسهیل در سفرهای بین‌المللی می‌شود. واکسیناسیون کرونا منجر به تقسیم‌بندی جدید اجتماعی خواهد شد و شرایط سفر راحت و حضور در فضاهای عمومی را برای افراد واکسینه شده فراهم می‌کند. از طرفی گذرنامه‌های واکسینه می‌تواند بر بازسازی و بهبود اقتصاد جهانی تاثیرگذار باشد اما منجر به تبعیض و نابرابری در جهان خواهد شد زیرا برخی افراد امکان دسترسی به واکسیناسیون را ندارند و بنابراین از رفت و آمد بین‌المللی منع می‌شوند.
در آمریکا و کشورهای اتحادیه اروپا مرحله نخست واکسیناسیون برای سالمندان و گروه‌های پرخطر آغاز شده است. یک کارت مخصوص برای اطلاع از تزریق واکسن کرونای افراد همچون کارت‌های واکسن تب مالت برای سفر به کشورهای خاص ارائه می‌شود و گذرنامه واکسن شبیه کارت شناسایی دیجیتال خواهد بود و فرودگاه‌ها بااسکن آن امکان دریافت اطلاعات مربوط به واکسینه شدن را دریافت می‌کنند.
با توجه به اینکه کشورهای استرالیا، نیوزیلند و کره‌جنوبی موفق به به حداقل رساندن شیوع ویروس در کشورهای خود شده‌اند کانتاس (شرکت هواپیمایی استرالیا به‌عنوان یکی از غول‌های هوایی جهان)، هواپیمایی نیوزیلند و هواپیمایی کره اعلام کرده‌اند برای پروازهای بین‌المللی احتمالا علاوه بر گذرنامه‌های مصونیت به «پاسپورت واکسینه شده» نیز نیاز خواهند داشت. احتمال واکسیناسیون گسترده حداقل تا نیمه ۲۰۲۱ ادامه خواهد داشت و شرکت‌های هواپیمایی برای جبران خسارت‌های خود با اعتماد به واکسن کرونا در جهت سیاست‌گذاری‌های جدید اقدام کرده‌اند.
کانتاس نخستین شرکت هواپیمایی است که اجباری شدن واکسیناسیون مسافران در برابر ویروس کرونا در سفرهای بین‌المللی را از سال ۲۰۲۱ مطرح کرده که براساس آن اطلاعات مربوط به واکسینه شدن مسافران در پاسپورت دیجیتالی آنها ذخیره می‌شود. کانتاس با همه‌گیری ویروس کرونا در جهان و بسته شدن مرزهای بین‌المللی استرالیا با خسارت یک میلیارد پوندی مواجه شده است. درحال‌حاضر برای اعمال این شرط جهت سفرهای داخلی تردید وجود دارد. دیگر خطوط هواپیمایی جهان نیز احتمال اتخاذ شرط واکسینه شدن مسافران در برابر کووید-۱۹ در دیگر کشورها را مطرح کرده‌اند.
«گذرنامه واکسن» به‌عنوان یک پاسپورت بهداشتی برای سفرهای بین‌المللی درنظر گرفته می‌شود که عمدتا روی اپلیکیشن‌های رایگان موبایل فعال هستند که به تایید سلامت مسافران از آزمایش کرونا و اثبات واکسینه شدن آنها می‌پردازد. این طرح درحال‌حاضر علاوه بر آمریکا در برخی از پروازهای بین‌المللی این کشور در انگلیس، سنگاپور و هنگ‌کنگ درحال آزمایش است. انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی (یاتا) که نمایندگی ۲۹۰ شرکت هواپیمایی در سراسر جهان را دارد درحال تهیه مراحل نهایی «پاسپورت دیجیتالی واکسن» برای مسافران است. این سند دیجیتال سلامت با عنوان پاسپورت سفر یاتا روشی به‌منظور نشان دادن وضعیت واکسیناسیون و نتایج آزمایش کرونا است که در شرکت‌های هواپیمایی و مرزی به اشتراک گذاشته خواهد شد.
برنامه پاسپورت سفر یاتا نیز در اوایل ۲۰۲۱ راه‌اندازی خواهد شد که برای کاربران اپل در دسترس خواهد بود که درحال آماده‌سازی برای کاربران اندروید نیز هستند. یاتا اولویت خود را بر سفر ایمن و آسوده مردم قرار داده است که طرح گذرنامه واکسن برای تحقق این امر به اجرا درخواهد آمد. باتوجه به این شرایط بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی جهان درحال به اجرا درآوردن این طرح هستند.
چند شرکت هواپیمایی و زنجیره مواد غذایی در آمریکا نیز پیش از تزریق واکسن کرونا تاییدیه‌هایی برای اجرای پاسپورت کووید گرفته‌اند. این پاسپورت سندی است که نمایانگر واکسینه شدن مسافر در برابر کرونا است که امکان سفر با محدودیت‌های کمتر را برای مسافران ایجاد می‌کند. برآوردها حاکی از آن است که پاسپورت کووید-۱۹ نه تنها برای سفرهای بین‌المللی بلکه برای شرکت در کنسرت‌ها، مسابقات ورزشی و اجتماعات بزرگ نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
این طرح ابتدا در شرکت‌های هواپیمایی جت بلو، یونایتد ایرلاین، ویرجین آتلانتیک و تعدادی از شرکت‌های هواپیمایی در اروپا آزمایش می‌شود. با وجود این، پاسپورت واکسن به معنای مصونیت کامل در برابر ویروس کرونا نیست زیرا باتوجه به ناشناخته بودن این ویروس به‌طور دقیق از محافظت واکسن در برابر عدم ابتلا به کووید-۱۹ اطلاعی در دست نیست از این رو ضمن ارائه پاسپورت واکسن، رعایت پروتکل‌های بهداشتی جهت اقدامات احتیاطی ضروری است و مسافران پس از واکسینه شدن همچنان باید فاصله‌های اجتماعی را در پروازها رعایت کنند و واکسینه شدن آنها را تنها از برخی الزامات همچون قرنطینه شدن معاف می‌کند. ایمن‌سازی برای سفر با پاسپورت واکسینه یک موضوع جدید جهانی نیست زیرا مسافران برای سفر به برخی کشورها همچون اوگاندا و برزیل باید کارت واکسن تب مالت را نیز با خود به همراه داشته باشند و گواهینامه بین‌المللی واکسیناسیون از سازمان جهانی بهداشت را ارائه دهند.
پاسپورت واکسن درحال‌حاضر تنها مورد استفاده چند شرکت هواپیمایی قرار گرفته است و حدود ۵۲ کشور درحال آزمایش ارائه این پاسپورت‌ها با شرکت‌های هواپیمایی یونایتد و کانتاس هستند و احتمال فراگیر شدن این طرح در نیمه دوم ۲۰۲۱ در جهان خواهد بود. یاتا نیز درحال نهایی کردن این طرح است. اگرچه این شرکت‌ها درحال آزمایش این طرح هستند اما واکسینه شدن را پیش‌شرط اصلی سفرهای خارجی قرار ندادند زیرا براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت این طرح باید مورد تایید تمامی اعضای این سازمان قرار گیرد و باتوجه به دسترسی نابرابر واکسن، عملی شدن آن شاید تا پایان سال ۲۰۲۱ امکان‌پذیر نباشد. اگرچه درحال‌حاضر در برخی فرودگاه‌ها پاسپورت واکسن به‌طور آزمایشی به مسافران ارائه می‌شود اما نگرانی‌های بسیاری درباره دسترسی به گذرنامه واکسن برای همگان وجود دارد زیرا برخی افراد به راحتی امکان دسترسی به واکسن را ندارند و در واقع این امکان به یک قشر خاص جهان عمدتا در کشورهای پیشرفته تعلق می‌گیرد و کشورهای درحال توسعه و توسعه‌نیافته برای دریافت آن با محدودیت مواجه می‌شوند. باتوجه به حجم واکسن در حال تولید، امکان اجرایی شدن این طرح به‌صورت فراگیر و جهانی در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست و احتمالا در سال ۲۰۲۱ امکان سفرهای بین‌المللی تنها برای کشورهایی که بیشترین میزان واکسیناسیون را برای جمعیت خود انجام داده، فراهم می‌شود و کشورهایی که امکان دسترسی به واکسن کرونا در کوتاه‌مدت برایشان فراهم نیست یا کشورهایی که اقدام به تولید واکسن بومی بدون تایید سازمان جهانی بهداشت می‌کنند اخذ پاسپورت کووید - ۱۹ و همچنین ویزای ورود به مقاصد دیگر با هدف گردشگری به تاخیر خواهد افتاد.
البته با توجه به در دسترس قرار نگرفتن واکسن به‌طور همزمان در برخی کشورها برخی متخصصان پاسپورت سفر ایمن همان تست تشخیص کووید-۱۹ را برای شرکت‌های هواپیمایی و داشتن گواهی سلامت تا فراگیر نشدن واکسن کرونا برای سفرهای بین‌المللی کافی می‌دانند. درحال‌حاضر شرط ورود به کشورهای دیگر ارائه گواهی سلامت و پاسپورت سفر ایمن است و شرکت‌های هواپیمایی پیش از سوار شدن مسافران نتیجه منفی تست کرونا را دریافت می‌کنند.
