خسارت توریسم شمال از کرونا چگونه جبران می‌شود؟
سه گام تا احیای گردشگری گیلان
مسعود حلاج‌پور، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گیلان گفت: استان گیلان جزو شش استان برتر گردشگرپذیر کشور محسوب می‌شود و همه ساله به‌ویژه در ایام تعطیلات نوروز و فصل گرم تابستان به‌دلیل وجود آب و هوای معتدل خزری و سواحل زیبا و مناطق سرسبز جنگلی و بخش‌های ییلاقی میزبان میلیون‌ها گردشگر از سایر استان‌های کشور است. تاکنون بر این اساس تاسیسات صنعت گردشگری استان و سایر مشاغل مرتبط با صنعت گردشگری با رونق اقتصادی قابل‌توجهی مواجه بوده و علاوه بر آن تاکنون مشاغل وابسته به بازار توریسم از ایجاد اشتغال پایدار برخوردار بوده است. برآوردهای آماری نشان می‌دهد میانگین درصد اشغال تخت در واحدهای اقامتی اعم از بومگردی، هتل، هتل آپارتمان و ویلا در دوران قبل از شیوع ویروس کووید-۱۹ تقریبا ۶۰ درصد و ظرفیت صندلی در رستوران‌ها و سفره‌خانه‌های سنتی که گردشگران به خود اختصاص داده بودند نیز ۵۰ درصد بوده است. اما با شیوع ویروس کرونا متاسفانه از اسفند ماه سال ۹۸ فرصت فروش محصولات و خدمات گردشگری برای ارائه‌کنندگان خدمات گردشگری از دست رفت. به‌طوری‌که منجر به افت ۹۰ درصدی اشغال واحدهای اقامتی و تعطیلی کامل برخی از تاسیسات گردشگری شد. فعالیت ۵ درصدی واحدهای اقامتی و پذیرایی که از تعطیلات مناسبتی کوتاه‌مدت خرداد ماه سال‌جاری آغاز شده هم نتوانسته گوشه‌ای از زیانی را که به فعالان این حوزه وارد شده است جبران کند. با توجه به‌ویژگی‌های منحصربه‌فرد استان گیلان همچون آب و هوای معتدل، جاذبه‌های طبیعی، وجود دریا، رودخانه‌ها و چشمه‌ها در میان ۳۱ استان کشور، این استان به یکی از مناطق ویژه برای جذب گردشگران از سایر استان‌ها که با مشکل کم‌آبی، سرسبزی و ریزگردها مواجه هستند تبدیل شده است.
وی افزود: پیش‌بینی وزارت بهداشت خبر از اتمام کرونا در سال ۱۴۰۰ می‌دهد و امیدواریم با بروز سونامی ورود گردشگران دو سال پس از کرونا پیکر نیمه جان تاسیسات صنعت گردشگری احیا شود و به حالت طبیعی خود (دوران قبل از کرونا) بازگردد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گیلان درخصوص میزان خسارت تاسیسات گردشگری این استان عنوان کرد: فعالیت‌های اقتصادی مربوط به اصناف مواد غذایی ازجمله رستوران‌ها، تالارها، طباخی‌ها، باغ‌تالارها، سفره‌خانه‌ها، کافی‌شاپ‌ها، هتل‌ها، اقامتگاه‌های بومگردی، راهنمایان گردشگری، دفاتر خدمات مسافرتی و سایر تاسیسات گردشگری با کاهش فروش محصولات به میزان ۵۰ تا ۹۰ درصدی مواجه شده است. میزان خسارتی که شیوع ویروس کرونا وارد کرده است به اندازه‌ای بوده که حتی برخی از صاحبان این تاسیسات کسب‌وکار خود را تعطیل کرده‌اند. در واقع به علت وجود ویروس کووید-۱۹ مشاغلی که فعالیت‌های مرتبط با حوزه گردشگری دارند بیشترین آسیب را دیده‌اند. زیرا با هدف پیشگیری از شیوع این ویروس اغلب هتل‌ها، تالارها و سایر مراکز اقامتی و فعالیت‌های زیرمجموعه آنها تعطیل شده بودند.
وی افزود: حوزه حمل‌ونقل استان گیلان براساس اعلام مسوولان مربوطه با کاهش حداقل ۵۰ درصدی در عرضه انواع خدمات مواجه شده‌اند. همچنین کسب‌وکارهای آنلاین و استارت‌آپ‌ها به‌ویژه استارت‌آپ‌های حمل‌ونقلی، گردشگری و خدماتی تامین غذا از شیوع همه‌گیر ویروس کرونا آسیب دیده‌اند. در این زمینه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گزارشی به ۵۰ کسب‌وکاری پرداخته که بیشترین آسیب را از شرایط موجود دیده‌اند. این کسب‌وکارها در ۱۰ رسته قابل طبقه‌بندی هستند. طبق داده‌های ارائه شده از سوی وزارت کار کسب‌وکارهای آنلاین در مجموع چهار میلیون و ۸۴۱ هزار و ۲۸۵ نفر شاغل دارد. بر این اساس با در نظر گرفتن تعداد کل شاغلان کشور که در پایان زمستان سال ۱۳۹۸ حدود ۲۳ میلیون و ۴۳۵ هزار نفر بوده، ۵۰ عنوان شغلی که وزارت کار ارائه کرده، در واقع معادل ۶/ ۲۰ درصد از کل شاغلان کشور را در برمی‌گیرد. بنابراین کاهش فعالیت این کسب‌وکارها می‌تواند منجر به بحران بیکاری شده و رفاه خانوارهای زیادی را تحت‌تاثیر قرار دهد.
حلاج‌پور تصریح کرد: با توجه به اینکه احتمالا مدت طولانی ویروس کرونا در کشور وجود دارد نیازمند انجام اقداماتی از سوی دولت برای بازار گردشگری هستیم. ایجاد اعتمادسازی عمومی به‌منظور رونق بخشیدن به سفر در کشور، پرهیز از تزریق راهکارهای کوتاه‌مدت بدون در نظر گرفتن اثرات منفی این تصمیمات در بلندمدت و بازنگری و خلق استراتژی‌هایی برای ایجاد سیستم‌های نوین مدیریتی در دوران کرونا و مدیریت سیستم‌ها با بهره‌گیری از تجارب موفق سایر کشورها درخصوص بازار توریسم در کرونا از جمله مهم‌ترین اقدامات در شرایط فعلی محسوب می‌شود.
به‌طور مثال با توجه به تعطیلات ایام تاسوعا و عاشورا مسوولان مکررا گردشگران داخلی را به سفر نکردن تشویق می‌کردند در صورتی که باید سفر با رعایت پروتکل‌های بهداشتی را به توریست داخلی توصیه کنند. در این تعطیلات با وجود اینکه استان گیلان درخصوص میزان شیوع ویروس کرونا در وضعیت قرمز و زرد بود؛ بر اساس آمار رسمی اعلام شده از سوی اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و پلیس راه استان با افزایش تردد و ورودی مسافر به این استان مواجه بوده‌ایم. در نتیجه اماکن اقامتی و رستوران‌ها و سفره‌خانه‌های سنتی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی با ۵۰ درصد ظرفیت به پذیرش مسافران پرداختند. به علت همین تعطیلات در یک ماه شهریور با افزایش ۳۰ درصدی اشتغال در استان گیلان مواجه بوده‌ایم.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» گردشگری روستایی و بومگردی در بازار توریسم به‌ویژه پس از بحران کرونا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده و برای محیط‌زیست روستا اعم از طبیعی و انسانی بسیار ارزشمند است که با جذب توریست به این مناطق منجر به ایجاد اشتغال، رونق اقتصادی و توسعه روستایی و گردشگری خواهد شد. در همین راستا مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گیلان عنوان کرد: اقامتگاه‌های بومگردی باعث ایجاد اشتغال در روستاهای این استان شده و توسعه پایدار را در جامعه روستایی گیلان ایجاد کرده است. استقبال و رونق واحدهای بومگردی در سال‌های اخیر بسیار چشمگیر بوده و موجب افزایش حجم سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش‌خصوصی در این زمینه نیز شده است. به‌طوری که در سال‌های ۹۸ و ۹۹ با صدور ۹۰درصدی پروانه‌های بهره‌برداری و رونق اقامتگاه‌های بومگردی مواجه بوده‌ایم که اغلب آنها توسط بخش‌خصوصی شکل گرفته است. اما در سه ماهه شیوع ویروس کرونا با معضلات و مشکلات مختلفی مواجه بودیم. ولی اکنون با توجه به شروع سفرها مجددا بومگردی رونق یافته است و در شرایط نامساعد شیوع ویروس کرونا در استان گیلان تاکنون تنها یک اقامتگاه بومگردی در روستای صدا پشته لاهیجان تعطیل شده است.
