محصول طلایی «آخر هفته دو روزه» در اقتصاد کرونازده چیست؟
راه بی‌هزینه جبران زیان گردشگری
طرح دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته از نیمه سال گذشته به شکل محسوس در مجلس مطرح شد. این طرح به دفعات متعدد در کمیسیون‌های اصلی و فرعی رفته و بازگشت خورده است. البته طرح اولیه، «تعطیلی ناقص روزهای پنج‌شنبه شبیه شبه تعطیلی پنج‌شنبه‌های تهران» بود به این معنا که برخی دستگاه‌ها در استان‌ها در این روز تعطیل شوند بدون آنکه «آخر هفته در تقویم رسمی»، به‌صورت دو روز تعطیل رسمی اعلام شود. اما در جریان بررسی با توصیه کارشناسان و هشدار آنها درباره تبعات تصمیمات انحرافی و نادرست و ناقص، در نهایت مقرر شد در جریان بررسی نهایی طرح، موضوع «درج تعطیلات دو روزه آخر هفته در تقویم» رعایت شود. با این حال هنوز این طرح بی‌سرانجام مانده است. اکنون مدیران دولتی حوزه گردشگری با فعالان بخش خصوصی این بازار در جهت ساماندهی تعطیلات هم‌مسیر شده‌اند و مطالبه‌گر آخر هفته دو روزه برای جبران اساسی زیان اقتصادی کرونا هستند.
پنج‌شنبه‌ها در پایتخت در واقع یک روز بلاتکلیف در هفته به‌شمار می‌رود که علت آن تعطیل بودن برخی مراکز آموزشی، ادارات دولتی و بخش خصوصی است. از همین‌رو اغلب دولتی‌ها اعلام کرده‌اند که پنج‌شنبه‌ها تعطیل است و نیازی به تصویب آن در مجلس نیست، در صورتی که این تعطیلی به‌صورت رسمی در تقویم قید نشده است. در واقع می‌توان گفت روز پنج‌شنبه در تهران شبه‌تعطیل است که در آن اغلب بخش‌های دولتی تعطیل هستند، در حالی که سایر کسب‌و‌کارها که اتفاقا سهم آنها در شهرها زیادتر از فعالیت دستگاه‌های دولتی است، عملا دایر و برقرار هستند. با توجه به اینکه عمده نیروی کار کشور در بخش خصوصی مشغول به‌کار هستند بنابراین روز پنج‌شنبه برای اغلب شاغلان پایتخت روز کاری محسوب می‌شود. از همین‌رو، تعطیلی روز پنج‌شنبه همانند جمعه به‌صورت یکپارچه نیست زیرا معلوم نیست کدام یک از ادارات دولتی، نیمه‌دولتی و خصوصی روز پنج‌شنبه تعطیل است و کدام فعال هستند.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» سال گذشته بعد از آنکه وزیر گردشگری وعده داد مطالبه بحق بخش خصوصی درباره ساماندهی تقویم تعطیلات رسمی از طریق تصویب آخر هفته دو روزه را در دولت پیگیری و به سرانجام برساند، فعالان حوزه‌های اقتصادی و صاحبان کسب و کارهای تولیدی عنوان کردند: به علت نتایج مثبتی که دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته بر انگیزه و روحیه شاغلان در کشورهای مختلف دارد و همچنین تاثیری که بر بهره‌وری نیروی کار در ۵ روز کاری هفته، افزایش راندمان کاری، رونق حوزه گردشگری و... دارد بنابراین نیاز است تقویم رسمی کشور همچون اغلب کشورهای جهان، از حالت یک روز تعطیلی آخر هفته به دو روز تعطیلی آخر هفته تغییر کند.
تاکنون دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته توسط بخش خصوصی از دولت مطالبه می‌شد اما با شیوع ویروس کرونا و آسیب جدی اقتصادی که این بیماری به حوزه گردشگری وارد کرده است سیدامین قاسمی مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان لرستان دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته را به وزیر گردشگری پیشنهاد داد تا از این طریق بتوانند زیان وارد شده به فعالان حوزه گردشگری را جبران کنند. در همین راستا مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان لرستان به «دنیای‌اقتصاد» عنوان کرد: با توجه به اینکه اغلب افراد در کشور به جهت جلوگیری از شیوع بیشتر ویروس کرونا در قرنطینه به‌سر می‌بردند، در دوران پسا کرونا از نظر روانی نیازمند سفر هستند. از همین‌رو با وجود اینکه کارکنان بخش دولتی روزهای پنج‌شنبه تعطیل هستند، می‌توانند به‌راحتی برای آخر هفته خود برنامه‌ریزی کرده و برای مسافرت به استان‌های همجوار استان خود نیز سفر کنند. اما سایر خانوارها از این فرصت بی‌نصیب و محروم هستند مگر آنکه آخرهفته به شکل سراسری، تعطیل دو روزه شود.
وی افزود: در صورت تصویب تعطیلی پنج‌شنبه‌ها توسط مجلس و ثبت آن در تقویم رسمی کشور تا پایان سال، پیش‌بینی می‌شود حدود ۴۰ درصد ضرر و زیان‌های مالی در حوزه گردشگری جبران شود. علاوه بر آن اگر با پیشنهاد وزیر میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری درخصوص اجرای تعطیلات زمستانی موافقت شود درخصوص رونق گردشگری رشد قابل‌توجهی را تجربه خواهیم کرد.
قاسمی تصریح کرد: در حوزه گردشگری بیشترین آسیب اقتصادی به بخش حمل و نقل هوایی وارد شده است به‌طوری که به علت کاهش چشمگیر پروازها در دو ماه اخیر در حال‌حاضر توان پرداخت هزینه سوخت، حقوق پرسنل و هزینه نگهداری را ندارند و به علت وضعیت مالی حاکم توان پرداخت هزینه اجاره هواپیماها را نیز ندارند.
بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد در حال‌حاضر مشکلات اقتصادی حاکم در جامعه نشاط عمومی را تخریب کرده و شاید پساکرونا بهترین فرصت برای ایجاد نشاط روانی در جامعه محسوب شود. تقویت مناسب و پایدار تعطیلات برای جبران دوران کرونایی در حوزه گردشگری یکی از کارهای ضروری است که باید رخ دهد بنابراین با دو روزه شدن تعطیلات علاوه بر رونق این بخش، توزیع متناسب سفر در کشور نیز رخ خواهد داد و همزمان با گردشگری، صنایع دستی و سایر مشاغل مرتبط با آنکه به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم فعالیت دارند نیز رونق خواهند یافت.
بنابراین متولیان این حوزه و دولت باید برای بهبود بخشیدن به بازار گردشگری و افزایش سفر از راهکارهای اثرگذار و مستمر استفاده کنند تا چرخ صنعت گردشگری به‌صورت مداوم در حرکت باشد زیرا افزایش سفر موجب افزایش تولید ناخالص داخلی نیز می‌شود. با اجرایی شدن این طرح امکان سفر در تمام ایام سال برای خانواده‌ها فراهم خواهد شد و سفرها فقط به تعطیلات خاص محدود نمی‌شود.
از سوی دیگر با وجود اینکه ممکن است با ایجاد تعطیلات پنج روزه در تابستان با هدف جبران تعطیلات نوروز ۹۹ تحت تاثیر قرنطینه کرونایی، بتوان بخشی از سفرهای صورت نگرفته در تعطیلات نوروز ۹۹ را جبران کرد. اما نباید شرایط اقتصادی گردشگران را نیز فراموش کرد زیرا با توجه به شرایط کرونایی حاکم در جامعه؛ اغلب بخش‌های اقتصادی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم دچار آسیب‌های اقتصادی شده‌اند و همین امر نیز خانوارها را دستخوش مشکلات اقتصادی و معیشتی کرده است. درواقع در چنین شرایطی شاید برخی خانوارها شرایط اقتصادی لازم جهت سفر را در تعطیلات در نظر گرفته شده (تعطیلات جبرانی عید نوروز) نداشته باشند بنابراین برای رفع این مشکل و ایجاد شرایط مناسب سفر کردن برای خانوارهای مختلف در طول سال، دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته می‌تواند بهترین راهکار باشد.
از سوی دیگر در حال حاضر پنج‌شنبه‌ها برای پایتخت‌نشینان روز سرگردان محسوب می‌شود زیرا به گفته کارشناسان این روز شبه‌تعطیل بوده و شاغلان دستگاه‌های مختلف، دانشجویان و دانش‌آموزان برخی مراکز آموزشی و همچنین نیروهای کار بخش خصوصی نیز برخی تعطیل و برخی دیگر روز کاری آنها است. بنابراین اعضای یک خانواده که در دستگاه‌های مختلف فعالیت دارند برخی پنج‌شنبه‌ها تعطیل بوده و برخی دیگر باید در محل کار حضور داشته باشند به همین دلیل نمی‌توانند برای مسافرت در آخر هفته برنامه‌ریزی کنند و برای سفر رفتن در آخر هفته با چالش مواجه می‌شوند. در واقع می‌توان گفت روز تعطیل پنج‌شنبه برای خانوارها بلا استفاده است.
علاوه بر آن صرفا اجرای «تعطیلات جبرانی عید نوروز» مشکلاتی همچون ترافیک شدید جاده‌ای، کاهش کیفیت خدمات فعالان گردشگری و افزایش قیمت‌ها و اجاره‌بهای اماکن اقامتی را به همراه خواهد داشت که همین امر نیز موجب دلزدگی از سفر برای توریست‌های داخلی می‌شود که در مجموع می‌تواند منجر به کاهش کلی سرانه سفر در کشور شود. در واقع «تعطیلات جبرانی عید نوروز» که در پساکرونا اجرایی خواهد شد یک درمان موقت برای سفر خواهد بود در صورتی که متولیان این حوزه با نگاهی بلند‌مدت باید علاوه بر جهش سفر به استمرار سفرها نیز توجه داشته باشند.
در حال حاضر فعالان حوزه گردشگری برای جبران خسارات ناشی از شیوع ویروس کرونا و جلوگیری از ورشکستگی علاوه بر یک جهش سریع در سفرها نیازمند وجود حضور مستمر گردشگران هستند تا بتوانند علاوه بر دوران کرونا خسارات مربوط به سال ۹۸ را نیز جبران کنند. کمیسیون اجتماعی مجلس سال گذشته در آخرین جلسه بررسی طرح «تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در مراکز اداری، آموزشی و قضایی کلیه استان‌ها و شهرستان‌های کشور» موافقت خود را با محتوای این طرح اعلام کرد و تعطیلی دستگاه‌ها در پنج‌شنبه را به‌عنوان یک مصوبه کمیسیون در اختیار دبیرخانه مجلس برای ارائه به صحن قرار داد. اما بعد از اظهارنظر موافقان و مخالفان طرح در کمیسیون، برخی نمایندگان از رد طرح در این کمیسیون خبر دادند و برخی موافق آن بودند، اما در نهایت این طرح در حالت تعلیق باقی ماند. بنابراین شاید شیوع ویروس کرونا و شرایطی که حاکم است برای بازار گردشگری تهدید جدی محسوب شود و پساکرونا فرصت خوبی برای اجرایی کردن این طرح باشد.
ساماندهی تعطیلات یکی از موضوعات حیاتی در کشور به‌شمار می‌آید زیرا وجود تعطیلات منسجم دو روز در هفته برای کشور نتایج مثبت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به همراه دارد و ایران تنها کشوری است که فقط یک روز تعطیلات آخر هفته دارد که دولت برای افزایش بهره وری کارکنان و همچنین رونق بخشیدن به حوزه گردشگری باید تعطیلی روز پنج‌شنبه را در تقویم رسمی کشور ثبت کند.
