سیستان و بلوچستان؛ اصلاح تصویر نادرست

گردشگری

یکی از مناطق جذاب و دیدنی ایران که در هر گوشه و کنار آن یک جاذبه دیدنی و گردشگری وجود دارد و از قضا بسیار هم مهجور مانده، استان سیستان و بلوچستان است؛ منطقه‌ای که در مورد آن توده‌ای از تصورات غلط و اشتباه در اذهان عمومی وجود دارد؛ اما برخلاف این تصورات سراسر اشتباه، سیستان و بلوچستان استانی امن است که مردم خونگرم و مهمان‌نواز آن خود یکی از جاذبه‌های دیدنی و گردشگری آن به شمار می‌رود. این استان به‌رغم اینکه بسیار محروم و مهجور مانده، اما سنت‌های دیرین خود را همچنان حفظ کرده است. کافی است به روستای کلپورگان سفر کنید و محصولات حیرت‌انگیز سفالی آن را ببینید.

یکی از ایرانگردان حرفه‌ای در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» درباره این روستا اظهار می‌کند: «هنر و صنعت سفال کلپورگان که اخیرا به ثبت جهانی یونسکو نیز رسیده، قدمتی تاریخی دارد و 7 هزار سال است که زنان این روستا با استفاده از منابع طبیعی موجود در این منطقه، این صنایع دستی را با همین کیفیت تولید و در زندگی روزمره از آن استفاده می‌کنند.» ارشاد نیک‌خواه می‌افزاید: «مردم می‌توانند با سفر به این منطقه از نزدیک با مردم خونگرم و خوش‌قلب بلوچ آشنا شوند و یادگاری از این هنر 7 هزار ساله با خود به منزل ببرند. سفر به کلپورگان نه تنها تجربه‌ای بی‌نظیر برای گردشگران رقم می‌زند، بلکه با خرید در جوامع محلی و ایجاد تعامل، از محرومیت‌های مردم این منطقه می‌کاهد.» وی تصریح می‌کند که آب‌وهوای کلپورگان در بهار و ایام نوروز معتدل و دلچسب است و تاکید می‌کند که طبیعت این استان گردشگران را با چشم‌اندازها و مناظر حیرت‌انگیز خود غافلگیر خواهد کرد. نیک‌خواه همچنین توصیه می‌کند گردشگرانی که به کلپورگان سفر می‌کنند می‌توانند در مسیر خود به خاش نیز سر بزنند و در دامنه کوه تفتان و میان شکوفه‌های بهاری توقفی داشته باشند. شهر سراوان نیز با محصولات سوزن‌دوزی مشهور خود در نزدیکی کلپورگان واقع شده است که می‌تواند یکی از مقاصد دیدنی مسافران سیستان و بلوچستان در عید باشد.

یکی دیگر از گردشگران حرفه‌ای کشور نیز در خصوص جذابیت سفر به سیستان و بلوچستان و شهرهای آن می‌گوید: «هرسال و در ایام نوروز بسیاری از گردشگران ایرانی هزینه و برای سفر، مقاصد خارج از کشور را انتخاب می‌کنند. یکی از مقاصد منتخب گردشگران ایرانی در نوروز هندوستان است؛ غافل از اینکه سرزمینی به زیبایی و خوش آب‌وهوایی هندوستان و مملو از جاذبه‌های فرهنگی در ایران وجود دارد که خیلی کم مورد توجه گردشگران ایرانی قرار می‌گیرد و آن استان سیستان و بلوچستان است.»

هدیه مولایی می‌افزاید: «نقاط بکر و دیدنی بسیاری در سیستان و بلوچستان وجود دارد؛ از تالاب صورتی گرفته تا منطقه زرآباد که از معدود نقاط تلاقی نخلستان، کویر و دریا در جهان است و باغ‌های موز و انبه آن که زیستگاه جانداران بسیاری همچون میمون‌ها است. از میان شهرهای این استان نیز بندر چابهار را برای سفر گردشگران در نوروز پیشنهاد می‌کنم.» چابهار که تنها بندر اقیانوسی ایران محسوب می‌شود، از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی دیدنی بسیاری برخوردار است و بیش از هرچیز آب‌وهوای فرحبخش و معتدل آن است که هر گردشگری را به‌وجد می‌آورد.  اما جاذبه‌های سفر به این استان وسیع به این شهرها محدود نمی‌شود و گردشگران حرفه‌ای پیشنهاد می‌کنند دیدن زاهدان و زابل را نیز از دست ندهید. این دو شهر از قدیمی‌ترین شهرهای ایران محسوب می‌شوند. در مسیر میان این دو شهر نیز می‌توان بقایای شهر سوخته را که از قدیمی‌ترین محوطه‌های تاریخی کشور است تماشا کرد.

  ایلام؛ سیراب از زیبایی طبیعت

گردشگری

یکی از گردشگران حرفه‌ای که خود راهنمای گردشگری نیز هست، معتقد است بهار و به‌ویژه نوروز بهترین زمان برای دیدن استان ایلام است. ایلام که در غرب کشور واقع شده، جایی برای دیدار بی‌نظیر و بکر با طبیعت زاگرس است. محمد گایینی که این مقصد را برای نوروز پیشنهاد کرده، درباره علت پیشنهادش می‌گوید: «دامنه‌های زاگرس یکی از بهترین زیستگاه‌های بلوط هستند و شروع فصل بهار، اوج زیبایی جنگل‌های بلوط هستند.» او بر مزیت خلوت بودن ایلام هم تاکید می‌کند و یادآور می‌شود که چون این مقصد کمترشناخته شده و مانند مقاصدی چون شیراز و اصفهان، چندان معروف نیست، این فرصت وجود دارد که بتوان از خلوتی آن استفاده کامل را برد.

گایینی البته خاطرنشان می‌کند که ایلام به‌دلیل آنکه ترکیبی از تاریخ، طبیعت و آداب و رسوم و فرهنگ را دربرگرفته، می‌تواند برای گردشگران جذاب باشد. ایلام هم میزبان قوم کرد است و هم لرها را در خود جای داده؛ پس از این حیث نیز می‌تواند تنوع فرهنگی جذابی بیافریند. به گواهی این راهنمای گردشگری، اگر می‌خواهید زیباترین و بکرترین تنگه‌ها و دره‌های دامنه زاگرس را ببینید، ایلام می‌تواند بهترین پیشنهاد باشد. تنگ رازیانه، تنگ زینگان و تنگ بهرام چوبین معروف‌ترین تنگه‌هایی هستند که قابلیت بازدید دارند. زیبایی‌های طبیعی ایلام البته به همینجا منحصر نمی‌شود؛ دریاچه دوقلو سیاه‌گاو نیز از منحصربه‌فردترین دریاچه‌ها در نوع خود به حساب می‌آید و نباید دیدن آن را از دست داد. گردشگران حرفه‌ای این مقصد را جایی می‌دانند که چشمان گردشگران را از زیبایی طبیعی سیراب خواهد کرد.

  کهگیلویه و بویراحمد؛ دیدن طبیعت گرمسیری

گردشگری

یکی دیگر از مقاصدی که می‌تواند مورد توجه طبیعت‌دوستان قرار بگیرد، کهگیلویه و بویراحمد است؛ استانی که تاکنون آنطور که باید در رسانه‌ها از آن گفته نشده و ظرفیت‌های گردشگری‌اش ناشناخته باقی مانده است. چنین مقاصدی البته جاهای بسیاری برای کشف شدن دارند؛ طبیعت بکر، فرهنگ غنی و تاریخی به درازای مردمان آن دیار. محمد گایینی دیدن این استان را به گردشگران پیشنهاد می‌دهد. این گردشگر حرفه‌ای که مناطق بسیاری از ایران را از نزدیک دیده و رازهای گوناگونی را در مقاصد داخلی کشف کرده، درباره کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: «این استان دو بخش گرمسیری و سردسیری دارد. نوروز بهترین زمان برای دیدن بخش گرمسیری آن است.» به گفته این راهنمای تور، برای سیر و گذر در بخش گرمسیری کهگیلویه باید از یاسوج به سمت جنوب غرب به سمت باشت، چرام و... رفت. بهترین زمان برای دیدن این بخش، اسفند و فروردین است، چون هنوز چندان گرم نشده و هوای این بخش دلپذیر است. دیدن آبشارها و مناطق جذاب کوهستانی، از ویژگی‌های اصلی طبیعت کهکیلویه و بویراحمد است.

  مریوان؛ سفر به طبیعت و هنر دستی

گردشگری

یکی دیگر از مناطق جذاب و دیدنی کشور که ازدحام سایر مقاصد سنتی سفر ایرانیان را در ایام نوروز ندارد و سفر به آن پیشنهاد می‌شود، شهر زیبا و مرزی مریوان واقع در استان کردستان است. این شهر که در مجاورت دریاچه زیبای زریوار قرار دارد، از طبیعتی بکر و چشم‌اندازهایی کوهستانی و آب‌هوایی مطلوب در بهار برخوردار است؛ امری که مریوان را به یکی از مقاصد جدی و ارزشمند گردشگری کشور در نواحی غرب کشور تبدیل کرده است. ارشاد نیک‌خواه در خصوص جذابیت سفر به مریوان و محصولات محلی آن می‌گوید: «طبیعت مریوان در ایام بهار به‌اندازه‌ای زیبا است که هوش از سر هر بیننده‌ای می‌رباید. اما جذابیت سفر به این شهر در طبیعت‌گردی خلاصه نمی‌شود و صنایع‌دستی آن نیز حیرت‌انگیز است. در کنار گیوه مریوان که به ثبت جهانی یونسکو نیز رسیده است، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی و سبدبافی نیز از دیگر صنایع دستی و هنر مردم محلی این منطقه است که از ارزش بسیار بالایی برخوردار است.» دریاچه زریوار که در مجاورت مریوان قرار دارد، بزرگترین دریاچه خودجوش طبیعی در جهان است که 2 هزار متر از سطح دریا ارتفاع و میان کوه‌های استان کردستان قرار دارد. نیک‌خواه به گردشگرانی که علاقه‌مند به طبیعت‌گردی هستند پیشنهاد می‌کند که با توجه به برخورداری این منطقه از امنیتی بالا، برای افزودن به جذابیت‌های سفر خود در اطراف این دریاچه کمپ برپا کنند. وی بازدید از بازارچه مرزی این شهرستان را نیز توصیه می‌کند.

  بوشهر؛ ساحل با چاشنی آیین بومی

گردشگری

بندر بوشهر نیز از دیگر مناطق پیشنهادشده برای سفر نوروزی از طرف فعالان و کارشناسان گردشگری این حوزه است؛ شهری ساحلی که شلوغی دیگر مقاصد پرازدحام کشور را ندارد، اما حال‌وهوای نوروزی در جای‌جای آن، با چاشنی مراسم و آیین‌های بومی، استشمام می‌شود. موزه دریانوردی، آب‌انبار قوام و عمارت کلاه‌فرهنگی و بافت تاریخی بوشهر تنها عنوان چند جاذبه دیدنی این شهر است اما در کنار آثاری که هرکدام گواه پیشینه این شهر در مقاطع مختلفی از تاریخ ایران است، بیش از هرچیز ساحل چشم‌نواز آن است که با تلألو آفتاب بر دریا، از گردشگران دلربایی می‌کند. به‌علاوه، با سفر به بوشهر می‌تواند از شهرستان‌های دیدنی گناوه، دیر و تنگستان نیز بازدید کنید.

  تالاب شادگان؛ برای پاسداشت آب

گردشگری

درست است که بحران آب پایش را روی گلوی شهرها و مناطق مختلف کشور گذاشته اما هنوز می‌توان جایی مانند تالاب شادگان را دید و از زیبایی‌هایش لذت برد. مناظر این تالاب که در خوزستان و حوالی شهر شادگان قرار دارد، در فصل بهار در بهترین حالت خود قرار دارد، از این‌رو است که ایرانگردان حرفه‌ای دیدن آن را در نوروز پیشنهاد می‌کنند و معتقدند نباید این فرصت را از دست داد. آنها البته هشدار می‌دهند چنانچه در سفر به این مقصد ملاحظات زیست‌محیطی رعایت نشود، به‌زودی این تالاب نیز از بین خواهد رفت.

  جزیره مینو؛ دیدار با پرندگان

گردشگری

دلیل آنکه کارشناسان سفر از جزیره مینو به عنوان یکی از مقاصد مناسب نوروزی یاد می‌کنند، فرصت پرنده‌نگری در آن است. این جزیره نیز همچون تالاب شادگان در خوزستان واقع شده و با نخل‌های بی‌شمارش، پناهگاه پرندگان بسیار است. جزیره مینو البته برای خود بومی‌های خوزستان یکی از تفریحگاه‌های مهم است که همیشه به آن پناه می‌برند. شاید اگر جزیره مینو در کشوری دیگر قرار داشت، حالا یکی از معروف‌ترین مقاصد سفر بود.

  طبس؛ ترکیب طبیعت و تاریخ

گردشگری

اولین چیزی که از نام «طبس» به ذهنمان متبادر می‌شود، توفان تاریخی در آن منطقه است؛ اما این شهر و روستاهای اطراف آن حق دارند که با طبیعت و تاریخ جذابشان شناخته شوند. کارشناسان سفر، دیدن باغ گلشن در این شهر را پیشنهاد می‌کنند و بعد گردشگران را به روستاهای اطراف فرامی‌خوانند؛ به ازمیغان که در آن برنج کشت می‌شود، به حلوان و کویر بکر آن، به اصفهک با اقامتگاه بوم‌گردی و تجربه زندگی بومی. چشمه مرتضی علی که در انتهای مسیرش یک سازه تاریخی قرار دارد نیز از دیگر پیشنهادهای حرفه‌ای‌های ایرانگردی است. در این منطقه نباید کال جنی را نیز از دست داد؛ شکافی زمین‌شناختی که شگفتی طبیعت‌دوستان را برمی‌انگیزد.

  جزایر جنوبی؛ در قلب خلیج‌فارس

گردشگری

اما یکی دیگر از مناطق جذاب کشور برای سفر نوروزی را می‌توان جزایر جنوب کشور و سواحل حاشیه خلیج‌فارس و دریای عمان دانست. هرچند مقاصدی همچون کیش و قشم که جزئی از این جزایر به شمار می‌روند، همیشه مورد استقبال گردشگران بوده است؛ اما جزایری همچون هرمز، هندورابی، لاوان، مارون و هنگام نیز هرکدام جذابیت‌های طبیعی منحصر به‌فرد و خیره‌کننده خود را دارند. هدیه مولایی با توصیه جزایر جنوب کشور به‌عنوان مقصد نوروزی گردشگران کشور می‌افزاید: «در کنار جاذبه‌های بی‌شمار طبیعی، نباید فرهنگ غنی مردم جنوب را از یاد برد. شاید بتوان مواجهه با پوشاک، خوراک، موسیقی و صنایع دستی اهالی این منطقه را مهم‌ترین جذابیت سفر به جنوب کشور و جزایر خلیج‌فارس و دریای عمان دانست؛ امری که مهجور مانده و تاکنون خیلی کم مورد توجه گردشگرانی که به این مناطق سفر می‌کنند قرار گرفته است.» این گردشگر حرفه‌ای در میان جزایر جنوبی سفر به کیش، قشم، هرمز و هنگام را به‌دلیل برخورداری از زیرساخت‌های گردشگری مجهزتر و آمادگی بالاتر برای پذیرش مسافر پیشنهاد می‌کند؛ اما تاکید می‌کند که نباید سفر به جنوب را منحصر به بازدید از این چند نقطه کرد و گردشگران باید دست به تجربیات جدید بزنند و از نقاط کمتر شنیده‌شده‌ای همچون مارون و لاوان نیز بازدید کنند.

  سیراف؛ ساحل باستانی

گردشگری

یک نقطه جذاب دیگر برای سفر در استان بوشهر، شهر باستانی سیراف است. این شهر که یکی از قدیمی‌ترین بنادر کشور محسوب می‌شود از معماری منحصربه‌فردی برخوردار است که یادآور چشم‌اندازهای شهر ماسوله در شمال کشور است؛ اما با حال و هوایی جنوبی و بندری! صنایع دستی این شهر شامل گلابتون‌دوزی و منجوق‌دوزی می‌شود. ساحل زیبای این بندر که در گوشه و کنار آن نخل روییده است نیز اصلی‌ترین جاذبه طبیعی این شهر را رقم زده است.