فرشید کریمی
کارشناس ارشد گردشگری و هتلداری

بیست‌وپنجم خردادماه به عنوان روز ملی گل و گیاه در کشور به ثبت رسیده است که این خود نشان از جایگاه والای این گونه‌های طبیعی نزد ایرانیان دارد؛ عنصری زیست‌محیطی که با استناد به منابع تاریخی، از گذشته‌های دور تاکنون در حوزه‌‌های مختلف فرهنگ مردمان ایرانی نفوذ کرده است، از هنر گرفته تا شعر و ادبیات. جدا از نفوذ فرهنگی، از منظر طبیعی نیز ایران زیستگاه انواع گونه‌های گیاهی از جمله انواع گل‌ها است که به شکل طبیعی و خودرو در کشور رشد یافته و گسترده شده‌اند و به عنوان جاذبه گردشگری حائز اهمیت هستند؛ زیرا صنعت گردشگری به انواع ظرفیت‌های فرهنگی و طبیعی وابسته است و گل‌ها و گیاهان از جمله این ظرفیت‌ها به شمار می‌روند.

نیلوفر آبی، سوسن‌ چلچراغ، لاله واژگون، گل محمدی و شقایق تنها نمونه‌ای از معروف‌ترین گل‌ها در ایران هستند که تعدادی از آنها زیستگاه‌های خاص خود را دارند و تعدادی دیگر به اقتضای فصل خاص در تمامی مناطق دیده می‌شوند. در عین حال انواع گونه‌های پرورشی نیز در ایران قابل کشت هستند و قطعا این پتانسیل را در کشور به وجود آورده‌اند تا به عنوان یک جاذبه گردشگری مطرح شده و مورد توجه قرار گیرند؛ نگاهی که تاکنون آن‌طور که باید مورد توجه واقع نشده و از این‌رو گردشگری «گل و گیاه» در ایران هنوز جای خود را باز نکرده است.

این شاخه از گردشگری از دو منظر قابل توجه است: نخست برگزاری تورهای گل و گیاه به مقصد زیستگاه‌های گونه‌های خاص گیاهی و دوم برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های گل و گیاه به‌ویژه در سطوح ملی و بین‌المللی؛ موضوعاتی که توجه به آنها در ایران تاکنون بسیار کمرنگ بوده است. در عین بی‌توجهی ایران به این پتانسیل، کشورهای بسیاری در دنیا با اعمال نگاه تخصصی به موضوع توسعه گردشگری با محوریت گل‌ها و گیاهان، اقدام به برگزاری تورهای گیاه‌شناسی و انواع جشنواره‌های گل می‌کنند و با تدارک برنامه‌های جانبی مرتبط همچون راه‌اندازی کارناوال‌های گل، گردشگران علاقه‌مند بسیاری را از سراسر دنیا به سوی خود می‌کشانند؛ کشورهایی چون هلند، آلمان، چین، بلغارستان، اتریش، کلمبیا و... نمونه‌های مثال‌زدنی در این رابطه هستند.

توسعه گردشگری گل در ایران به‌طور قطع همانند بسیاری از شاخه‌های نوظهور گردشگری در کشور موانعی را پیش‌روی خود دارد که در درجه اول به فقدان نگاه تخصصی نسبت به این موضوع باز می‌گردد. این خود مانع شناسایی ظرفیت‌های مناطق مختلف در این حوزه شده؛ چراکه با شناسایی ظرفیت‌ها است که می‌توان برنامه‌ها و چارچوب‌های‌ مشخصی را با هدف توسعه تدوین کرد. علاوه‌بر این، ارتقای کیفیت نمایشگاه‌های گل و گیاه داخلی و خارج کردن آنها از حالت یکنواختی که به آن رسیده‌اند، در کنار تبلیغات هدفمند، خود عامل موثری در جذب و علاقه‌مند ساختن عموم مردم به این شاخه از گردشگری خواهد بود. تلاش برای حضور در بازار جهانی از طریق فراهم آوردن زمینه‌های افزایش کشت و پرورش انواع گل‌های تزئینی و صادرات آنها نیز قطعا گامی موثر در راستای معرفی ظرفیت‌های گردشگری کشور در این حوزه و ترغیب گردشگران خارجی برای حضور در ایران است تا از این طریق بتوان در بلندمدت گردشگری گل و گیاه را به‌عنوان شاخه‌ای پررونق از گردشگری مطرح کرد و به درآمدزایی و ارزآوری از طریق آن دست یافت.