خروج توریسم ترکیه از بحران

دنیای اقتصاد، امیر شاملویی: به‌رغم شرایط نامطمئن ترکیه در ماه آوریل و زمان برگزاری رفراندوم تغییر قانون اساسی در این کشور، آمار گردشگری ترکیه حاکی از رشد تعداد گردشگران ورودی و بالاخره مثبت شدن روند گردشگری ماهانه در این کشور پس از گذشت حدود ۲ سال است. از ۲ سال پیش یعنی ماه آوریل سال ۲۰۱۵، ترکیه روند منفی گردشگران ورودی را تجربه کرد و از آن زمان تا ماه آوریل سال ۲۰۱۷ تنها در یک ماه یعنی ژوئیه سال ۲۰۱۵ آمار آن نسبت به ماه مشابه سال قبل مثبت بود. حال پس از گذشت ۲۰ ماه متوالی، برای بار دوم در دو سال گذشته بالاخره گردشگری ترکیه شاهد رشد مثبت گردشگران ورودی به این کشور بوده است. این خبر برای ترکیه بسیار خوب است و می‌تواند حاکی از رونق گرفتن این بخش و در نتیجه بهبود بخشی از اقتصاد این کشور باشد. با این حال هنوز ترکیه مشکلات خود را حل نکرده است و دوقطبی شدن این کشور که در برگزاری رفراندوم این سرزمین مشاهده شد، ممکن است در آینده همچون آتشی زیر خاکستر عمل کند و دوباره اقتصاد و گردشگری این کشور را تحت‌تاثیر قرار دهد.

رشد به‌رغم نتیجه رفراندوم

نگاهی به آمار گردشگری ترکیه نشان می‌دهد به‌رغم آشوب‌ها و تهدیداتی که در پی برخی اعتراضات پیرامون همه‌پرسی قانون اساسی ماه آوریل پدید آمد، گردشگری این کشور از این رویداد تاثیر منفی نپذیرفته است. به‌رغم مشکلاتی که پس از ۱۶ آوریل در ترکیه پیش‌آمد، شواهد حاکی از آن است که در این ماه بیش از ۲ میلیون و ۷۰ هزار گردشگر خارجی از ترکیه دیدن کردند. این تعداد گردشگر در مقایسه با ماه قبل یعنی ماه مارس افزایشی تقریبا نیم میلیون نفری و در مقایسه با ماه آوریل سال گذشته، افزایشی ۳۱۷ هزار نفری نشان می‌دهد؛ موضوعی که حاکی از پایان بحران صنعت گردشگری و تهدیدات متوجه آن و احیای گردشگری ترکیه است.

البته این رقم هنوز با آمار ۲ میلیون و ۴۳۷ هزار نفری سال ۲۰۱۵ فاصله دارد، اما کارشناسان معتقدند ترکیه می‌تواند در طول یک تا چند سال آینده به‌زودی به شرایط سابق برگردد و حتی بهبود نیز پیدا کند. در حال حاضر ماه آوریل سال ۲۰۱۷ نسبت به ماه مشابه سال گذشته رشد ۱۸ درصدی را از نظر ورود گردشگران خارجی تجربه کرده است. به‌طور کلی در چهار ماه نخست سال ۲۰۱۷، ترکیه پذیرای ۵ میلیون و ۸۷۳ هزار گردشگر بوده؛ این در حالی است که در ۴ ماه نخست سال ۲۰۱۶ میلادی، ۵میلیون و ۸۱۷ هزار و در مدت مشابه سال ۲۰۱۵ حدود ۶ میلیون و ۹۶۷ هزار گردشگر خارجی از این کشور دیدن کرده بودند. با توجه به رشد ۱۸درصدی در ماه آوریل و به‌رغم منفی بودن رشد گردشگری در سه ماه اول سال، حالا رشد گردشگران در ۴ ماه نخست سال ۲۰۱۷ نسبت به سال قبل مثبت شده و به ۹۶/ ۰ درصد رسیده است.براساس آمار ۴ ماه نخست سال ۲۰۱۷، گرجستان در رده نخست مبدأ گردشگران ورودی به ترکیه قرار داشته است و پس از آن نیز ایران، آلمان، بلغارستان و روسیه جای گرفته‌اند. گرجستان در ۴ ماه نخست سال ۲۰۱۷ تقریبا ۶۳۹ هزار گردشگر به ترکیه فرستاده است و این در حالی است که ایران با حدود ۶۱۵ هزار، آلمان با حدود ۵۶۹ هزار، بلغارستان با حدود ۴۷۳ هزار و روسیه با حدود ۳۲۰ هزار گردشگر در رتبه‌های بعدی قرار داشته‌اند. به این ترتیب می‌توان گفت کشورهای ذکر شده تقریبا سهم‌های زیر را در بازار گردشگری ترکیه به دست آورده‌اند: گرجستان ۹/ ۱۰درصد، ایران ۵/ ۱۰ درصد، آلمان ۷/ ۹ درصد، بلغارستان ۱/ ۸ درصد و روسیه ۴/ ۵ درصد.مقایسه این آمار با ۴ ماه نخست سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۵ میلادی نشان می‌دهد که آمار گردشگران ایرانی نسبت به سال ۲۰۱۶ حدود ۵۴ هزار نفر و نسبت به سال ۲۰۱۵ تقریبا ۸۸ هزار نفر افزایش یافته است. سهم گردشگران ایرانی از بازار گردشگری ترکیه نیز با افزایش همراه بوده است، زیرا در ۴ ماه نخست سال ۲۰۱۵ این سهم تنها ۶/ ۷ درصد بوده و در مدت مشابه سال ۲۰۱۶ به ۷/ ۹ درصد رسیده و در سال ۲۰۱۷ نیز در همین مدت رشد داشته است.

قطب گردشگری ترکیه و آسیب‌های بالقوه

اما در تمام مدت گردشگرپذیری ترکیه، شهرهای استانبول، آنتالیا، ادرنه، آرتوین و موغله بیشترین ورود گردشگر را داشته‌اند. استانبول پذیرای ۸۳۶ هزار گردشگر در این ماه بوده که به‌عنوان اولین مقصد خود در ترکیه به این شهر وارد شده‌اند. استانبول با تبدیل شدن به مقصد بیش از ۴۰ درصد از گردشگران خارجی سفر کرده به ترکیه، در صدر شهرهای گردشگرپذیر این کشور در آوریل ۲۰۱۷ قرار داشته است.آنتالیا نیز با پذیرش بیش از ۵۰۱ هزار گردشگر خارجی ۲۴ درصد از این مسافران را پذیرا بوده است. در رده سوم نیز شهر ادرنه قرار داشته که موفق به جذب ۲۲۲ هزار گردشگر خارجی در طول آوریل ۲۰۱۷ شده و حدود ۱۱ درصد از مسافران این شهر را به عنوان نخستین مقصد خود انتخاب کرده بودند. در رده چهارم نیز آرتوین قرار دارد که حدود ۹ درصد از گردشگران به عنوان اولین مقصد به این شهر سفر کرده‌اند و تعداد این مسافران به ۱۸۹ هزار نفر می‌رسید. موغله نیز ۵/ ۳ درصد از گردشگران خارجی یعنی اندکی بیش از ۷۳هزار نفر را پذیرا شده است.بررسی آمار ۴ ماهه نیز نشان می‌دهد استانبول با پذیرفتن ۲ میلیون و ۷۳۱هزار گردشگر در این مدت، مقصد نخست ۵/ ۴۶درصد از گردشگرانی بوده است که وارد ترکیه شده‌اند. در رده بعدی نیز آنتالیا قرار داشته که بیش از ۷۵۵ هزار گردشگر به‌عنوان مقصد اول وارد این شهر شده‌اند و پذیرای بیش از ۱۳ درصد گردشگران خارجی در مدت ۴ ماه نخست سال ۲۰۱۷ میلادی بوده است. ادرنه نیز با پذیرش ۱۲ درصد از این گردشگران، دروازه‌ای برای ورود ۷۰۰ هزار نفر به ترکیه بوده است. در رده‌های بعدی نیز آرتوین قرار دارد که ۵/ ۱۱ درصد معادل ۶۷۵ هزار گردشگر خارجی از طریق آن به ترکیه وارد شده‌اند و در رده پنجم نیز آغری جای گرفته که ۳ درصد از این گردشگران معادل با ۱۶۵ هزار نفر را به این کشور وارد کرده است.

با این حال یک نکته قابل توجه در این میان وجود دارد و آن قطبی‌شدن سیاسی و تحولات احتمالی در آینده است. بسیاری از شهرها و استان‌هایی که پیش‌تر به حزب عدالت و توسعه رای داده بودند، در همه‌پرسی ترکیه آرای خود را به «منفی» تغییر دادند. در استان استانبول ۶۵/ ۴۸ درصد معادل ۴ میلیون و ۴۸۰ هزار نفر رای «آری» و ۳۵/ ۵۱ درصد معادل ۴ میلیون و ۷۲۸ هزار نفر رای «منفی» به تغییرات قانون اساسی مد نظر اردوغان دادند. در استان آنتالیا نیز ۵۷۵ هزار نفر یعنی ۴۱ درصد رای مثبت و ۸۲۹ هزار نفر یعنی ۵۹ درصد رای منفی به این همه‌پرسی داده بودند. در استان ادرنه نیز ۵/ ۲۹ درصد آرا به رای مثبت و ۵/ ۷۰ درصد از آرا به رای منفی اختصاص داشت. استان آرتوین ۵۰ هزار نفر معادل ۴۷ درصد رای مثبت به همه‌پرسی و ۵۶ هزار نفر معادل ۵۳ درصد رای منفی به این تغییرات داده بودند. نگاهی به این آمار حاکی از آن است که این استان‌ها ممکن است پتانسیل‌هایی برای آشوب داشته باشند که در صورتی که سیاست‌هایی نه چندان صحیح در پیش گرفته شوند بار دیگر کشور ترکیه و گردشگری آن را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند.

بازارهای مهم هدف

آمارهای ماه آوریل همچنین نشان می‌دهد که آلمان در این ماه برترین مبدأ گردشگری ترکیه بوده است. اتباع آلمانی ۲۶۳ هزار نفر از گردشگران ورودی ترکیه را در بر گرفته‌اند که ۷/ ۱۲ درصد بازار گردشگران ورودی به این کشور است.در رده دوم روس‌ها جای دارند که با ۱۸۲ هزار ورودی ۸/ ۸ درصد از گردشگران خارجی ترکیه را در این ماه تشکیل داده‌اند. اتباع گرجستان با بیش از ۱۸۰ هزار بازدید از ترکیه ۷/ ۸ درصد از گردشگران این کشور را در اختیار دارند و در رده‌های بعدی نیز بلغارستان و ایران قرار گرفته‌اند.بلغارستان با ۱۴۷ هزار گردشگر و ایران با ۱۲۰ هزار گردشگر، به ترتیب ۱/ ۷ و ۸/ ۵ درصد از بازار گردشگری ترکیه را در بر می‌گیرند. در مجموع ۴۳ درصد از گردشگران خارجی ترکیه به این ۵ کشور تعلق دارد. سهم ایران از بازار گردشگران ترکیه نسبت به ماه مشابه سال گذشته با افزایش همراه بوده و از ۳۵/ ۵ به ۸/ ۵ رسیده است؛ ضمن اینکه تعداد آنان نیز از حدود ۹۴ هزار نفر به ۱۲۰ هزار نفر رسیده است. به علاوه، تعداد گردشگران ایرانی ترکیه در سال ۲۰۱۵ حدود ۹۲ هزار نفر بوده است. این آمار نشان می‌دهد به‌رغم تشدید وضعیت امنیتی ترکیه و کاهش گردشگران کشورهای مختلف جهان، گردشگران ایرانی از بازدید خود از ترکیه نه تنها نکاسته‌اند، بلکه آن را افزایش نیز داده‌اند!