ژانت دیکینسون، لس لامسدن
مترجمان: مهرناز شفیعیان/ حمیدرضا پوربرات

در حالی که قطار نسبت به خودرو و هواپیما اثرات جانبی محیط‌زیستی کمتری دارد، همچنان فرصت‌هایی برای پایدار کردن این نوع از حمل‌ونقل وجود دارد. یک مطالعه موردی نشان‌دهنده راه‌هایی است که برخی از شرکت‌ها توانسته‌اند برای کاستن از تبعات زیست‌محیطی در پیش گیرند. این بررسی روی شرکت دست‌اندرکار یورواستار متمرکز است که از لندن تا بروکسل و پاریس و کوه‌های آلپ خدمات ارائه می‌دهد. البته این نوع از خدمات به صورت مداوم و روزانه است، اما در مورد مسیر کوه‌های آلپ به آوینیون، خدمات به صورت هفتگی یا فصلی ارائه می‌شوند.

در سال 2006 این شرکت پژوهشی را ترتیب داد تا میزان گاز دی‌اکسیدکربن تولید شده به ازای هر مسافر یورواستار را نسبت به میزان دی‌اکسیدکربن سفر هوایی به همان شهرها مقایسه کند. براساس گزارش گروه مشاور محیط‌زیستی پائول واتکیس تولید گاز دی‌اکسید‌کربن در طول سفر هوایی 10 برابر بیشتر است. یافته‌های این پژوهش و دیگر بررسی‌های مرتبط، منجر به راه‌اندازی گروه تبلیغاتی تریدلایتی در آوریل 2007 شد که اصولا برای استفاده از کارکنان و حتی مشتریان طراحی شده بود. بیش از 40 نفر از کارکنان پذیرفتند به قهرمانان حامی محیط‌زیست تبدیل شوند. آنها گروه کوچکی را تشکیل دادند تا وظایف اصلی گروه را پیش برند. این گروه بر سه موضوع اصلی تاکید داشتند: کاهش تولید گاز دی‌اکسید‌کربن تا 25 درصد تا سال 2012 (این میزان در نوامبر سال 2007 به 35 درصد افزایش یافت)؛ تبیین برنامه عملیاتی 10 ماده‌ای به منظور کاهش دیگر تبعات محیط‌زیستی و خنثی کردن انتشار دیگر گازهای کربنی.

نتایج تا به امروز پیشرفت‌های قابل توجهی را در گام‌های نخستین نشان می‌دهند. در سال 2009، شرکت مذکور گزارش داد که موفق به کاهش 32 درصدی گاز دی‌اکسیدکربن شده است. این امر با توجه به شماری از عوامل مانند به‌کارگیری منابع انرژی دوستدار محیط‌زیست در حمل‌ونقل ریلی و سرعت قابل تنظیم قطار برای دستیابی به بهره‌وری بیشتر قابل استناد بوده و در گزارش گروه مشاور محیط‌زیست تایید شده است. گزارش واتکیس همچنین نتایج مقایسه میان سفر هوایی و ریلی در مسیر لندن- لویسیون بورگ سنت‌موریس، بروکسل، مار‌لاواله‌شیسی و پاریس را تایید کرد و با به‌روز کردن محاسبات آماری، از داده‌های مربوط به میزان انرژی مصرفی قطار نیز استفاده کرد تا سنجشی دقیق را ارائه دهد. بنابراین دو محاسبه صورت گرفته است؛ در محاسبه اول، از ترکیب عرضه برق (براساس سفارش دولت انگلستان) و دیگری از داده‌های ترکیبی عرضه‌کنندگان (براساس سفارش مقامات فرانسوی) استفاده شده است.

میانگین داده‌های ترکیبی حاکی از این امر بود که اثرات جانبی گازهای منتشره طی سفر هوایی به همان مقاصدی که با راه‌آهن طی می‌شوند، 6 تا 9 برابر بیشتر است؛ در حالی که منبع واقع‌گرایانه‌تر محاسبات ترکیبی، عامل کاهش انتشار گازها در سفرهای ریلی را تا 10 درصد اعلام کرد. در همین حال، طرحی 10 ماده‌ای در پی کاهش تبعات زیست‌محیطی از سوی این شرکت تبیین شد. اما هنوز برای گزارش کردن اثرات جانبی بسیار زود است. شرکت یورواستار، سیاست خود را در تامین مواد مورد نیاز در طول سفر، به استفاده از منابع تولید محلی و... تغییر داده و همچنین در پایانه‌ها، انبارها و دفاتر خود، سیاست کاهش مصرف، استفاده مجدد و بازیافت را اعمال کرده است. قسمت سوم این فعالیت خلاقانه مربوط به جبران تولید میزان بالای کربن از سوی تشکیلات یورواستار است. این ایده به‌طور غیرمستقیم از طریق برخی از بازارهای معتبر در تولید کربن به کاهش گازهای منتشر شده می‌پردازد. یورواستار چنین گزارش می‌کند که از طریق خرید اعتباری کربن از طریق دو طرح تاییدشده در پروژه‌های منتخب چین و هند موفق به انجام این کار شده است.

اگرچه این پژوهش بر پایه داده‌های محدود تدوین شده است. یورواستار رویکرد جامعی را برای کاهش تولید کربن و تبعات محیط‌زیستی به کار بسته و تمامی جنبه‌های تجارت را در برگرفته است. همچنین، در کل اجرای طرح، امر نظارت و توجه به بازخورد نظرات مشتریان در نظر گرفته شده است. در صدر موارد دیگری که می‌توان به آنها اشاره کرد، اثبات بهره‌وری محیط‌زیستی قطار پرسرعت ریلی (حتی اگر قطار ۱۷ سال کار کرده باشد) در مقایسه با سفر هوایی قرار دارد.

منبع: کتاب سفر و گردشگری کم‌شتاب