حمید ضرغام بروجنى/ علی‌اصغر شالبافیان
منبع: کتاب سیاست‌هاى گردشگرى کشورها (مطالعه تطبیقی)

در کانادا دولت فدرال، 10 دولت ایالتی، سه دولت محلی و شهرداری‌ها، همه در حمایت از گردشگری نقش دارند. شورای وزرای گردشگری هماهنگی بین سطوح مرکزی، ایالتی و محلی دولت را تسهیل می‌کند. در دولت فدرال، بنابر قانون، وزیر صنایع (مسوول اصلی گردشگری) موظف است بازاری رقابتی، کارآ و عادلانه، اقتصادی نوآورانه، صنعتی رقابتی و جوامعی پایدار در گردشگری ایجاد کند. همچنین معاون کسب‌وکارهای کوچک و گردشگری وزیر صنایع مسوولیت خاص‌‌تری برای ترفیع گردشگری و توسعه کسب‌وکارهای کوچک دارد. کمیسیون گردشگری کانادا، مسوول بازاریابی و تحقیقات گردشگری است و دفترهایی بین‌المللی در ایالات متحده، مکزیک، انگلستان، فرانسه، آلمان، چین، ژاپن، کره و استرالیا و نمایندگان فروش در هند و برزیل دارد. دولت‌های ایالتی، محلی و شهری نیز نهادهایی را با تمرکز بر بازاریابی گردشگری تاسیس کرده‌اند. در ژانویه سال 2009، وجوه موقتی‌ای به‌خاطر کمک به بخش گردشگری برای مصون ماندن از اثرات بحران اقتصادی از محل اعتبارات طرح جامع مشوق اقتصادی برای گسترش فعالیت‌های ترفیعی در بازارهای بین‌المللی و نیز تشویق گردشگری داخلی اختصاص داده شد. از اقدامات اساسی گردشگری در طرح جامع مشوق اقتصادی می‌توان به تخصیص 100 میلیون دلار کانادا در طول دو سال به جشنواره‌های کمپی و دیگر رویدادها با قابلیت جذب گردشگران و همچنین تخصیص 150 میلیون دلار کانادا در طول دو سال برای تقویت و بهبود پارک‌های ملی و سایت‌های تاریخی ملی اشاره کرد.

سیاست‌ها و برنامه‌ها

در دسامبر 2006، وزرای متولی گردشگری در سطوح فدرال، ایالتی و محلی «استراتژی گردشگری ملی» را تصویب کردند. چند ایالت کانادا نیز، همگام با گردشگری ملی، به تعیین استراتژی گردشگری ایالت خودشان اقدام کرده‌اند. بنابر طرح جامع مشوق اقتصادی، دولت فدرال نیز متعهد شده است تا برای هدایت سرمایه‌گذاری‌های آتی و انسجام بیشتر فعالیت‌های حمایتی دولت از گردشگری، به تدوین «استراتژی گردشگری فدرال» بپردازد. در سپتامبر سال 2009، وزرای فدرال، ایالتی و محلی گردشگری توافق کردند برای رسیدن به هدف کسب درآمد 100 میلیون دلار از گردشگری ملی تا سال 2015 تلاش کنند.

در همین حال، در نوامبر سال 2006 دولت کانادا سیاست آسمان آبی را در مورد حمل‌ونقل هوایی بین‌المللی معرفی کرد. این رویکرد پیگیری فعالانه توافق‌نامه‌های آسمان باز را جایگزین آزادسازی تدریجی خدمات هوایی کرد. این خط مشی به صنعت حمل‌ونقل هوایی کمک کرد مهم‌ترین نقش را در رشد و رفاه کانادا ایفا کند. انتخاب این خط مشی منبعث از ماهیت متغیر بازار هواپیمایی و هدف آن ایجاد بازارهای جدید، خدمات جدید و رقابت بیشتر است. اتخاذ خط مشی آسمان آبی نتایج مطلوبی را به همراه داشت. بیست توافق‌نامه جدید یا بسط‌یافته به امضا رسید. همچنین توافق‌نامه‌ای نیز با اتحادیه اروپا صورت پذیرفت. این توافق‌نامه‌ها به همراه توافق‌نامه‌های پیشین تقریبا 90 درصد بازار حمل‌ونقل هوایی کانادا را تشکیل می‌دهند. این درحالی است که کانادا نظامی انعطاف‌پذیر در خدمات هوایی چارتر دارد و ابزار موثری برای صنعت گردشگری برای غلبه بر چالش‌های بازارهای در حال توسعه به شمار می‌آید.

ابزارهای ارزیابی

نهادها و ادارات فدرال، سالانه برای گزارش هزینه‌های مرتبط با گردشگری بررسی می‌شوند. انجام این پیمایش نشان‌دهنده این است که دولت فدرال در بسیاری از زمینه‌های گردشگری سرمایه‌گذاری قابل ملاحظه‌ای انجام می‌دهد. در سال 2007 کمیسیون گردشگری کانادا مطالعه ردیابی سالانه‌ای را با نام «نظارت بر گردشگری جهانی» برای جمع‌آوری اطلاعات هر یک از بازارهای اصلی‌اش شروع کرد. این پژوهش، اطلاعاتی اصولی و منطقی در مورد سطوح آگاهی و ادراکات مسافران از کانادا ارائه می‌دهد. کمیسیون گردشگری کانادا در سال 2008، مدل کارت امتیازی متوازن را که یک چارچوب برنامه‌ریزی استراتژیک و مدیریت عملکرد جامع و انعطاف‌پذیر است، اقتباس کرد تا از طریق آن، عملکرد این کشور را به عنوان مقصد گردشگری و نیز موفقیت برنامه‌ها و اقدامات کمیسیون گردشگری کانادا را اندازه‌گیری و ارزیابی کند.

پیشتاز در آمار گردشگری

مرکز آمار کانادا مسوول اعلام آمار در این کشور است. این نهاد پیمایش‌های مختلفی را در صنایع گردشگری در حوزه‌های حمل‌ونقل هوایی، قایق، ریلی، اتوبوس و تاکسی، اقامت مسافر، خدمات غذا و نوشیدنی، سرگرمی و تجدید قوا و تفریح انجام می‌دهد. در سمت تقاضا نیز دو پیمایش مهم وجود دارد؛ پیمایش مسافرت بین‌المللی که آمار شمارش مسافران مرزی و کشورهای مبدا مسافران را منتشر می‌کند و پیمایش مسافرت افراد مقیم کانادا که آمار بازدیدهای درون‌ایالتی، بین ایالتی و سفرهای شخصی کانادایی‌ها را منتشر می‌کند. مرکز آمار کانادا با استفاده از داده‌های تحقیقات ذکرشده، دو محصول عمده برای ارزیابی اقتصاد کلان گردشگری طراحی کرده است؛ حساب اقماری گردشگری و شاخص‌های گردشگری ملی. شاخص‌های گردشگری ملی برای به‌روزرسانی حساب اقماری گردشگری به صورت فصلی تدوین شده‌اند. همچنین مرکز آمار کانادا، درآمد دولت از گردشگری را تخمین می‌زند.

از سوی دیگر، مرکز آمار کانادا مطالعه‌ای را با هدف پیوند دادن به حساب اقماری گردشگری کانادا و حساب‌های اقماری زیست‌محیطی انجام داد که هدف آن، بررسی این موضوع بود که اثرات زیست‌محیطی برای دو صنعت حمل‌ونقل هوایی و خدمات غذا و آشامیدنی چگونه ‌باید تخمین زده شود. نتایج بیانگر آن بود که پیوند این دو نوع حساب اقماری گردشگری امکان‌پذیر است. اگر چنین کاری انجام شود، امکان غلبه بر شکاف اطلاعاتی فعلی درخصوص رابطه کلان گردشگری و محیط‌زیست ممکن خواهد شد.