فرشید کریمی
کارشناس ارشد گردشگری و هتلداری

امروزه از فیلم می‌توان به‌عنوان رسانه‌ای برای تبلیغات زیرپوستی در عرصه گردشگری و معرفی مقاصد سفر بهره برد. از مهم‌ترین مزایای تبلیغ مقاصد گردشگری در فیلم‌ها می‌توان به ماندگاری فیلم و همچنین دوری از یکسونگری‌های موجود در دیگر رسانه‌های تبلیغاتی اشاره کرد. از این‌رو اعتمادسازی مخاطب از طریق فیلم نسبت به یک مقصد گردشگری در مقایسه با دیگر شیوه‌های تبلیغاتی برای علاقه‌مندان به هنر هفتم، امری سهل‌الوصول‌تر به نظر می‌رسد؛ موضوعی که اهمیت آن در بسیاری از کشورهای دیگر تا جایی بود که منجر به شکل‌گیری شاخه‌ای از گردشگری با عنوان گردشگری فیلم از دهه 1990 میلادی شد و گستره آن بازدید از لوکیشن‌های فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی، استودیوهای تولید فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی و همین‌طور دیگر موضوعات مرتبط با صنعت فیلم و سینما را شامل می‌شود.

برهمین اساس، سال‌هاست که معرفی مقاصد گردشگری به‌ویژه مقاصد ناشناخته سفر از طریق انواع فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی به یکی از روش‌های بازاریابی در دنیای مدرن تبدیل شده است؛ آن‌هم در شرایطی که بازاریابی از طریق تبلیغات متداول اثرگذاری کمرنگی پیدا کرده است. در این میان، خصوصیات بصری مقاصدی که در فیلم‌ها به گردشگران ارائه می‌شوند، در نهایت به تمایل آنان برای سفر به مقاصد خاص می‌انجامد. از این‌رو بسیاری از کشورها تلاش کرده‌اند از ظرفیت تولیدات سینمایی و تلویزیونی خود بهره ببرند و گردشگران فرهنگی بسیاری را به مقصد خود جذب کنند؛ موضوعی که در کشورمان ایران، باوجود برخورداری از تولیدات فاخر سینمایی، هنوز در آن شاهد عملکرد موفقی نبوده‌ایم و گردشگری فیلم بیش از هر مکان دیگری به شهرک سینمایی غزالی محدود شده است.

آنچه در حوزه گردشگری فیلم در کشور ضروری به نظر می‌رسد، بازاریابی درباره مقاصد سفر داخلی است که خود می‌تواند تعامل میان تورگردانان و فیلم‌سازان را نیز به دنبال داشته باشد؛ اگرچه این موضوعی است که شاید کمتر با استقبال فیلم‌سازان روبه‌رو شود، با این حال رونق گردشگری فیلم و بازاریابی در این زمینه با هدف توسعه و ترویج آن و درآمدزایی از این طریق نیازمند آگاهی‌بخشی به تورگردانان و فیلم‌سازان نسبت به ظرفیت‌های موجود در این رابطه است. علاوه‌بر این، ضروری است در کنار تبلیغات که رکن اساسی بازاریابی در هر حوزه‌ای به‌شمار می‌رود، نسبت به حفظ و نگهداری دکورها و لوکیشن‌های فیلمبرداری نیز اقدام شود تا از این اماکن بتوان به‌عنوان مقصدی برای برگزاری تورهای گردشگری فیلم بهره برد. اجرای تورهای مجازی با راه‌اندازی وب‌سایت‌های ویژه فیلم‌های شاخص سینمایی یا مجموعه‌های تلویزیونی، معرفی هتل‌ها و مراکز اقامتی که به عنوان لوکیشن فیلمبرداری مورد استفاده قرار گرفته‌اند، تبدیل مکان‌های فیلمبرداری به واحدهای اقامتی با هدف فراهم آوردن زمینه اقامت گردشگران در یک لوکیشن و بهره‌مندی از خدمات متناسب با دوره تاریخی مرتبط با فیلم که خوشبختانه ایران به‌دلیل ساخت و تولید فیلم‌ها و سریال‌های تاریخی بسیار از پتانسیل بالایی در این زمینه برخوردار است؛ از دیگر پیشنهادها برای توسعه گردشگری فیلم در کشور است.

تعامل با تورگردانان داخلی و خارجی با هدف برقراری تورهای ورودی به کشور و به مقاصد و لوکیشن‌هایی که موفق به کسب جوایز بین‌المللی شده‌اند، تهیه نقشه گردشگری لوکیشن‌های فیلم و فروش یادمان‌هایی از فیلم‌های پرمخاطب نیز از دیگر مواردی است که توجه به آنها در راستای رونق این شاخه از گردشگری حایز اهمیت می‌نماید. با این حال نباید از نظر دور داشت که توسعه و پای‌گیری این شاخه از گردشگری در کشوری همچون ایران که در خلق تولیدات سینمایی شاخص به‌ویژه با مضامین تاریخی تاکنون کارنامه نسبتا درخشانی داشته است، بیش از هر چیز نیازمند مطالعات اصولی در خصوص ساختار و مفاهیم گردشگری فیلم خواهد بود تا این شاخه از گردشگری به‌صورت هدفمند و نتیجه‌بخش در کشور شکل بگیرد.