فیروزه‌کوبی و طلاکوبی میراث ایران و همسایگان

فیروزه‌کوبی یکی از رشته‌‌های صنایع‌دستی است که زیبایی و گیرایی بسیاری دارد. یک فرآورده فیروزه‌کوبی اعم از زیورآلات یا ظروف عبارت است از شیء مسی، برنجی، نقره‌‌ای، ورشویی یا برنزی که ذرات و قطعات ریز سنگ فیروزه بر قسمت‌هایی از سطوح آن به شکل موزائیک در کنار هم نشانده شده است و به ‌این ترتیب جلوه‌ای خاص به آن بخشیده می‌شود.یکی از کارهای جنبی صنعت فیروزه‌کوبی، کار تهیه‌ زیرساخت است که در کارگاه زرگری و به‌طور جداگانه انجام می‌شود. در حال حاضر صنعت دستی فیروزه‌کوبی فقط در اصفهان رایج است و صنعتگران شاغل در‌ این رشته محدود و انگشت شمار هستند.

در حقیقت فیروزه‌کوبی هنر نابود شده‌ای بود که ابتدا مختص خراسان می‌شد؛ به طوری که فیروزه‌ها در نیشابور استخراج می‌شدند و بعد در مشهد در کارگاه‌های مخصوص تراش می‌خوردند. در زمان‌های قدیم ظرف‌های مسی را با قلم‌زنی، طلاکوبی و بعد یک لایه فیروزه را آغشته به چسب گیاهی مخصوص می‌کردند و روی جاهای خالی گودشده قرار می‌دادند. آقای رضازاده یکی از هنرمندان پرتوان کشور برای بازگرداندن ‌این هنر حدود پنج سال تحقیق انجام داد و بعد از تلاش فراوان توانست در زمینه تولید داخلی و صادرات، ‌این پیشه را به‌کار گیرد. هنر طلاکوبی نیز که اندکی از لحاظ جنس کار شبیه به فیروزه‌کوبی است، به خراسان، سمرقند و افغانستان اختصاص دارد و در ‌این میان تعداد انگشت‌شماری از استادان ‌ایرانی در‌ این زمینه فعالیت دارند. در ‌ایران به ‌این هنر نیز کمتر پرداخته شده و بیشتر استادان‌ این رشته اهل افغانستان هستند. طلاکوبی در دو سبک ‌ایرانی و افغانی است که تفاوت میان‌ این دو در تذهیب و مینیاتور به‌کار گرفته شده در طلاکوبی ‌ایران است. البته در حال حاضر هنرمندان بسیاری به‌ویژه در استان اصفهان به این هنر زیبا مشغول هستند.