چاقوسازی؛ ظریف اما سخت

از حدود قرن ١٠هجری قمری شهر زنجان یکی از مراکز مهم صنعتی بوده است که در آن کارگاه‌های مختلف اسلحه‌سازی دایر بوده و چاقوسازی نیز یکی از صنایع جنبی آن محسوب می‌شده است. با این‌همه، امروزه این کارگاه‌ها از بین رفته و سپس چاقوسازی رونق یافته است.چاقوهای زنجان با وجود تنوع فراوان دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که به این فن هویت می‌بخشد؛ ظرافت، تناسب، هنرنمایی فنی در آبکاری و قدرت برش از اصلی‌ترین ویژگی‌های این هنر تاریخی است.

استادکاران این فن

بر حسب گفتار و رسایل تاریخی، از میان استادکاران قدیم این فن می‌توان از استاد یعقوب زنجانی، استاد محمدعلی زنجانی، استاد یحیی قدوسی، استاد رزاق و استاد رحمان خطیبی، استاد محمد ولی، استاد سیدعلی سیدی معروف به سید زنجانی و استادان دیگر نام برد که چاقوهای آنها دارای شهرت محلی و منطقه‌ای بوده است؛ تا آنجا که دست‌ساخته‌های آنها امروزه به عنوان اشیا و آثار عتیقه با قیمت گران خرید و فروش می‌شود و بسیاری از آنها زینت‌بخش موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی در اطراف و اکناف است. این استادان علاوه‌بر چاقوسازی در صنایع دیگری از جمله چخماق‌سازی، قیچی‌سازی، تفنگ‌سازی و انواع کارهای مستظرفه دیگر مشهور خاص و عام بوده‌اند که امروزه نام آنان روی آثارشان جاودانه حک شده است. شاگردان آن اساتید نیز سال‌ها در کارگاه‌های چاقوسازی به هنرنمایی پرداخته‌اند که استاد مصدق و استاد هوشمند از جمله آنها هستند. این استادکاران به‌رغم کهولت سنی به این کار ذوقی پرداخته‌اند و شاگردان جدیدی را تربیت می‌کنند.