چگونه فضای مجازی، معادلات توریسم را تغییر می‌دهد؟
۵ نوآوری دیجیتالی در گردشگری
گروه گردشگری- امیر شاملویی: کارشناسان معتقدند موفقیت بلندمدت و پایداری گردشگری یک مقصد می‌تواند به توانایی آن مقصد و دست‌اندرکاران آن برای توسعه نوآوری در رویکرد آنها برای مدیریت مقصد مربوط باشد؛ ارائه نوآوری‌ها خصوصا در عصر دیجیتال و فناوری ارتباطات با استفاده روزافزون از تلفن‌های همراه هوشمند روند رو به رشدی به خود گرفته است و در کشور ما نیز به امری مشهود و کاملا مشخص تبدیل شده است. با تغییراتی که این عصر در ذائقه مصرف‌کنندگان گذاشته و آنان را به دریافت اطلاعات و برخی از کاربردهای نوینی وادار کرده که از سوی برنامه‌های تلفن‌های همراه به اجرا در می‌آیند، فرصت‌هایی برای نوآوری مهیا شده است که از این طریق رشد صنعت گردشگری، اثرگذاری آن بر اقتصاد و تعداد ورود گردشگران به یک کشور متاثر می‌شود و صنایعی همچون رستوران‌ها و هتل‌ها و حتی حمل و نقل را که با گردشگری رابطه نزدیکی دارند، تحت تاثیر قرار می‌دهد.
گروه گردشگری- امیر شاملویی: کارشناسان معتقدند موفقیت بلندمدت و پایداری گردشگری یک مقصد می‌تواند به توانایی آن مقصد و دست‌اندرکاران آن برای توسعه نوآوری در رویکرد آنها برای مدیریت مقصد مربوط باشد؛ ارائه نوآوری‌ها خصوصا در عصر دیجیتال و فناوری ارتباطات با استفاده روزافزون از تلفن‌های همراه هوشمند روند رو به رشدی به خود گرفته است و در کشور ما نیز به امری مشهود و کاملا مشخص تبدیل شده است. با تغییراتی که این عصر در ذائقه مصرف‌کنندگان گذاشته و آنان را به دریافت اطلاعات و برخی از کاربردهای نوینی وادار کرده که از سوی برنامه‌های تلفن‌های همراه به اجرا در می‌آیند، فرصت‌هایی برای نوآوری مهیا شده است که از این طریق رشد صنعت گردشگری، اثرگذاری آن بر اقتصاد و تعداد ورود گردشگران به یک کشور متاثر می‌شود و صنایعی همچون رستوران‌ها و هتل‌ها و حتی حمل و نقل را که با گردشگری رابطه نزدیکی دارند، تحت تاثیر قرار می‌دهد.
از سوی دیگر، در قرن بیست و یکم مصرف‌کننده نسبت به نسل‌های پیش از خود بسیار متفاوت شده است. بر اثر تغییراتی که در این نسل صورت گرفته، نه تنها انتظارات از کیفیت خدمات بالا رفته بلکه با توجه به دسترسی نامحدود ما به اطلاعات، آگاهی از این موضوع که خدمات طلایی چه می‌توانند باشد نیز افزایش یافته است. از همه مهم‌تر می‌توان گفت که ما در مورد به اشتراک گذاشتن تجارب خود در شبکه‌های اجتماعی و بررسی‌های شخصی دید بازتری پیدا کرده‌ایم و دسترسی بیشتری نسبت به اطلاعات موجود داریم. صنعت سفر نیز به‌رغم اینکه به شدت در حال رونق است و بیش از ۱/ ۱ میلیارد گردشگر را در سال ۲۰۱۴ به خود جذب کرده بود، از این قاعده مستثنی نمانده است و نمی‌توان کسی را یافت که در مورد تجارب سفری که داشته توصیف مثبت یا حتی گله و شکایتی نداشته باشد.
حال این سوال به وجود می‌آید که این صنعت چطور می‌تواند از دردسرهای مربوط به حوزه خود رهایی یابد؟ برخی عوامل در این زمینه وجود دارند که خارج از حیطه این صنعت قرار می‌گیرند؛ مسائلی که عمدتا مربوط به مواردی همچون آب و هوا هستند اما مانند بیشتر صنایع هنوز جا برای نوآوری وجود دارد.
تغییر تجربه سفر؛ محصول نوآوری
درحالی‌که بسیاری از مردم در مورد برخی از نوآوری‌های جالبی که در حال تغییر دادن تجربه سفر هستند آگاهی چندانی ندارند، تغییرات گوناگونی در حال وقوع است. کارشناسان ۵ نوآوری از مهم‌ترین نوآوری‌های صنعت سفر را که بیشتر مبتنی بر توسعه تلفن‌های همراه هوشمند و برنامه‌های مربوط به آنها هستند، معرفی می‌کنند. به باور آنان، به اشتراک گذاشتن یا عدم اشتراک‌گذاری، رهگیری چمدان‌ها، ارتباطات پیوسته، خودکار شدن و راهنمایی با استفاده از تجارب از جمله نوآوری‌هایی هستند که صنعت گردشگری را در ابعادی بین‌المللی دچار تحول کرده و خواهند کرد.
به اشتراک گذاشتن یا عدم‌اشتراک‌گذاری
مهم‌ترین تغییری که در چند سال اخیر در حوزه مراکز اقامتی صورت گرفته، اقتصاد مشارکتی بوده است. این حرکت خلاقانه که از سوی شرکت Airbnb در خارج از کشور انجام می‌شود و ارزشی به مبلغ ۲۵ میلیارد دلار دارد، راه نوینی به سوی صنعت سفر گشوده است. البته شرکت‌های دیگری نیز وجود دارند که در این حوزه به فعالیت می‌پردازند؛ از مهم‌ترین آنها می‌توان به کوچ سرفینگ، فیستلی، کنوک، وایبل یا حتی ایمدو نیز اشاره کرد. این در حالی است که مشکلات قانونی در این زمینه که مدل مصرف‌کننده جدیدی را معرفی کرده، همچنان وجود دارند. این شرکت‌ها با فراهم آوردن محل اقامت برای مسافران و گردشگرانی که قادر به هزینه پرداخت زیادی نیستند یا مایل به انجام این کار نمی‌باشند، قیمت‌های مناسبی ارائه می‌کند. این نوآوری عموما در دو حیطه بسیار رشد کرده است که یکی از آن موارد اجاره تاکسی و دیگری اجاره یک مرکز اقامتی است. در واقع، این نوآوری که به مدد ظهور و تکوین سریع گوشی‌های هوشمند و فراگیر شدن اینترنت محقق شده و به مرحله اجرایی شدن درآمده است، این امکان را به وجود می‌آورد که افراد با استفاده از یک وب‌سایت مرکزی یا اپلیکیشن‌های تلفن همراه بتوانند تقاضا و عرضه خود را در یک بازار نوین به اشتراک بگذارند.
این امر برای مصرف‌کنندگان مزایایی دارد؛ ازجمله اینکه قیمت رزرو مراکز اقامتی رسمی و هتل‌ها را برای افراد کاهش می‌دهد و می‌تواند تقاضای سفر را افزایش دهد. با این وجود چالش‌هایی در این حوزه وجود دارد؛ یکی از این موارد چالش اطلاعات شخصی و قرار دادن تعداد زیادی از افراد در اختیار یک وب‌سایت است که شبهه استفاده یا لو رفتن برخی اطلاعات را به وجود می‌آورد. مورد دیگر را می‌توان مبحث مهم مالیات دانست و اینکه نظارت دولتی بر این مراکز و مالیات‌ستانی از آنها چگونه باید باشد؛ زیرا این موضوع در دیگر کشورها تا حدی با مشکلاتی همراه بوده است. سومین چالش نیز به این موضوع برمی‌گردد که این نوع بازارهای جدید که به‌دلیل فقدان تجهیزات فیزیکی و حتی به‌کارگیری افراد هزینه‌های زیادی نمی‌پردازند، می‌توانند در رقابت با هتل‌های رسمی مقرون به صرفه‌تر باشند و در بلندمدت سودآوری مراکزی را که هزینه‌های ثابتی را در این خصوص می‌پردازند، تهدید کنند. این معضلات در کشورهایی که از این وب‌سایت‌ها استفاده می‌شود، پیش آمده‌اند. در ایران نیز این بازارهای نوین مجازی به تقلید از کشورهای دیگر در حال شکل‌گیری هستند اما هنوز در حوزه این ابزارهای جدید، فضای زیادی وجود دارد. در همین حال، فرصت‌ها و تهدیدهایی که در این حیطه نوین نوآوری وجود دارد، جالب‌توجه هستند.
رهگیری چمدان‌ها
یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌ها هنگام سفر معمولا این است که چمدان خود را گم کنیم یا به‌خصوص در مواقعی که ملاقات تجاری و کسب و کار داریم با مشکل روبه‌رو شویم. نوآوری‌های جدید این دغدغه را تغییر داده‌اند. با داشتن گوشی‌های هوشمند می‌توان اکنون این مساله را حل کرد. درحالی‌که فرودگاه‌هایی نظیر مک کاران ترمینال ۳ در لاس وگاس شروع به ضمیمه کردن یک تراشه تشخیص فرکانس رادیویی برای چمدان‌ها کرده‌اند تا اطمینان حاصل کنند که بسته‌های مربوط به گردشگران گم نمی‌شوند، شرکت بلو اسمارت طرحی نوین برای چمدان‌ها ابداع کرده است که می‌توانند کنترل و با استفاده از برنامه‌های تلفن‌های همراه رهگیری شوند.
ارتباطات پیوسته
ما در جهانی زندگی می‌کنیم که شدیدا به هم متصل شده است و در آن، شبکه بی‌سیم طی پروازها نیز در حال شکل‌گیری هستند. اگر چه تعدادی از خطوط هوایی پیشنهاد داشتن اینترنت را به مسافران خود می‌دهند اما این کار هنوز به روال تبدیل نشده است و از فراگیری در میان خطوط هوایی برخوردار نیست. ضمن آنکه این نوع پروازها قطعا هزینه اضافی به همراه خواهند داشت و شاید بتوانند برای جذب برخی از مسافران خاص و به‌خصوص سفرهای تجاری ویژه مورد استفاده قرار بگیرند.
در واقع لزوم داشتن و حفظ مستمر این ارتباطات برای برخی مسافران و گردشگران موجب به وجود آمدن چنین امکاناتی شده است. به هر حال رخ دادن این اتفاق به معنی ممکن شدن اموری است که پیش‌تر توان دسترسی به آن را نداشتیم. از سوی دیگر، خطوط هوایی ویژگی‌های دیگری را نیز به امکانات خود اضافه می‌کنند. از جمله این امکانات توانایی شارژ کردن دستگاه‌های الکترونیکی در طول پرواز تا زمان رسیدن به مقصد است که به‌ویژه در مورد پروازهایی که مدت زیادی طول می‌کشند، مفید خواهد بود و پیش‌بینی می‌شود با استقبال برخی از مسافران و گردشگران روبه‌رو شود.
خودکار شدن
امروزه، به ندرت می‌توان در فرودگاه‌ها با کسی گفت و گو کرد. با تکنولوژی‌های جدیدی که اکنون در دسترس است، قادر به این هستیم که پرواز را آنلاین رزرو کنیم و تمام مراحل مربوط به صدور ویزا را که امروزه برخی از کشورها اجرا می‌کنند به صورت الکترونیکی طی کنیم. این موارد که از سیاست‌های مربوط به تسهیل سفر به شمار می‌روند، می‌توانند بر رشد گردشگران ورودی به آن منطقه اثر مثبت بگذارند و آن را افزایش دهند.
این نوآوری‌ها همچنین موجب کارآتر شدن خطوط هوایی شده‌اند. با وجود این و با توجه به اینکه مساله امنیت همواره یکی از دغدغه‌های اصلی است که عموما به ذهن افراد خصوصا در حیطه اطلاعات و محیط مجازی می‌رسد، هنوز همه چیز از طریق محیط‌های مجازی و بدون رجوع کردن به مراکز اصلی و فیزیکی امکان‌پذیر نیست. در ایران نیز برای افزایش ورود گردشگران که از جمله اهداف سند چشم‌انداز توسعه تا سال ۱۴۰۴ به شمار می‌رود و رسیدن به مرز ۲۰ میلیون گردشگر خارجی در سال را هدف‌گذاری کرده، صدور ویزای الکترونیک و برخی تسهیلات در این زمینه تا حدودی انجام شده است، با این حال به نظر می‌رسد همچنان ایران مسیری طولانی در این نوآوری در پیش‌رو داشته باشد.
راهنمایی با استفاده از تجارب
کتاب‌های راهنما مانند لونلی پلنت (Lonely Planet) برای گردشگران راهنمای بسیار مناسبی به شمار می‌آیند اما اکنون در جهانی که پر از وب‌سایت‌ها و سایت‌های در دسترس همگان است که ما را نسبت به فهمیدن تجربه و دیدگاه‌های دیگران نسبت به هتل‌ها، رستوران‌ها و تورها توانا می‌کند، در حال غیرمعمول شدن و از دست دادن کارآمدی خود است.
آژانس‌های سنتی گردشگری و سفر مانند اکسپدیا راه‌های جایگزینی را پیشنهاد کرده‌اند. اما اکنون بازیگران دیگری در بازار گردشگری و سفر به وجود آمده‌اند. برای مثال هتل‌تونایت یک ابزار برای رزرو هتل در لحظه‌های آخر است و برخی اپلیکیشن‌ها نیز مانند یک راهنمای تور جیبی در تلفن همراه شما عمل می‌کنند. بازیگران دیگری نیز هستند که در مورد این مشکلات نظر کاملا متفاوتی اتخاذ کرده‌اند؛ مانند انی رود (AnyRoad) که کمک می‌کند گردشگران به راهنماهای خوبی وصل شوند و از مراجعه به آژانس‌های گردشگری بی‌نیاز شوند. این بخش نیز جایگاه چندان مناسبی در حال حاضر در ایران ندارد اما این نوآوری می‌تواند تقاضای سفر را متاثر کند. درحالی‌که این ابداعات اکنون در حال تبدیل شدن به نرم جدیدی هستند، در ۱۰ سال آینده، کاملا به پدیده‌ای رایج تبدیل خواهند شد. با این همه پرسشی ممکن است برای ما پیش بیاید که وقتی به دهه آتی نگاه می‌کنیم، چه ابداعات دیگری را ممکن است مشاهده کنیم که بر وضعیت سفر و تقاضای گردشگری اثر می‌گذارند؟ کدام‌یک از این ابداعات را ایران به‌کار خواهد گرفت و چه سرمایه‌گذاران باهوشی روی آنها سرمایه‌گذاری خواهند کرد؟a
ارسال نظر