4 حوزه اثرپذیری گردشگری از برگزیت

گروه گردشگری، امیر شاملویی: بررسی‌ها نشان می‌دهد سایر اعضای اتحادیه اروپا از مازاد گردشگر بریتانیا سود می‌برده‌اند و نسبت جذب گردشگر از بریتانیا به اعزام به آن کشور و کسب درآمدهای ارزی، به سود سایر کشورهای اتحادیه اروپا بوده است؛ امری که به نظر می‌رسد پس از جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا و با کاهش ارزش پوند در برابر یورو و دلار، همچنین در نتیجه افزایش هزینه سفر برای شهروندان بریتانیایی به ضرر سایر کشورهای اروپایی تمام شود.

درحالی که بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی در زمینه تبعات این جدایی در موارد مختلفی مانند تجارت و قوانین مشترک موجود هشدار داده بودند، با این همه حدود ۵۲ درصد از مردم بریتانیا رای به خروج از جمع اتحادیه اروپا دادند و حالا پس از این جدایی باید شاهد عواقب آن در زمینه‌های مختلف از جمله گردشگری باشیم؛ گر چه لزوما تمام اتفاقات روی داده در این زمینه حداقل برای بریتانیا نمی‌تواند اثرات منفی داشته باشد، باید گفت پتانسیل‌هایی نیز که در نتیجه عواملی همچون کاهش شدید ارزش پوند بریتانیا در مقابل سایر ارزهای عمده جهان پیش می‌آید می‌تواند اثرات مثبتی برای برخی صنایع این کشور در پی داشته باشد. در همین راستا گردشگری که اثرپذیری‌اش از اتفاقات سیاسی بالا است، در ۴ محور از برگزیت متاثر خواهد شد.

اروپا؛ برنده یا بازنده؟

طبق گزارش انجمن تعطیلات‌گذاران بریتانیا (ABTA)، مقصد ۷۶ درصد از سفر مردم بریتانیا به خارج از کشور را کشورهای عضو اتحادیه اروپا تشکیل می‌دهد که در سال ۲۰۱۴، معادل ۳/ ۲۹ میلیون نفر را در بر می‌گرفت. همچنین۶۳ درصد از گردشگران ورودی به بریتانیا که در سال ۲۰۱۴ به ۸/ ۸ میلیون نفر می‌رسید، از کشورهای عضو اتحادیه اروپا بودند. از طرفی یکی از مهم‌ترین مقاصد سفر و بازار مهم گردشگری اتحادیه اروپا را گردشگران بریتانیایی‌ای تشکیل می‌دهند که به اسپانیا سفر می‌کنند؛ تعداد آنها ۲/ ۱۲ میلیون نفر است. براساس گزارش مجلس عوام بریتانیا در سال ۲۰۱۵ میزان گردشگران ورودی از اتحادیه اروپا به بریتانیا در سال ۲۰۱۲ به‌ترتیب ۱/ ۴ میلیون گردشگر از فرانسه، ۲/ ۳ میلیون نفر از آلمان، ۲میلیون هلندی، ۲میلیون اسپانیایی و ۸/ ۱ میلیون گردشگر از ایتالیا بوده و همچنین میزان گردشگران بریتانیایی که در سال ۲۰۱۴ از کشورهای اتحادیه اروپا دیدن کرده‌اند ۲/ ۱۲ میلیون نفر به اسپانیا، ۸/ ۸ میلیون گردشگر به فرانسه، ۹/ ۲ میلیون گردشگر به ایتالیا، ۳/ ۲ میلیون نفر به آلمان و ۲/ ۲ میلیون نفر نیز به پرتغال بوده‌اند. مخارج سفر بین اتحادیه اروپا و بریتانیا نیز نشان می‌دهد ۵۶ درصد از سفرهای برون‌مرزی و مخارج گردشگری بریتانیا به اتحادیه اروپا بوده است که در سال ۲۰۱۴ ارزشی در حدود ۷۶/ ۱۹ میلیارد یورو را به خود اختصاص می‌داده است. این در حالی است که ۴۴ درصد از سفرهای درون‌مرزی و مخارج گردشگری بریتانیا توسط اعضای اتحادیه اروپا صورت گرفته؛ رقمی که در سال ۲۰۱۴ ارزشی در حدود ۵۵/ ۹ میلیارد یورو داشته است. این آمارها نشان می‌دهد که مخارج گردشگران بریتانیایی در بخش گردشگری به سود اتحادیه اروپا بوده است.

تاثیر بر مصرف‌کنندگان

در همین حال، از جمله تاثیراتی که برگزیت می‌تواند بر اقتصاد اروپا بگذارد، اثرات آن بر مصرف‌کنندگان است. یکی از موارد مهمی که در این زمینه انجام شده و بر گردشگری اثرگذار است، مربوط به بسته‌های سفر است. هنگام رزرو کردن بسته‌های سفر، طبق توافقات موجود در اتحادیه اروپا، حمایت‌هایی از مصرف‌کننده در موارد ناتوانی یا شکست در انجام خدمات قرارداد بسته شده، صورت می‌گیرد. این قانون‌گذاری با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا لغو می‌شود؛ مگر اینکه بریتانیا از آن جداگانه حمایت کند و آن را به رسمیت بشناسد. موارد دیگری که می‌توانند بر این حوزه اثر بگذارند، حقوق مسافر است که در مواردی همچون تاخیرهای عمده در پروازهای هوایی به صورت پرداخت جبرانی به آنها ارائه می‌شده است و پس از برگزیت دیگر مورد حمایت قرار نمی‌گیرند؛ مگر آنکه بریتانیا این مساله را نیز دوباره به رسمیت بشناسد. از طرف دیگر، هرچند بریتانیا به‌رغم عضویت در اتحادیه اروپا عضو پیمان شنگن نبود، اما اگر برگزیت منجر به افزایش جدایی‌ها وگسست بیشتر در اتحادیه اروپا شده و بر توافق شنگن اثر بگذارد، می‌تواند موجب از بین رفتن این پیمان شود؛ این درحالی است که توافق شنگن به برداشته‌شدن مرز بین کشورهای اروپایی کمک کرده و امکان مسافرت بدون روادید بین این کشورها را فراهم می‌کند. در این شرایط صدور روادید و سفر در سراسر اروپا کمی سخت‌تر خواهد شد و می‌تواند بر مخارج گردشگری اثرگذار باشد. سایر مواردی که می‌تواند مصرف‌کننده را تحت‌تاثیر قرار دهد، هزینه‌های رومینگ تلفن همراه، قوانین سلامت و بیمه در اتحادیه اروپا و حقوق مصرف‌کننده است.

کاهش شدید ارزش پوند بریتانیا

از سوی دیگر، کاهش شدید ارزش پوند در پی خروج این کشور از اتحادیه اروپا موجب می‌شود هزینه سفر به این کشور کاهش شدیدی پیدا کند که خود می‌تواند موجب رشد صنعت گردشگری، هتلداری و برندهای تجملاتی این کشور شود. از سوی دیگر کاهش ارزش پوند ممکن است به احیای رشد مخارج گردشگری بدون مالیات در بریتانیا منجر شود. از این‌رو می‌توان گفت کاهش ۱۱ درصدی ارزش پوند در روز ۲۴ ژوئن غنیمتی برای گردشگران بین‌المللی و به‌خصوص آمریکایی محسوب می‌شود. از نظر تاریخی، تحلیل‌ها نشان داده است که احساس مصرف‌کنندگان بزرگ‌ترین اثر را بر مخارج سفر داشته است. با توجه به اینکه گمان نمی‌رود تاثیر منفی معناداری بر احساس مصرف‌کنندگان رخ دهد، انتظار نمی‌رود اثرات چشمگیری بر روند مسافرت نیز رخ دهد و تقاضا برای سفر به اروپا و بریتانیا به نظر نمی‌رسد کاهش پیدا کند. البته مشکلات زیادی نیز با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا ممکن است ایجاد شود و حتی امکان بروز رکود و کاهش شدید اطمینان مصرف‌کنندگان در این کشور وجود دارد. درصورت وارد شدن کشورهای حوزه اروپا یا خود بریتانیا به رکود، مسلما گردشگری به‌صورت جدی در معرض خطر قرار خواهد گرفت.

اثرپذیری خطوط هوایی

کاهش شدید ارزش سهام خطوط هوایی بریتانیا و احتمال اثرپذیری آنها از توافق‌های آسمان آزاد، کار را برای برخی خطوط هوایی کم‌هزینه‌تر هموار می‌کند. از سوی دیگر، از آنجا که نفت و سوخت هواپیماها به قیمت دلار خریداری می‌شود، با کاهش ارزش پوند در برابر دلار قیمت خطوط هواپیمایی تحت تاثیر قرار خواهند گرفت؛ اما در بلندمدت اثرات بر خطوط هوایی حداقل و شاید حتی تا حدودی مثبت خواهد بود.

اثر دوگانه بر صنعت اقامت

بخش دیگری از صنعت که ممکن است در نتیجه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا آسیب ببیند، صنایع مربوط به اقامت گردشگران است که سهام بسیاری از آنها در حال حاضر کاهش یافته است. از آنجا که اعتراض به سیاست‌های پذیرش مهاجران اتحادیه اروپا نقش مهمی در این رفراندوم و نتیجه به دست آمده داشته است، احتمال می‌رود بخش‌هایی از اقتصاد بریتانیا که وابسته به مهاجران بوده پس از برگزیت با مشکلاتی روبه‌رو شود. طبق گزارش ABTA، حدود ۷۰ درصد از کارگران صنعت اقامت در لندن را کارگران مهاجر تشکیل می‌دهند. معمولا مهاجران کارها را با قیمت پایین‌تری انجام می‌دهند. بنابراین با اتخاذ سیاست‌های جدید، کاهش نقش مهاجران و جایگزینی آنان با نیروی کار داخلی هزینه‌های انجام کسب‌و‌کار را در این بخش‌ها افزایش داده و بر قیمت تمام‌شده آنها موثر است. البته نکته دیگری که در مورد صنعت اقامت وجود دارد این است که هتلداری بریتانیا به‌دلیل کاهش تعداد گردشگران پس از حملات تروریستی پاریس، بروکسل و سایر مناطق اروپایی دچار رکود شده و با مازاد عرضه اتاق روبه‌رو است. کاهش ارزش پوند می‌تواند به پر کردن این اتاق‌های خالی کمک کند. درواقع می‌توان گفت که بخش اقامت اثر دوگانه‌ای را متحمل خواهد شد؛‌ ارزان‌تر شدن در نتیجه کاهش ارزش پوند، در برابر بالارفتن هزینه نیروی کار به‌دلیل سخت‌گیری در قبال مهاجران قرار می‌گیرد.