سه محور بسته حمایت از کارگاه‌های صنایع‌دستی

گروه گردشگری، پرستو فخاریان: ۲۰اردیبهشت ماه بود که معاون اول رئیس‌جمهور تکالیف و پروژه‌های اولویت‌دار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را برای تحقق اقتصاد مقاومتی ابلاغ کرد. اسحاق جهانگیری در این ابلاغیه تدوین بسته حمایت از کارگاه‌های تولیدی صنایع‌دستی و فرش و اجرای آن در راستای برنامه ارتقای توان تولید ملی (درون‌زایی اقتصاد) را به عنوان یک ماموریت از سه ماموریت سازمان مذکور عنوان و اعلام کرد که پروژه‌های مصوب برای اجرا در سال ۱۳۹۵ باید توسط «دستگاه مجری» با اولویت و در چارچوب «نظام یکپارچه پیشبرد و پایش اقتصاد مقاومتی» اجرا و تکمیل شوند.

او کلیه مسوولیت‌ها از زمان ابلاغ تا اتمام پروژه را بر عهده «دستگاه مجری» گذاشت و خواستار آن شد که حداکثر ظرف مدت دو روز برای تسریع در اجرای هر یک از آنها نسبت به صدور حکم برای معاون یا معاونان ذی‌ربط خود به عنوان مجری اقدام شود. جهانگیری همچنین در ابلاغیه خود تاکید کرد ظرف مدت یک هفته پس از ابلاغ این مصوبه برای هر یک از پروژه‌ها در چارچوب منشور پروژه مندرج در «نظام یکپارچه پیشبرد و پایش اقتصاد مقاومتی» «برنامه عملیاتی» تهیه و پس از تایید رئیس دستگاه اجرایی به دبیرخانه ستاد ارائه شود.

برهمین اساس، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری طی حکمی بهمن نامور مطلق، معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی را به‌عنوان مجری پروژه «تدوین بسته حمایت از کارگاه‌های تولیدی صنایع دستی و فرش و اجرای آن» منصوب کرد؛ حوزه‌ای که به گفته معاون صنایع دستی کشورمان بیشترین سنخیت را با منطق اقتصاد مقاومتی دارد.حالا مسوولان صنایع دستی کشور از سه محور مهم حمایت از کارگاه‌های صنایع‌دستی خبر می‌دهند.

فرصت اقتصاد مقاومتی برای صنایع‌دستی

دکتر بهمن نامور مطلق ضمن توضیح این مطلب که براساس ابلاغیه معاون اول رئیس جمهوری قرار است بسته‌ای برای توسعه کارگاه‌های صنایع‌دستی آماده شود، به «دنیای اقتصاد» می‌گوید که این بسته از پیش آماده شده است. وی همچنین ابراز خرسندی می‌کند که اخیرا صنایع‌دستی در برنامه‌ها به‌ویژه در برنامه اقتصاد مقاومتی دیده و جدی‌تر گرفته می‌شود.

معاون صنایع‌دستی با اشاره به اینکه از سه پروژه تعریف شده در سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری دو مورد به گردشگری و یک مورد به صنایع‌دستی مرتبط است، اظهار می‌کند: «همین نکته که صنایع‌دستی در این پروژه‌ها دیده شده را می‌توان به فال نیک گرفت؛ گرچه صنایع‌دستی بیش از اینها به اقتصاد مقاومتی مرتبط است و جای کار بیشتری دارد.»

او اقتصاد مقاومتی را فرصتی مناسب برای حوزه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی عنوان می‌کند و یادآور می‌شود که سرشت صنایع‌دستی با سرشت اقتصاد مقاومتی همراهی دارد؛ چه آنکه صنایع‌دستی به لحاظ اقتصادی درون‌زا است و اشتغال‌زایی منجر می‌شود.

به گفته نامور مطلق، صنایع‌دستی همواره امری دانش‌بنیان بوده است و براساس دانش زمان خود اجرا می‌شده اما طی ۲۰۰سال اخیر این روند تغییر پیدا کرده و صنایع‌دستی از دانش عصر خود فاصله گرفته‌ است. وی همچنین از تلاش برای بازگشت صنایع‌دستی به دانش‌بنیان بودن خبر می‌دهد.

ایجاد کارگاه‌های بزرگ صنایع‌دستی

معاون صنایع‌دستی با اشاره به تهیه بسته حمایت از کارگاه‌ها، تاکید می‌کند: «ما تکلیف خود را با کارگاه‌هایمان روشن و حرکت خود را آغاز کرده‌ایم. اما تنها در شرایطی این اهداف محقق می‌شوند که امکانات به درستی به این بخش تخصیص پیدا کند.» او درباره این امکانات تصریح می‌کند: «ما نیازمند یکسری اعتبارات، تسهیلات و برخی اختیارات هستیم تا بتوانیم از ایجاد و توسعه کارگاه‌های بزرگ و متوسط حمایت کنیم.»

به گفته نامور مطلق، طی ادوار گذشته کارگاه‌های بزرگ صنایع‌دستی وجود نداشته‌اند و حالا سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی تصمیم به حمایت از ایجاد و راه‌اندازی چنین کارگاه‌هایی دارد که صادرات محور هستند و بازارهای خارجی را تامین می‌کنند. این مقام مسوول تاکید می‌کند: «برای چنین کاری نیازمند تسهیلاتی نظیر تخفیف در نرخ حامل‌های انرژی، تخصیص وام‌ها و... هستیم؛ چه آنکه کار بزرگ نیازمند حمایت بزرگ است.» وی یادآور می‌شود: «باور داریم اگر در این زمینه سرمایه‌گذاری شود، بازدهی مناسبی خواهد داشت و می‌تواند در اقتصاد مقاومتی نیز سهم قابل‌توجهی را به خود اختصاص دهد.»

بهمن نامور مطلق ادامه می‌دهد: «ما در شرایط فعلی هم متوقف نشده‌ایم، اما اگر بخواهیم به اهداف والای اقتصاد مقاومتی دست یابیم و نقش جدی در این خصوص ایفا کنیم، نیازمند حمایت بیشتری هستیم.» به گفته معاون صنایع‌دستی در حال حاضر، هنرمندان و صنعتگران بدون حمایت نیز مشغول فعالیت عادی خود هستند، اما نمی‌توان با این اوصاف از آنها انتظار اتفاقی شگرف داشت.

وی در خصوص آنکه عنوان حمایت از کارگاه‌های فرش نیز ذیل وظایف این معاونت در ابلاغیه معاون اول رئیس‌جمهوری آمده نیز، از همراهی دو بخش صنایع‌دستی و فرش ابراز خرسندی می‌کند و می‌گوید: «اکنون در برخی برنامه‌ها ما این دو حوزه را کنار یکدیگر مشاهده می‌کنیم؛ چه اینکه باید هم این‌طور باشد. حوزه‌های دیگر نظیر مبلمان سنتی و نیز جواهرات سنتی نیز باید به‌زودی به صنایع‌دستی ملحق شوند تا همپوشانی که به‌دلیل جدا بودن این حوزه‌ها از هم ایجاد می‌شود، رفع شود.» نامور مطلق در پایان از دعوت مرکز ملی فرش برای همکاری و مشارکت در راستای پروژه تعریف شده خبر می‌دهد.

جزئیات بسته

در همین حال مدیرکل حمایت از تولید صنایع‌دستی ضمن تشریح جزئیات بسته حمایت از کارگاه‌ها به خبرنگار ما می‌گوید: «این بسته از سال گذشته آماده شده و ما این حمایت را از پیش در دستور کار داشتیم و البته اکنون اهمیت آن بیشتر شده است.»

مهندس فریدون میرزالو با تاکید بر اینکه توسعه کارگاه‌های بزرگ چنانکه معاون صنایع‌دستی نیز می‌گوید، محور نخست بسته حمایت از کارگاه‌های صنایع‌دستی است، تصریح می‌کند: «بنا داریم در سال جاری ۳۸ کارگاه بزرگ را یا از اساس ایجاد کنیم یا با توسعه کارگاه‌های متوسط، کارگاه‌های بزرگ راه‌بیندازیم. این موضوع به قابلیت استان یا شهر مورد نظر برمی‌گردد؛ اگر ظرفیت ساخت کارگاه بزرگ داشته باشند، کارگاه بزرگ می‌سازیم وگرنه سعی می‌کنیم کارگاه‌های متوسط را توسعه دهیم.»

وی ضمن تاکید بر نقش اساسی بخش خصوصی در ایجاد کارگاه‌های بزرگ خاطرنشان می‌کند: «برای ایجاد این کارگاه‌ها در گام اول نیاز به مجموعه‌ای از زیرساخت‌ها احساس می‌شود که تامین آن به‌عهده دولت است و ما سعی می‌کنیم در این‌خصوص کمک کنیم؛ اما در گام بعدی، ما نیازمند سرمایه‌گذاری بخش خصوصی هستیم و در این راستا نیز تسهیلات کم‌بهره به سرمایه‌گذاران تخصیص پیدا خواهد کرد.»

مدیرکل حمایت از تولید صنایع‌دستی توسعه روستایی را محور دیگر بسته حمایت عنوان می‌کند و توضیح می‌دهد: «یکی از بخش‌های کارهای ما در روستاها اتفاق می‌افتد که سعی می‌کنیم با همکاری بخش توسعه روستایی نهاد ریاست‌جمهوری سالانه ۶۲ روستا را در حوزه صنایع‌دستی ساماندهی کنیم و از این طریق موجبات رونق تولید را در این روستاها فراهم آوریم.» میرزالو خاطرنشان می‌کند: «در واقع می‌خواهیم روستاهای هدف صنایع‌دستی را شناسایی و ساماندهی کنیم. باید شرایط در کارگاه‌های روستایی به گونه‌ای شود که توانایی تولیدات سفارش‌پذیر و باکیفیت را داشته باشند.»

وی همچنین با بیان اینکه فضاهای کارگاهی در روستاها را اصلاح و نوسازی خواهیم کرد، از ایجاد راهنماهایی برای هدایت گردشگران و مردم به سوی کارگاه‌های روستایی خبر می‌دهد.مدیرکل حمایت از تولید صنایع‌دستی محور سوم بسته حمایت از کارگاه‌های صنایع‌دستی را در حوزه فروش و صادرات عنوان می‌کند و از آن به عنوان حلقه مفقوده برای تکمیل این پروسه حمایت نام می‌برد. به گفته میرزالو، توسعه موسسات صادرات صنایع‌دستی نیز در راستای این بسته حمایتی مدنظر قرار خواهد گرفت و قرار است از این طریق به توسعه در امر صادرات صنایع‌دستی دست پیدا کنیم.

به گفته این مقام مسوول، اعتباراتی نیز در این راستا تعریف شده که وی اعلام ارقام را به پس از تصویب نهایی موکول می‌کند.حالا صنایع‌دستی فرصتی پیدا کرده تا نشان دهد می‌تواند کمک حال اقتصاد کشور باشد، اگر به آن اعتماد شود. با این‌همه اما نگرانی‌ها در خصوص عدم حمایت از این بخش در حوزه اعتبارات و تسهیلات و اختیارات همچنان ادامه دارد. به نظر می‌رسد ماموریت معاون اول رئیس‌جمهوری فرصت مغتنمی است که دولت نشان دهد به معنای واقعی می‌خواهد از چنین بخشی حمایت کند تا در آینده‌ای نه‌چندان دور بتواند از عواید اقتصادی آن بهره‌مند شود.