دو رویکرد به ارزانی سفر به ایران

گروه گردشگری،‌ شیما رئیسی: چندی است که زمزمه گرانی تورهای ورودی به ایران بر سر زبان‌ها افتاده و تورگردانان از افزایش قیمت بسته‌های سفر برای گردشگران خارجی سخن می‌گویند. با این‌همه،‌ واکنش‌ها به این گرانی یکسان نیست؛ عده‌ای این افزایش قیمت را منطقی و منطبق با واقعیت‌های بازار ایران دانسته و عده‌ای دیگر معتقدند که این گرانی،‌ گردشگری ایران را با چالش مواجه خواهد کرد و از تقاضا برای ورود به کشور خواهد کاست و در دراز مدت به این صنعت رو به رشد آسیب خواهد زد. به باور کارشناسان، پرداختن به این موضوع از دو منظر امکان‌پذیر است؛ نخست اینکه این پرسش را مطرح کنیم که عامل افزایش قیمت بسته‌های سفر چیست و در مقایسه با چه کشورهایی تورهای ایران گران ارزیابی می‌شوند؟ و در مرحله دوم به این سوال پاسخ دهیم که آیا لزوما گرانی بسته‌های سفر عاملی منفی برای گردشگری ایران است؟ محمود بنکدارنیا، یکی از اعضای جامعه تورگردانان ایران در توضیح علت گرانی بسته‌های سفر به ایران به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «افزایش قیمت موزه‌ها،‌ برداشته شدن تخفیف هتل‌ها و‌ کمبود زیرساخت‌های اقامتی و حمل‌ونقل از جمله دلایل افزایش قیمت تورهاست.» بنکدارنیا ادامه می‌دهد: «گرچه اذعان می‌شود که بسته‌های سفر به ایران در مقایسه با تورهای کشورهایی همچون مصر و ترکیه گران‌تر است اما در همین حال ظرفیت‌های اقامتی ما امکان پذیرایی از تعداد بیشتری گردشگر را حداقل در زمان‌های اوج سفر نمی‌دهد.» این فعال گردشگری در حالی از ارزانی قیمت تورهای مصر و ترکیه سخن می‌گوید که این دو کشور در سال‌ها و ماه‌های اخیر، به دلیل بروز پاره‌ای از مسائل داخلی، امنیتشان کاهش یافته و با مساله کاهش تعداد گردشگران خارجی دست و پنجه نرم می‌کنند و به این دلیل برآنند تا با ارائه تخفیفات ویژه و شکستن قیمت‌ها، بازار را احیا کنند.

همچنین این تورگردان، در عین حالی که از کمبود تخت‌های هتل‌ها در شهرهای توریستی و بزرگ خبر می‌دهد و صراحتا از عدم امکان پذیرش تعداد بیشتر گردشگر سخن می‌گوید، نسبت به افزایش قیمت بسته‌های سفر نیز معترض است و از آن به‌عنوان عاملی منفی برای رشد صنعت گردشگری ایران یاد می‌‌‌کند. بنکدار در این‌باره که گرانی سفر به ایران در حالی‌که سطح عرضه در مقایسه با تقاضا اندک است و همین عامل به صورت طبیعی قیمت‌ها را افزایش خواهد داد، اظهار می‌کند: «اینکه ایران به عنوان یک مقصد گران در میان تورگردانان و آژانس‌داران دیگر کشورها مطرح شود،‌ آن هم در شرایطی که به دنبال تثبیت جایگاه خود در بازار سفر و گردشگری جهان است،‌ چندان نمی‌تواند به نفع این روند باشد و حتی ممکن است نام ایران به این ترتیب از لیست مقاصد برخی از این آژانس‌ها خارج شود.» به اعتقاد او،‌ پس از این اتفاق،‌ جا انداختن دوباره ایران به عنوان یک مقصد به مراتب کاری دشوارتر خواهد بود.

چه شد که ایران ارزان شد؟

در همین حال دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران با انتقاد به اعتراض‌هایی که نسبت به گرانی نرخ خدمات به ویژه هتل‌ها در کشور شده است، می‌گوید: «گردشگر واقعی هیچ‌وقت فقط به خاطر ارزانی سفر نمی‌کند. چرا آفریقای جنوبی که تورهای آن قیمت بالایی دارد، این‌ همه با استقبال مواجه می‌شود؟ چرا به آنها اخطار داده نمی‌شود اما ما که می‌خواهیم قیمت‌های بازارمان را متعادل کنیم، سریع اخطار می‌دهند که گران نکنید وگرنه نمی‌آییم؟ چرا عده‌ای انتظار دارند ایران از همه جا ارزان‌تر باشد؟»

ناصر گلدوست در گفت‌وگو با «ایسنا» با اشاره به گزارش سال گذشته مجمع جهانی اقتصاد که ایران را از میان ۱۴۱کشور، به‌عنوان اقتصادی‌ترین و ارزان‌ترین مقصد گردشگری جهان معرفی کرد، اظهار می‌کند: «حدود ۴۰-۳۰ سال پیش قیمت اتاق هتل‌های ایران تا ۱۲۰ دلار بود. بنیاد مستضعفانِ وقت که اختیار برخی هتل‌ها را بر عهده داشت، قیمت اتاق‌ها را به ۳۰ دلار کاهش داد و همین تصمیم سبب شد سفر به ایران سفری ارزان شود.» وی اضافه می‌کند: «از اینرو هر گردشگری که به ایران می‌آمد، فکر می‌کرد نباید هیچ خرجی کند و موقع برگشت به کشورش هم باید یک قالیچه مجانی هدیه بگیرد. همه این اتفاق‌ها افتاد که ایران لقب ارزان‌ترین مقصد گردشگران را به‌دست آورد.»

این فعال گردشگری ادامه می‌دهد: «حالا که تعداد گردشگران زیاد شده و فضای اقامتی محدود است، برای اینکه قیمت‌ها افزایش پیدا نکند، از دولت تقاضای حمایت داریم.» گلدوست با اشاره به افزایش شمار گردشگران ورودی در دوره جدید اظهار می‌کند: «اکنون که وقت متعادل کردن قیمت‌ها است، به ما اخطار می‌دهند گران نکنید. در مقابل چنین اخطاری باید گفت ایران در مقایسه با بسیاری از کشورها از امنیت بالایی بهره‌مند است، چرا ما را با کشوری مثل ترکیه که امنیتش افت کرده، مقایسه می‌کنند؟» وی خاطرنشان می‌کند: «معتقدم در دوره‌ای ارزش تورها و سفر به ایران را پایین آورده‌اند،‌ اما حالا وقت بازگرداندن قیمت‌ها است؛ چون داشته‌هایمان به ویژه در بخش اقامت کم و شمار گردشگران زیاد شده است و ما فقط می‌توانیم جمعیتی از این گردشگران را جذب کنیم.»

به اعتقاد کارشناسان،‌ گرچه ممکن است گرانی سفر به ایران در برخی موارد به ضرر صنعت گردشگری تمام شود و کشور ما این مزیت نسبی را از دست دهد، اما آنچه در حال حاضر مساله اصلی این صنعت است،‌ کمبود زیرساخت‌های گردشگری به ویژه امکانات اقامتی است و اگر قرار باشد دولت یارانه‌ای را برای حمایت از گردشگری کشور اختصاص دهد، باید در زمینه توسعه زیرساخت‌های اقامتی و به صورت خاص ساخت هتل‌های پرستاره تخصیص یابد. تخفیف‌های مالیاتی، ‌حذف عوارض،‌ در اختیار قرار دادن زمین و تسهیلات کم بهره بانکی با زمان بازپرداخت بیشتر،‌ همه و همه سرمایه‌گذاران را برای ورود به این عرصه ترغیب و روند ساخت هتل در کشور را تسریع خواهد کرد.

ساخت هتل‌ و افزایش ظرفیت‌های اقامتی کشور،‌ علاوه بر اینکه توان گردشگری ما را برای میزبانی از تعداد بیشتری از گردشگران مهیا می‌کند،‌ در بلندمدت به تعدیل قیمت‌ها نیز منجر می‌شود؛‌ عاملی که خود به عنوان یک امتیاز در بازار رقابتی میان کشورهای توریستی مطرح است. با نگاهی به قیمت تورها در یکی دو سال اخیر به نظر نمی‌رسد که قیمت‌ها تغییر چندانی کرده باشد، با این‌همه می‌توان اینگونه استنباط کرد که شاید گلایه اصلی تورگردانان در این روزها از گرانی تورهای خارجی، واکنشی باشد به برداشته شدن تخفیفاتی که هتلداران تا پیش از این برای آژانس‌داران قائل می‌شدند؛‌ عاملی که به کاهش درآمد تورگردانان انجامیده و آنها را از واکنش بازار به افزایش قیمت تورهایشان نگران کرده است.

دو رویکرد به ارزانی سفر به ایران