احمد پنجه‌پور/ وکیل پایه یک دادگستری

پیش‌تر در مطلبی که در همین صفحه و در شماره ۳۵۸۴ به انتشار رسیده بود، از نظارت قانونی بر هتل‌ها سخن گفتیم و بیان کردیم، از منظر «آیین‌نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، درجه‌بندی و نرخ‌گذاری تاسیسات گردشگری و نظارت بر آنها» مصوب ۱۳۹۴، تاسیسات گردشگری شامل کدام موارد می‌شوند. از هتل‌ها و مراکز اقامتی گرفته تا دفاتر خدمات مسافرتی از تاسیسات گردشگری برشمرده می‌شوند. البته این به آن معنا نیست که همه موارد ملحوظ در ماده یک این آیین‌نامه روند و پروسه اخذ مجوز یکسانی دارند. شکی نیست که روند قانونی اخذ مجوز یک دفتر خدمات مسافرتی و گردشگری با تاسیس یک هتل متفاوت است؛ منتها احتمالا منظور قانون‌گذار این بوده است که همگی زیر یک چتر نظارتی قرار می‌گیرند و برخلاف اینکه از عنوان «ایجاد تاسیسات گردشگری» در تیتر سخن گفته شده، ولی قرار نیست ایجاد همه ۱۶ مورد تاسیسات گردشگری، مشمول آن باشد. البته خود این می‌تواند باعث ایجاد سوءتفاهم در تفهیم و برداشت‌های افراد از آیین‌نامه باشد.

شرایط ایجاد تاسیسات گردشگری

مطابق ماده ۷ آیین‌نامه، بهره‌بردار تاسیسات گردشگری باید دارای شرایط زیر باشد: دارا بودن گواهی صلاحیت‌های حرفه‌ای لازم به تایید مراجع ذی‌ربط؛ داشتن پروانه اشتغال به‌کار از مرجع ذی‌صلاح برای اتباع خارجی؛ داشتن کارت پایان خدمت وظیفه یا معافیت دائم برای اتباع ذکور ایرانی. ضمنا هرگاه متقاضی پروانه بهره‌برداری شخص حقوقی باشد، باید در اسـاسنـامه آن، زمینه خدمات گردشگری پیش‌بینی شده باشد. همچنین، در صورت مشاع بودن مالکیت تاسیسات گردشگری، مالکان موظفند شخص واجد شرایط را به‌عنوان نماینده رسمی معرفی کنند و پروانه بهره‌برداری فقط به نام وی صادر خواهد شد. در صورت بروز اختلاف بین ذی‌نفعان و عدم معرفی نماینده ذی‌صلاح، پروانه بهره‌برداری صادر و تمدید نخواهد شد.در صورتی که دارنده پروانه بهره‌برداری فوت کند، وراث یا نماینده قانونی آنها موظفند تا یک‌سال تقاضای صدور پروانه بهره‌برداری مجدد کنند. در این مدت پروانه بهره‌برداری قبلی به قوت خود باقی خواهد بود.

شرایط اداره‌کنندگان تاسیسات گردشگری

برابر با ماده ۱۴ این آیین‌نامه، مسوولیت اداره تاسیسات گردشگری موضوع این آیین‌نامه به‌عهده مدیری خواهد بود که:

۱- متدین به دین اسلام یا سایر ادیان رسمی مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای اتباع ایرانی.

۲- دارا بودن گواهی عدم سوء پیشینه کیفری در حدود مقرر در ماده (۲۵) قانون مجازات اسلامی، مصوب ۱۳۹۲.

۳- دارا بودن کارت پایان خدمت وظیفه یا معافیت دائم.

۴- اجازه اشتغال به‌کار از مراجع مربوط برای اتباع خارجی.

۵- دارا بودن گواهی عدم اعتیاد و داشتن کارت معاینه بهداشتی.

۶- دارای مدرک تحصیلی متناسب با تاسیسات گردشگری براساس دستورالعملی که به تایید رئیس‌ سازمان می‌رسد.

۷- دارا بودن گواهینامه معتبر مربوط به طی دوره آموزشی تخصصی از مراکز آموزشی داخل یا خارج از کشور یا موفقیت در آزمون فنی و تخصصی سازمان.

۸- تسلط به یکی از زبان‌های خارجی توسط مدیران هتل‌های سه، چهار و پنج ستاره و تاسیسات گردشگری ویژه به تناسب درجه واحد در حد لزوم حسب دستورالعمل سازمان

ضمنا رعایت این موارد برای بهره‌بردار الزامی است:

۱- هر شخص فقط می‌تواند در یک زمان مدیریت یک واحد از تاسیسات گردشگری را عهده‌دار شود.

۲- مدیران تاسیسات گردشگری غیر از اشتغال در واحد مربوطه نباید شغل دیگری داشته باشند.

۳- دارندگان پروانه بهره‌برداری تاسیسات گردشگری در صورت غیبت مدیر واحد به مدت بیش از دو ماه، موظفند پس از موافقت کتبی سازمان، نسبت به معرفی جانشین واجد شرایط اقدام کنند. جانشین، حداکثر سه ماه می‌تواند اداره واحد گردشگری را عهده‌دار شود. در صورتی که مدیر در پایان مدت موافق‌ شده حضور خود را در محل کار کتبا اعلام نکند، سازمان می‌تواند او را از مدیریت عزل و با واحد مربوط برابر ماده (۱۸) رفتار کند. در همین خصوص ماده ۱۸ بیان می‌کند: در صورت فوت، استعفا یا لغو کارت مدیریت واحد گردشگری، بهره‌بردار موظف است ظرف دو ماه نسبت به تعیین و معرفی مدیر واجد شرایط اقدام کند. در صورت عدم اقدام، سازمان می‌تواند واحد مزبور را تعطیل کند.

ضوابط درجه‌بندی تاسیسات گردشگری

تاسیسات گردشگری حسب نوع، بر اساس مشخصات فنی، تجهیزات، نیروی انسانی و کیفیت ارائه خدمات به شرح زیر درجه‌بندی می‌شوند: هتل‌ها به پنج درجه یک ستاره، دو ستاره، سه ستاره، چهار ستاره و پنج ستاره و سایر تاسیسات گردشگری به تشخیص سازمان به سه درجه یک، دو و سه. درجه‌بندی، سلب و تغییر درجه، تعطیلی موقت یا لغو پروانه بهره‌برداری تاسیسات گردشگری بر عهده «کمیسیون درجه‌بندی» است که با عضویت مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان یا معاون گردشگری استان، نماینده تشکل صنفی گردشگری و نماینده اداره کل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری سازمان در استان‌ها تشکیل می‌شود. کمیسیون یادشده موظف است طبق استانداردهای کیفیت خدمات گردشگری مصوب، ضوابط و دستورالعمل‌های ابلاغ شده سازمان، تاسیسات گردشگری را در چارچوب این آیین‌نامه درجه‌بندی کند و حتی آن را سلب و تغییر درجه دهد. سازمان می‌تواند از شرکت‌های صاحب صلاحیت به‌عنوان عوامل تطبیق استانداردهای کیفیت خدمات گردشگری استفاده کند. همچنین شیوه‌نامه درجه‌بندی، شرح وظایف و نحوه عملکرد شرکت‌های عامل تطبیق از سوی سازمان تدوین و پس از تایید رئیس سازمان ابلاغ خواهد شد.

Ahmad.Panjehpour@gmail.com