جاماندگی ایران از نظم تعطیلات
دنیای اقتصاد: در شرایطی که تعطیلات در اکثر کشورهای دنیا از نظمی منطقی پیروی می‌کند، ایران همچنان با عدم سامان‌یافتگی در تعطیلات رسمی خود دست به گریبان است. براساس نتایج یک پژوهش، تعطیلات مناسبتی یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که پیش‌روی امر ساماندهی تعطیلات قرار دارد. تجارب جهانی نشان می‌دهد عمده کشورهای موفق در ساماندهی تعطیلات درگام نخست تعطیلات آخر هفته را به دو روز افزایش داده‌اند و در کنار آن به ساماندهی روزهای تعطیل مناسبتی پرداخته‌اند. به این ترتیب اکثر کشورها از این مسیر معضل پراکندگی تعطیلات را مرتفع کرده‌اند.
دنیای اقتصاد: در شرایطی که تعطیلات در اکثر کشورهای دنیا از نظمی منطقی پیروی می‌کند، ایران همچنان با عدم سامان‌یافتگی در تعطیلات رسمی خود دست به گریبان است. براساس نتایج یک پژوهش، تعطیلات مناسبتی یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که پیش‌روی امر ساماندهی تعطیلات قرار دارد. تجارب جهانی نشان می‌دهد عمده کشورهای موفق در ساماندهی تعطیلات درگام نخست تعطیلات آخر هفته را به دو روز افزایش داده‌اند و در کنار آن به ساماندهی روزهای تعطیل مناسبتی پرداخته‌اند. به این ترتیب اکثر کشورها از این مسیر معضل پراکندگی تعطیلات را مرتفع کرده‌اند. نتایج یک پژوهش در اتاق بازرگانی تهران نشان می‌دهد
جاماندگی ایران از نظم تعطیلات
گروه گردشگری، شیما رئیسی: تعطیلات مناسبتی در کنار تعطیلات غیرمناسبتی از جمله تعطیلات آخر هفته، تعطیلات رسمی هر کشوری را تشکیل می‌دهند و آنچه ایران را از حیث سیستم تعطیلات از غالب کشورهای جهان به‌ویژه کشورهای پیشرفته متمایز می‌کند، بیشتر بودن تعطیلات مناسبتی در کشور به نسبت تعداد این روزها در دیگر کشورها است. در واقع، تعداد روزهایی که به مناسبت‌های ملی، مذهبی و انقلابی در تقویم ایران با رنگ قرمز مشخص شده‌اند، پر تعداد بوده و همین امر سال‌ها است که به نتیجه رسیدن بحث ساماندهی تعطیلات را با چالش مواجه کرده است.
ایران؛ صاحب بیشترین تعطیلات مناسبتی
در تحقیقی که اخیرا پژوهشگران اتاق بازرگانی تهران انجام داده‌اند، مشخص شده که بعد از سریلانکا، بیشترین تعداد روزهای تعطیل رسمی مناسبتی مربوط به کشورهای ایران و آذربایجان است که دارای ۲۶ روز تعطیل رسمی مناسبتی هستند؛ تعطیلات رسمی که به چهار دسته مذهبی، ملی، انقلابی و بین‌المللی تقسیم می‌شوند. در ایران ۶ روز از این ۲۶ روز را تعطیلات ملی، ۴ روز را تعطیلات انقلابی و ۱۶ روز را تعطیلات مذهبی تشکیل می‌دهند اما در این میان آمریکا با ۷ روز، دارای کمترین تعداد روزهای تعطیل رسمی مناسبتی است.همان‌طور که اشاره شد جز ایران که تنها یک روز آخر هفته تعطیل دارد و پنج‌شنبه‌ها روز نیمه تعطیل بوده و شامل همه ارگان‌ها و نهادها نیز نمی‌‌شود، پاکستان و کره‌شمالی مشمول این حالتند و تنها روز یکشنبه را به‌عنوان تعطیلی آخر هفته خود در نظر گرفته‌اند؛ این در حالی است که بسیاری از کشورهای اسلامی مانند قطر، عربستان سعودی، مالزی، سوریه، عراق، عمان و بحرین نیز به‌منظور هماهنگی با سایر کشورهای جهان، روزهای جمعه و شنبه را به‌عنوان تعطیلات آخر هفته خود در نظر گرفته‌اند.در این میان وضعیت پراکندگی تعطیلات رسمی مناسبتی ایران در طول سال قابل توجه و بررسی است؛ به این صورت که تعطیلات مذهبی، به‌طور نسبی در طول ماه‌های سال پراکنده شده اند، ولی تعطیلات ملی دارای پیوستگی زیادی هستند؛ به طوری که هر ۶ روز مربوط به این تعطیلات، در فروردین ماه قرار دارد که این موضوع باعث تجمع تعطیلات و متعاقب آن تجمع سفرها شده و البته کسب‌وکارها را نیز با تعطیلی طولانی مدت مواجه می‌کند. در همین حال باید توجه کرد که تعداد زیادی از کل تعطیلات رسمی مناسبتی ایران، مربوط به تعطیلات مذهبی است؛ تعطیلات مذهبی و غیرمذهبی ایران و برخی از کشورهای اسلامی منتخب، در نمودار نشان داده شده است. همان‌طور که مشاهده می‌شود، در سایر کشورهای اسلامی نیز تعطیلات مذهبی، سهم زیادی از کل تعداد تعطیلات مناسبتی را به خود اختصاص داده‌اند؛ ولی به هرحال تعداد تعطیلات مذهبی (همچنین تعداد تعطیلات غیرمذهبی) ایران، نسبت به سایر کشورهای اسلامی بالاتر است؛به طوری که دارای بیشترین تعطیلات مذهبی در میان کشورهای اسلامی منتخب و بیشترین تعداد کل تعطیلات پس از جمهوری آذربایجان است.
مقایسه ساعت کاری ایران و جهان
موضوع دیگری که در ساماندهی تعطیلات باید مدنظر کارشناسان و برنامه‌ریزان قرار گیرد، مقایسه ساعات کاری در هفته میان کشورهای مختلف است. این بررسی نشان می‌دهد تعداد این ساعات در کشورهای در حال توسعه و جهان سوم بیش از کشورهای پیشرفته بوده که این خود مبین نکات قابل توجهی است. در ایران مجموع ساعات کاری در طول هفته ۴۴ ساعت و بیشتر از ساعات کاری در کشورهایی همچون آمریکا، استرالیا و نیوزیلند است. تعداد ساعات کاری در دو کشور آمریکا و نیوزیلند ۴۰ و در استرالیا ۳۸ ساعت است. گرچه در کشورهای پیشرفته با مکانیزه شدن هر چه بیشتر امور، نیاز به ساعات کاری بیشتر، کاهش داشته اما به نوعی دیگر این آمار نشان‌دهنده بالا بودن کیفیت ساعات کاری در این کشورها است که در نتیجه اتخاذ شیوه‌های مدیریتی صحیح و مدرن به‌دست‌آمده است. از سوی دیگر، تحقیقات نشان می‌دهد صرف بیشتر بودن ساعات کاری در روز، بازده کاری بیشتر را به دنبال نخواهد داشت بلکه هرچه کارکنان از ساعات فراغت بیشتری برخوردار باشند، با در اختیار داشتن زمان کافی برای استراحت، تجدید قوا و فراغت کافی برای پرداختن به امور شخصی و خانوادگی خود، خشنودی و رضایت شغلی‌شان بیشتر می‌شود و به تبع آن بازده کاری افزایش می‌یابد.
گزینه‌های مطرح شده
اصرار و تاکید کارشناسان بر توزیع تعطیلات در طول سال برای افزایش بازده کاری، امکان توزیع زمانی و مکانی سفر و توسعه صنعت گردشگری، بارها و بارها سبب طرح موضوع ساماندهی تعطیلات در نهادها و سازمان‌های مختلف شده و مسوولان را در دولت و مجلس برای ایجاد یک ساز و کار مناسب که به بی‌نظمی موجود سامان ببخشد، به عرصه بحث و ارائه طرح‌های مختلف کشانده است. اما یکی از این طرح‌ها که با توجه به تجارب جهانی و الگوی موجود در دیگر کشورها طی سال‌های اخیر به بحث گذاشته شده، کاستن از تعداد روزهای تعطیل مناسبتی و در ازای آن افزایش تعطیلات آخر هفته است؛ قالبی که براساس پژوهش‌های صورت گرفته در همه کشورها به جز کره‌شمالی و پاکستان بر نظام تعطیلات حاکم بوده و نتایج مثبتی برای رشد اقتصادی به همراه داشته است.در یکی از همین تلاش‌ها، طرح ساماندهی تعطیلات رسمی در اواخر سال ۱۳۹۱، در مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار گرفت ولی در نهایت به دلایل متعددی به تصویب نرسید. مخالفان تصویب این طرح، حذف بعضی از تعطیلات رسمی را که مبنای مذهبی، ملی یا انقلابی دارند، توجیه ناپذیر دانسته و با اجرایی شدن آن به مخالفت برخاستند؛ از جمله روز تولد و روز مبعث پیامبر اسلام (ص)، روز پانزدهم خرداد ماه، روز ۱۲ فروردین و ۲۹ اسفند. بندهای طرح مذکور به شرح زیرند:
- تعطیلات رسمی قطعی در تقویم کشور عبارت است از روزهای اول، دوم، سوم و سیزدهم فروردین، عیدفطر و روز بعد آن، عیدغدیر، عیدقربان، نیمه شعبان، بیست و هشتم صفر، بیست و یکم رمضان، نهم و دهم محرم، بیست و دوم بهمن، چهاردهم خرداد، اربعین حسینی و سیزدهم رجب.
- روز ولادت و شهادت امام رضا (ع) در شهر مشهد و روز شهادت امام جعفر صادق (ع) و حضرت زهرا (س) در شهر قم تعطیل رسمی است.
طبق این طرح، ۹ روز از تعطیلات رسمی کشور شامل ۲۹ اسفند، یک روز از تعطیلات عید نوروز، ۱۵ خرداد، ۱۲فروردین، شهادت امام رضا (ع)، شهادت امام جعفر صادق (ع) و شهادت حضرت زهرا (س)، عید مبعث و ولادت پیامبر حذف شده بودند.ساماندهی تعطیلات معطوف به تعطیلات دو روز آخر هفته و کاستن از تعداد روزهای تعطیل رسمی، با توجه به تجارب آزموده شده در جهان و با اتکا به تحقیقاتی که در ایران و سایر کشورها انجام شده، مساله‌ای حائز اهمیت است که به‌دلیل برخی اختلاف نظرها و ورود بحث‌های اعتقادی و ارزشی ضمن پرداختن به آن، به محاق رفته است. اما در برهه‌ای که کشور نیازمند رشد اقتصادی است و در شرایطی که شاخص‌های کسب‌وکار در ایران در مقایسه با میانگین‌های جهانی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند، توجه به این موضوع می‌تواند بسیار کارگشا باشد؛ بحثی که در نگاه اول تلاشی ناچیز برای حل بی‌نظمی‌های موجود در سیستم تعطیلات کشور به شمار می‌‌رود اما در واقع تغییری است که مسائل زیادی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و از طریق آن هم می‌توان به اصلاح سیستم مدیریتی و افزایش بازده کاری کارکنان، افزایش رضایت شغلی و سلامت روان جامعه و همچنین به تحرک بخش‌های زیادی از اقتصاد به واسطه رونق صنایع تفریحی و گردشگری دست یافت.
ارسال نظر