۹۳درصد پاسخدهندهها به پرسش «دنیای‌اقتصاد»: صندلی قطار و هواپیما به ما نرسید
آمار جاماندگان بلیت نوروزی
در حـــالــی که پایگاه‌‌‌های معروف خرید و فروش آنلاین بلیت هواپیما اعلام می‌کنند ظرفیت خرید بلیتها تکمیل شده و برخی هنوز بخش فروش آنلاین بلیتها را باز نکرده‌‌‌اند، برخی سایت‌‌‌ها و آژانسهای کمتر شناخته‌شده بلیت پروازها را با قیمت‌های چند برابری می‌‌‌فروشند. رویه‌ای که کارشناسان در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» بارها درباره آن هشدار داده بودند. درباره خرید بلیت قطار وضعیت پیچیده‌‌‌تر است و این روزها در برخی پایگاه‌‌‌های خرید و فروش اجناس نو و دست دوم، شاهدیم بلیت قطارهای نوروزی با قیمت‌های گزافی به فروش گذاشته شده است.
در پاسخ به این پرسش که آیا موفق به خریداری بلیت هواپیما برای سفرهای نوروزی شده‌‌‌اید، ۹۳درصد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» به این پرسش پاسخ منفی داده‌‌‌اند. دلیل این موضوع هم روشن است، نگاهی به پایگاه‌‌‌های اطلاع‌‌‌رسانی ایرلاین‌‌‌ها یا شرکت‌های شاخص در فروش بلیت سردرگمی را در مخاطبان ایجاد می‌کند. در حالی که برخی از پایگاه‌‌‌ها ظرفیت‌‌‌ها را تکمیل‌شده اعلام کردند و در برخی تاریخ‌‌‌ها اعلام شده که بلیتی موجود نیست، گروهی از آژانسهای کمتر شناخته‌شده بلیتها را با قیمت‌های بالا می‌‌‌فروشند.
تماس خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» با یکی از این آژانس‌‌‌ها نشان می‌دهد بلیت رفت به شیراز در روز اول فروردین ۴ میلیون تومان است در حالی که قیمت این بلیت در روزهای دیگر به یک و نیم میلیون تومان میرسد. بلیت پرواز کیش هم از یک میلیون و ۶۰۰هزار تومان به ۴میلیون و ۸۰۰هزار تومان رسیده و در این آژانس‌‌‌ها به فروش میرسد. به گفته یک کارشناس گردشگری ما دو نوع نرخ بلیت هواپیما داریم که شامل نرخ انجمنی و نرخ تعزیرات می‌شود. قیمت نرخ بلیت انجمنی اندکی بالاتر از تعزیرات است اما این تفاوت چندان برجسته نیست. او می‌افزاید: در کنار این دو نرخ، برخی ایرلاین‌‌‌ها قیمت‌های دیگری را در نظر می‌‌‌گیرند که بالاتر است. آنها حاضرند جریمه‌‌‌های مرتبط با نرخ بالا را بپردازند اما همچنان قیمت‌های خود را نگه دارند. این رویه نشان می‌دهد چنین نرخ‌هایی در نهایت به نفع ایرلاین است.
در کنار آن ما برخی سایت‌‌‌ها را داریم که اقدام به فروش بلیت با قیمت‌های بالا می‌کنند. تنها بلیت هواپیما نیست که با چالش مواجه است. ۹۳درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» اعلام کرده‌‌‌اند که نتوانسته‌‌‌اند بلیت قطار تهیه کنند. آنها با اینکه راس ساعت اعلام شده به پایگاه‌‌‌های اطلاع‌‌‌رسانی فروش بلیت مراجعه کرده بودند اما با اشکالاتی در خرید مواجه شده و دست خالی ماندند. این در حالی است که نگاهی به برخی پایگاه‌‌‌های خرید و فروش کالا و خدمات نشان می‌دهد که بلیت قطار در این پایگاه‌‌‌ها با قیمت بالا عرضه شده است. در یکی از آگهی‌‌‌های منتشر‌شده در این پایگاه، بلیت رفت و برگشت باقطارVIPبرای نوروز به مشهد ۷ میلیون و ۵۰۰هزار تومان به فروش میرسد. آگهی‌‌‌دهنده دیگری در همین پایگاه، این هزینه را ۷ میلیون ذکر کرده است.
به گفته محمدفرید اعتماد کارشناس گردشگری با آنلاین شدن خرید و فروش بلیتها، دست آژانس‌‌‌ها برای فروش بلیت بسته شده است. او می‌گوید: بر اساس سیاستگذاری انجام شده از ۸صبح تا ۱۲ ظهر بخش بزرگی از بلیتها فروخته و همین باعث شد برخی سودجویان اقدام به خرید بلیت و فروش آن در بازار سیاه با قیمت‌های دو تا سه برابری کنند. از نظر این کارشناس گردشگری برخی افراد، کافی‌‌‌نت‌‌‌ها و... به محض باز شدن پیش‌‌‌فروش با کد ملی‌‌‌های مختلفی که جمع‌‌‌آوری کرده‌‌‌اند شروع به خرید بلیت‌‌‌های قطار در ساعت‌‌‌های اول می‌کنند. با اتمام امکان رزرو، فروش بلیت‌‌‌های خریداری شده به گردشگرانی که موفق به تهیه بلیت نشده‌‌‌اند، شروع می‌شود. آنها نیمه شب‌‌‌ها اقدام به کنسلی بلیت‌‌‌هایی که با نام اقوام خود خریده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند، کرده و در مقابل آن را به نام مسافری که تا سه برابر بیشتر پول بلیت داده است، می‌‌‌گیرند.
به گفته یک کارشناس گردشگری بازارهای سیاه به‌ویژه در مقاصدی که اتباع سایر کشورها تردد می‌کنند بیشتر است. او می‌گوید: مقاصدی مانند مشهد و... که اتباع سایر کشورها به قصد گردشگری به آنها سفر می‌کنند، بازارهای غیررسمی فروش بلیت گسترده‌تری دارد. در این شهرها شاهدیم که حتی برخی مشابه ناصرخسرو که بازار سیاه دارو است، افراد در کوچه پس‌‌‌کوچه‌‌‌هایی که احتمال تردد مسافران بیشتر است اقدام به خرید و فروش بلیت هواپیما می‌کنند. در مواردی هم فردی که مسوولیت این گردشگران را به عهده دارد، با برخی شرکت‌ها و... توافق کرده و بلیت را به قیمت بالا به توریست‌‌‌ها می‌فروشد.
سومین پرسشی که «دنیای‌اقتصاد» با مخاطبان خود در میان گذاشت این بود که «به نظر شما علت آشفتگی در فروش بلیت سفرهای نوروزی چیست؟» ۳۹درصد از پاسخ‌دهندگان دلیل چنین وضعیتی را قیمت دستوری می‌‌‌‌‌‌دانستند. در مقابل ۴۵درصد کمبود ناوگان را عامل مهم ارزیابی کردند و ۱۶درصد هم معتقد بودند که موارد دیگر در این موضوع نقش دارند. شرکت‌های هواپیمایی بارها اعلام کرده‌‌‌اند که نرخ بلیت اعلام شده جوابگوی هزینه‌‌‌ها نیست و با آزادسازی نرخ مشکلات ایجاد‌شده برطرف می‌شود. در مقابل متولی حملونقل مدعی است که قیمت سوخت یارانه‌‌‌ای باعث کاهش چشمگیر بلیت هواپیما می‌شود و ایرلاین‌‌‌هایی که اقدام به گران‌فروشی کنند جریمه می‌‌‌شوند. در همین روزهای گذشته سه سایت گران‌فروش بلیت هواپیما هم توقیف شدند که اسامی آنها نشان می‌‌‌‌‌‌داد هیچ‌کدام به پایگاه‌‌‌های معروف فروش آنلاین تعلق ندارند.
این اسامی نشان می‌دهد همچنان که بارها در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» مطرح کرده‌‌‌اند، بلیتها در شبکه‌‌‌هایی فروخته می‌‌‌شوند که اغلب مخاطبان از آن مطلع نیستند و در نهایت آنها با چالش‌‌‌های فراوان از راه‌‌‌هایی بلیت را تهیه می‌کنند که با قیمت چند برابری عرضه می‌شود. رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی در همین باره به «دنیای‌اقتصاد» گفته بود: ممکن است آژانس‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی با نرخ اعلامی خودشان و خارج از سیستم در حال خرید و فروش این بلیتها باشند. با این حال معمولا این آژانس‌‌‌ها در دسته آژانسهای معروف نیستند و به شکل محدود کار می‌کنند تا اگر به واسطه چنین فعالیتی لغو مجوز هم شدند اعتباری نداشته باشند.
از سوی دیگر همچنان که مخاطبان «دنیای‌اقتصاد» هم مطرح کرده‌‌‌اند، کمبود ناوگان حملونقل به گردشگری در ایران صدمه جدی وارد کرده است. به عقیده محمدفرید اعتماد کارشناس گردشگری، هواپیماسازی یکی از صنایع پیشرفته در جهان است که کشورهای معدودی آن را به انجام می‌‌‌رسانند. او در این باره به «دنیای‌اقتصاد» گفته بود: چین از کشورهایی به حساب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید که با وجود ورود به سایر صنایع به تازگی در حال ساخت هواپیماست. پیچیدگی‌‌‌های این صنعت باعث شده به واسطه تحریم ۲۵ ساله و انحصار بازار ساخت هواپیما به کشورهای اروپایی و آمریکا ما نتوانیم ناوگان به روزی داشته باشیم و ناچار به استفاده از قطعات یک هواپیمای زمین‌‌‌گیر‌شده در سایر هواپیماها شویم. تعداد ناوگان حملونقل ما در این زمینه محدود است که این مساله مشکلاتی را برای ما ایجاد می‌کند.
این موضوع نه‌تنها درباره هواپیما، بلکه برای قطار و اتوبوس نیز صدق می‌کند. همین موضوع سبب شده دو هفته مانده به عید همچنان بلیت اتوبوس برای سفرهای نوروزی فروخته نشود و گردشگران برای برنامه‌ریزی سفر سردرگم باشند.
