صعود توریسم با سقوط لیر

استانبول توانست به یکی از بهترین مقاصد تابستانی در سال ۲۰۲۲ تبدیل شود و تعداد گردشگرانی که به استانبول می‌‌‌رسند نسبت به یک سال گذشته بیش از دو برابر شده است. این امر باعث شده تا این شهر از رکود ناشی از کووید بهبود یابد. ورود خارجی‌‌‌ها به بزرگ‌ترین شهر ترکیه و سومین شهر بزرگ در خاورمیانه از سطح قبل از همه‌گیری فراتر رفته که این امر برای اقتصاد ترکیه بسیار مورد نیاز است.

بر اساس آمار وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه، آمریکایی‌‌‌ها به‌‌‌شکل بی‌‌‌سابقه‌‌‌ای به ترکیه سفر می‌کنند در حالی که گردشگری در سراسر جهان در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به دلیل همه‌گیری کووید-۱۹ به شدت کاهش یافت، تعداد آمریکایی‌‌‌هایی که از ترکیه در نیمه اول سال ۲۰۲۲ بازدید کردند نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۹ یعنی قبل از شیوع این بیماری ۸/ ۷۶‌درصد افزایش یافته است. این امر را می‌توان ناشی از کاهش ارزش پول ملی ترکیه در برابر دلار دانست که این کشور را تبدیل به یک مقصد ارزان برای آمریکایی‌‌‌ها کرده است. همچنین با توجه به وقوع تورم و چالش‌های اقتصادی در اروپا، کشورهای اروپایی از مقصد اول مسافران سراسر جهان کمی فاصله گرفت و مقاصد ارزان‌‌‌تر اما گردشگرپذیری همچون ترکیه، مصر، هند و حتی پاکستان جایگزین بسیاری از مقاصد اروپایی گران شده است.

«استانبول»، مقصد شماره یک آمریکایی‌‌‌ها است، شهری که باتوجه به جاذبه‌‌‌های فراوان هم اروپا و هم آسیا را در برمی‌گیرد. پس از استانبول، مقاصد مورد علاقه آمریکایی‌‌‌ها در حال حاضر شامل سواحل دریای اژه ترکیه، شهر ازمیر و مناظر بی‌‌‌نظیر کاپادوکیه در شرق کشور است. طی ۶ ماهه نخست سال ۲۰۱۹ حدود ۲۱۳هزار آمریکایی از ترکیه بازدید کردند، در حالی که این تعداد در مدت مشابه سال ۲۰۲۲ به ۳۷۷هزار نفر رسید.

استانبول که به‌‌‌دلیل حضور مهاجران خارجی به‌‌‌طور فزاینده‌‌‌ای برای خرید و گردشگری و سلامت به این شهر می‌‌‌آمدند، پس از کاهش شدید در سال ۲۰۲۰، اکنون تعداد بازدیدکنندگان آن حتی بیشتر از سطح قبل از همه‌گیری در سال ۲۰۱۹ رسیده است. بر اساس داده‌‌‌های اداره فرهنگ و گردشگری استانبول، تعداد بازدیدکنندگان خارجی استانبول از اروپا و ایالات‌متحده، در ماه ژوئن نزدیک به ۱۱۵‌درصد افزایش یافت و به ۴۷/ ۱‌میلیون نفر رسید. این رقم بیش از دو برابر حدود ۶۸۰هزار ورودی در ژوئن سال گذشته بود. این داده‌ها نشان می‌دهد که گردشگران آلمانی در ژوئن با بیش از ۱۲۶هزار ورودی در صدر فهرست قرار گرفتند و پس از آن ۱۱۷هزار نفر از روسیه، ۹۹هزار نفر از ایران، ۵/ ۹۶هزار نفر از ایالات متحده و ۶۰هزار نفر از بریتانیا وارد شدند.

بر اساس گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری، ترکیه در تابستان امسال چهارمین مقصد محبوب اروپایی خواهد بود. بر اساس این گزارش، درآمدهای گردشگری این کشور در سه ماه دوم سال ۲۰۲۲ تقریبا سه برابر شد و تعداد بازدیدکنندگان خارجی نزدیک به سطح سال ۲۰۱۹ افزایش یافت. درآمد بین آوریل تا ژوئن (بازه زمانی سه‌ماهه) به ۷/ ۸‌میلیارد دلار افزایش یافت که این رقم۱۹۰‌درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است. بر اساس اعلام مقامات ترکیه، هدف این کشور کسب درآمد ۳۷‌میلیارد دلاری از گردشگری و جذب ۴۷‌میلیون گردشگر در سال‌جاری است. این در حالی است که اهداف قبلی سیاستگذاران ترکیه کسب درآمد ۳۵‌میلیارد دلاری و جذب ۴۵‌میلیون بازدیدکننده بود.

دولت ترکیه، برنامه دارد که گردشگری امسال با ارقام سال ۲۰۱۹ برابری کند یا از آن فراتر رود، زمانی که حدود ۵۲‌میلیون بازدیدکننده و ۳۴‌میلیارد دلار درآمد گردشگری به اقتصاد ترکیه وارد شد. در سال ۲۰۲۱، درآمدهای گردشگری دو برابر شد و به تقریبا ۲۵‌میلیارد دلار رسید که از بدترین تاثیر کووید بهبود یافت، اما بسیار کمتر از سطوح تجربه شده در سال ۲۰۱۹ باقی ماند. با وجود سطح رشد توریسم بین‌المللی در ترکیه اما، بانک مرکزی ترکیه برآورد کرد که میزان تورم تا پایان سال ۲۰۲۲ به ۶۰‌درصد خواهد رسید. بانک‌مرکزی ترکیه پیش‌بینی سالانه قیمت‌های مصرف‌کننده در پایان سال را افزایش داد؛ زیرا تورم ناشی از تاثیر جنگ اوکراین و افزایش هزینه‌‌‌های کالاها به بالاترین حد خود در ۲۴ سال گذشته رسیده است. بانک‌مرکزی جمهوری ترکیه پیش‌بینی می‌کند که تورم - که در ماه ژوئن به نزدیک به ۷۹‌درصد افزایش یافته است - تا پایان سال ۲۰۲۲ به ۴/ ۶۰‌درصد خواهد رسید که در مقایسه با پیش‌بینی ۸/ ۴۲‌درصدی آن در سه ماه گذشته، بیشتر است. تورم در مواد غذایی و بسیاری دیگر از اقلام ضروری شرایط را برای شهروندان ترکیه سخت کرده است و به گسترش فقر در این کشور، منجر شده است، اما مقامات این کشور نسبت به کاهش کسری حساب جاری در امسال خوش‌بین هستند، زیرا با کمک درآمدهای گردشگری این کسری‌‌‌ها جبران خواهند شد.

بنابراین، ترکیه تمام تمرکز خود را بر جذب هرچه بیشتر گردشگران خارجی با ارائه پکیج‌‌‌های متنوع گذاشته است. پس از بازگشایی مرزهای این کشور به روی گردشگران خارجی، در سال ۲۰۲۱، تعداد ورود گردشگران خارجی ۱/ ۹۴‌درصد افزایش یافته و به ۷/ ۲۴‌میلیون نفر رسیده‌است.

بازگشت پس از ناکامی‌‌‌های طولانی ناشی از بیماری همه‌گیر که سفرها را متوقف کرد، به همراه کاهش اخیر ارزش لیر، این کشور را به مقصدی جذاب‌‌‌تر از همیشه تبدیل کرده که باعث تقویت اقتصاد می‌شود. فروپاشی گردشگری به اقتصاد گسترده‌‌‌تر آسیب می‌‌‌زند. ترکیه برای تامین مالی بدهی خارجی خود و کاهش کسری حساب جاری که ۵‌درصد از تولید ناخالص داخلی است و همچنین برای ذخیره مجدد ذخایر ارزی و تقویت یک ارز ضعیف، به جریان‌‌‌های ارز خارجی از بازدیدکنندگان متکی است. نقدینگی گردشگران از زمانی که رجب طیب اردوغان، رئیس‌‌‌جمهور، رئیس بانک مرکزی را در ماه مارس برکنار کرد، بحرانی‌‌‌تر شد و سرمایه‌گذاران خارجی ۸/ ۱‌میلیارد دلار از سهام و اوراق قرضه ترکیه را خارج کردند.

کاهش ارزش لیر نسبت به دلار در ترکیه منجر به کاهش هزینه‌‌‌های سفر برای بسیاری از کشورها به‌‌‌ویژه آمریکا و اروپا شده و میزان هزینه‌‌‌های سفر برای یک هفته را به‌‌‌طور متعارف بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ دلار رسانده است. این در حالی است که در سال ۲۰۱۹، میزان هزینه‌ها نزدیک به‌هزار دلار می‌‌‌رسید. بر این اساس با توجه به نرخ برابری لیر، گردشگران خارجی بین ۱۱هزار تا ۱۳‌هزار لیر در ترکیه هزینه می‌کنند که البته این رقم در مقایسه با پول ایران بیش از ۱۸‌میلیون تومان خواهد بود.