مقصد گردشگری مجاور پایتخت چقدر از این بازار سهم دارد؟
سوغات سفر به قزوین
حمیدرضا کرمی کارشناس گردشگری در گفتوگو با «دنیایاقتصاد» در این باره میگوید: در مقام تمثیل شهر قزوین را میتوان نیای شهر اصفهان دانست، برای فهم این مقایسه نباید راه دوری رفت، عالی قاپو، چهل ستون، دولتخانه صفوی و بناهایی از این دست پیش از آنکه اصفهان را نصف جهان کند در قزوین خلق شدهاند. همان زمان که صفویان تصمیم گرفتند دامنه حکومتشان را به مرکز ایران بکشانند این شهر قزوین بود که پایههای تختشان را محکم کرد.
او با اشاره به اینکه امروز رفتهرفته شهر قزوین در حال پیدا کردن جایگاه خود در صحنه گردشگری کشور است، بیان کرد: شاید دلیل این مدعا بیش از آنکه داشتههای منحصر به فرد این شهر اعم از میراث فرهنگی، میراث معنوی، فرهنگ عامه قوی، دسترسی جادهای خوب و مواردی از این دست باشد، در گرو افزایش آگاهی عمومی ساکنان این شهر و توجه ویژه مدیران بلندپایه شهری به مقوله گردشگری است. این کارشناس گردشگری میافزاید: یک گردشگر نمیتواند بیدرنگ از کنار شکوه و افسونگری کاروانسرای سعدالسلطنه که همچون نگینی بر انگشتری بازارهای ایرانی میدرخشد بگذرد. مکانی که احیای آن به شکل امروزی حاصل درک درست از مقوله گردشگری است. اما سعدالسلطنه تنها بخشی از زنجیره اماکنی است که گرداگرد هم مسیر گردشگری شهری را در قزوین هموار میکنند. مسجد پر رمز و راز عتیق با فضای معنوی منحصر به فردش که تاریخ را در دل خود جای داده است، خیابان تاریخی سپه، حسینیه امینیها، کلیسای کانتور، مجموعه بزرگ دولتخانه صفوی که به نوعی سرفصل تاریخ نوین ایران محسوب میشود، مقبره شاهزاده حسین که نماد مذهبی این شهر است، دو دروازه باقیمانده از مجموعه دروازههای قزوین، موزههایی که تاریخ سرزمینی قزوین را به خوبی نشان میدهند، حمام قجر که موزه فرهنگ عامه شهر است، آب انبار بزرگ سردار و آثاری از این دست کام گردشگران را در سفر به قزوین شیرین میکند، درست مانند سفره پر ملات خوراکیها و شیرینیهای شهر که میتوان به عنوان سوغات توشه سفر کرد.
او ادامه میدهد: قزوین را به واسطه هنرمند شهیر میرعماد حسنی قزوینی باید پایتخت خوشنویسی ایران نیز دانست. استاد بنام نستعلیق که آثارش را از شبه قاره تا آناتولی و نیز مغرب زمین در موزههای بسیاری میتوان جست. این بخت با گردشگران یار است که در سفر به قزوین میتوانند برخی آثار میرعماد را در موزه خوشنویسی کاخ چهلستون به نظاره بنشینند. کرمی با بیان اینکه اگر به سفرنامه ناصر خسرو رجوع کنیم به واژه «باغستان» برمیخوریم که همچون کمربندی سبز از زمانهای دور قزوین را در برگرفته است، میگوید: این در حالی است که در سالیان اخیر در سایه برخی نا آگاهیها بخشی از این باغستان تخریب شده است، اما خوشبختانه هنوز بخشی از آن همچنان پابرجاست و باید صیانت از آن به یک دغدغه ملی بدل شود. به گفته این کارشناس گردشگری باغستان قزوین علاوه بر اهمیت زیست محیطی از نظر فرهنگ عامه جایگاه بسیار ممتازی دارد. او اضافه میکند: یک نمونه بارز از مضامین فرهنگی جاری در شهر قزوین مراسمی است که ۵۰ روز پس از نوروز در بوستانهای شهر بهویژه باغستان سنتی و مصلای شهر تحت عنوان پنجاه به در برگزار میشود.
او توضیح میدهد: مراسم پنجاه به در را به گونهای تنها میتوان مختص مردم قزوین دانست، چیزی شبیه مراسم «سیزده به در» که در سایر مناطق ایران اما نه با دید رفع نحسی بلکه با هدف شکرگزاری و استعانت به درگاه الهی در طلب رحمت واسعهاش برگزار میشود، به همین خاطر جایگاه گرامیداشت آن در باغستان قزوین است. این سنت هر چند در ابتدا در میان باغداران رواج داشته و محفلی بوده است برای تشریک مساعی و رتق و فتق امور، اما رفتهرفته به فرهنگ عامه بدل شده است و همه مردم در آن مشارکت دارند. در این روز که مصادف ۱۹ اردیبهشت است خانوادهها دور هم جمع شده و ضمن پخت غذاهای محلی در محل مصلی آرزوهای خود را بر دیوار این عمارت عرضه میکنند. سنتی که صدها سال است گرامی داشته میشود و امید است روز بهروز بر رونق آن افزوده شود.
همچنان که گفتههای این کارشناس گردشگری نشان میدهد، قزوین شهری است که از پتانسیلهای بالایی برای توسعه گردشگری برخوردار است، نزدیکی به پایتخت در کنار هممرز بودن استان قزوین با استانهای البرز، همدان، زنجان و گیلان که یکی جزو استانهای پرجمعیت ایران است و بقیه جزو مقاصد توریستی محسوب میشوند میتواند قزوین را در یک پکیج گردشگری قرار دهد و حتی آن را به مقصدی برای سفرهای آخر هفته بدل سازد. با این حال جستوجوی دو کلمه ساده گردشگری و قزوین نشان میدهد، این صنعت سبز در دستور کار متولیان این استان چندان که باید و شاید قرار نگرفته است. در این جستوجوی ساده تنها میتوان لیستی از جاذبهها را که برخی سایتها منتشر میکنند مشاهده کرد و خبری از اقدامات انجام گرفته برای توسعه توریسم در این استان یا به چشم نمیخورد یا موارد آن بسیار محدود است، این در حالی است که اصفهان توانسته است توریسم را به جزئی جداییناپذیر از اقتصاد این شهر در کنار انواع و اقسام صنایع اطراف آن بدل کند.