روستاهای توریستی شرق ایران

«دنیای اقتصاد» در چند گزارش به جذابیت‌‌های این مسیر در استان سمنان پرداخته است، اینکه چطور می‌توان با مشاهده جاذبه‌های سفر در گرمسار، سمنان، دامغان و شاهرود، چندین مقصد را در مسیر گنجاند تا هم به توسعه این مناطق منجر شود و هم خستگی مسافران کاهش یابد. در این گزارش بر آن هستیم جاذبه‌های آخرین روستاها و مناطق شهرستان شاهرود و نخستین مقاصد خراسان رضوی را بررسی کنیم، مقاصدی که بارها و بارها گردشگران و زائران بدون توجه از کنار آنها عبور کرده‌‌اند. نخستین مقصد روستای «فرومد» است که جزو روستاهای هم‌‌مرز استان سمنان با خراسان رضوی است. در این روستا آرامگاه شاعری قرار گرفته که در زندگی رنج بسیار دید و سال‌ها دنبال دیوان اشعارش ‌‌‌‌گشت هر چند هرگز آن را نیافت. او ناچار شد همراه با سربداران در جنگ با خاندان «آل کرت» شرکت کند، جنگی که به شکست سربداران و اسارت ابن‌‌یمین منجر شد، در طول همین جنگ بود که او دیوان اشعارش را گم و با از دست دادن آن، شعرهای تازه‌‌ای سرود و هم‌اکنون دیوانی مشتمل بر ۱۵ هزار بیت از او باقی مانده است.

ابن‌‌یمین در سال‌های آخر عمر خود پیشه دهقانی داشت و در سال ۷۶۹ هجری در «فرومد» درگذشت و همان‌جا به خاک سپرده شد. سال ۱۳۵۳ بود که انجمن آثار ملی ایران از محسن فروغی خواست طرحی برای آرامگاه شاعر ارائه دهد. او طرحی را بر اساس معماری دوره ابن‌‌یمین ارائه داد که یک سال بعد کار ساخت آن به پایان رسید. فروغی در طرح خود از مسجد جامع روستا که متعلق به دوره خوارزمشاهیان است بهره گرفت و سازه آرامگاه را در تقارن  با این مسجد که در کنار آن قرار گرفته است طراحی کرد، همچنین از آنجا که شاعر در زمانه‌ای پرآشوب زندگی می‌کرد رنگ آرامگاه را سرخ در نظر گرفت تا شرایط زیست ابن‌‌یمین را بازتاب داده باشد. آرامگاه ابن‌‌یمین به شکل شش‌گوشه ساخته شده است که می‌توان آن را سمبلی برگرفته از کلاه سربداران دانست که این شاعر روزی در رکاب آنها در جنگ شرکت کرده بود.

در کنار آرامگاه ابن‌‌یمین مسجد جامع فرومد قرار گرفته است. مسجدی که اگر یک بار آن را ببینید میل به دوباره دیدنش حتما شما را بار دیگر به فرومد می‌‌کشاند. گفته می‌شود مسجد بر روی بنای آتشکده‌‌ای ساخته شده است. بنای مسجد دارای تزئینات زیبای گچی و آجری است که با کاشی فیروزه‌ای تلفیق شده است. مسجد جامع فرومد نزدیک به ۹۰۰ سال قدمت دارد و دو ایوان بلند روبه‌روی هم قرار گرفته و فضای کوچک حیاط آن ابهت بیشتری به این ایوان‌‌ها می‌دهد. روی دیوارها انواع نقوش اسلیمی، گیاهی، کتیبه‌ها و... را می‌‌بینید. با وجود اینکه مسجد جزو قدیمی‌‌ترین آثار تاریخ استان سمنان است دریغ که به این اثر چندان که باید و شاید توجه نشده است. یکی از ایوان‌‌ها محلی برای زادآوری گنجشک‌‌هاست که به مرور زمان به این اثر آسیب فراوان می‌‌زند.

فانوس دریایی کویر

با دیدن آثار تاریخی فرومد می‌توانید از جاده پرپیچ و خم آن بار دیگر به جاده اصلی بازگردید و آن سوی جاده به روستای کاهک سری بزنید. گرچه در کاهک بخش‌هایی از روستا جزو طرح هادی روستایی قرار گرفته و شروع به مرمت آن کرده‌‌‌‌اند اما مهم‌ترین جاذبه روستا که همان خانه محل تولد دکتر علی شریعتی است به حال خود رها شده است. از زمان ثبت خانه در سال ۸۲ تاکنون نزدیک به ۲۰ سال می‌‌گذرد و تنها مرمت در دیوارهای بیرونی انجام شده است. می‌توانید گشت کوتاهی در خانه بزنید و در ادامه مسیرتان را به سمت مزینان ادامه دهید. در این روستا سه جاذبه وجود دارد، مهم‌ترین آنها همان خانه‌‌ای است که اکنون دخترعمه دکتر علی شریعتی ساکن آن است و کتابخانه‌‌ای که به آثار دکتر شریعتی اختصاص دارد. در این خانه عفت خانم ۸۰ ساله درباره خاطرات گذشته با شما صحبت می‌کند و می‌توانید مطالبی را بشنوید که نمی‌توان آن را در هیچ منبعی سراغ گرفت. علاوه بر آن قنات مزینان و تندیس دکتر علی شریعتی دیگر جاذبه‌های این روستا هستند. قنات مزینان ۲۵۷ میله چاه دارد و عمق مادر چاه آن به ۱۴۰ متر می‌‌رسد. طول این قنات ۱۱ هزار متر است که آن را جزو قنات‌‌های شناخته‌شده ایران قرار داده است.

با دیدن این قنات به سمت سبزوار برانید. نرسیده به سبزوار میل «خسروگرد» را در سمت چپ‌‌تان می‌‌بینید. این میل در گذشته حکم همان فانوس‌‌های دریایی را داشته و مسافران و کاروانیان خسته را به سمت سبزوار هدایت می‌کرده است. مسجد جامع سبزوار همچنین تنها مسجد به جا مانده از حکومت سربداران است که همین موضوع آن را در زمره یکی از مساجد تاریخی کشور قرار داده است. در این شهر همچنین می‌توانید به آرامگاه ملاهادی سبزواری سر بزنید و از فروشگاه‌های آن زعفران، کلوچه‌های زنجبیلی، محصولات دامی و... تهیه کنید.

پیشنهادها

- روز تعطیل را برای سفر به سبزوار انتخاب نکنید زیرا امکان بازدید از اماکن تاریخی این شهر را از دست خواهید داد.

- در سفر به هر مقصد از جامعه محلی خرید کنید تا هم نگاه آنها به گردشگری مثبت شود و هم کمکی به توسعه این مناطق کرده باشید.

- در این باره که زادگاه دکتر شریعتی مزینان است یا سبزوار یا کاهک با مردم بحث نکنید، شهروندان هر سه شهر زادگاه این استاد جامعه‌‌شناسی را شهر و روستای خود می‌‌دانند و روی آن تعصب دارند.