فرصت استراتژیک در بازار جهانی گردشگری

عبدالله شهید: حفاظت از سیاره

رئیس مجمع عمومی سازمان ملل با همکاری سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، سازمان جهانی پیشرفت و توسعه یا برنامه عمران ملل متحد (UNDP)، سازمان جهانی محیط‌زیست (UNEP) و سازمان جهانی کنفرانس تجارت و توسعه (UNCTAD) مناظره‌‌‌ای در سطح بالا با موضوع «ایجاد گردشگری پایدار و تاب‌آوری در جهت بهبودی فراگیر» برگزار کرد. عبدالله شهید، رئیس مجمع عمومی سازمان ملل، به‌‌‌منظور بهبودی در دوره پس از ویرانی کووید-۱۹ بر «سفر طولانی» به‌‌‌عنوان یکی از بخش‌‌‌های مهم در جهت ایجاد گردشگری جهانی پایدارتر، انعطاف‌‌‌پذیرتر و مسوولانه‌‌‌تر تاکید کرد. همه‌گیری کووید-۱۹ کل بخش گردشگری را متوقف کرد و «ضربه‌‌‌ای ویرانگر به اقتصاد جهانی» وارد کرد. در سال ۲۰۱۹، قبل از همه‌گیری کرونا، گردشگری ۵/۳ تریلیون دلار به تولید ناخالص داخلی جهان کمک کرده است و تخمین‌‌‌ها نشان می‌دهد که کاهش شدید گردشگری در طول همه‌گیری تا ۱۲۰‌میلیون شغل هزینه داشته باشد.

اگرچه ویرانی‌‌‌ها را می‌توان در اعداد خلاصه کرد، اما محاسبه واقعی تلفات روی مردم، جوامع و خدمات بسیار سخت‌‌‌تر است، به‌‌‌ویژه برای بسیاری از کشورهای جزیره‌‌‌ای کوچک و کشورهای کمتر توسعه‌‌‌یافته که همچنان برای تامین هزینه‌‌‌های عمومی شدیدا به گردشگری متکی هستند. با نگاهی فراتر از اعداد و ارقام، گردشگری نقشی عمیقا انسانی ایفا می‌کند. سفر و گردشگری ما را به هم متصل کرده، پل‌‌‌ها را می‌‌‌سازد و مبادلات بین فرهنگی را تسهیل می‌کند و از همه مهم‌تر منجر به تقویت صلح و همبستگی در سراسر قاره‌‌‌ها و مرزها می‌شود. «منطقه امن مسافرتی»، «تورهای دیجیتال»، «پاسپورت‌‌‌های واکسن» و «راهروهای انعطاف‌‌‌پذیر» تلاش‌‌‌هایی است که طی دو سال برای کمک به گردشگری در برابر کووید انجام شد.

اگرچه با کاهش همه‌گیری، بخش گردشگری در حال بازگشت است اما با این حال، همراه با بازگشت مجدد آن، مهم است که به آینده این صنعت و تاثیرات ناشی از آن فکر کنیم. گردشگری در بعد اقتصادی بسیار حائز اهمیت است، اما ما باید با آسیب‌‌‌هایی همچون انتشار گاز کربن، اقیانوس‌‌‌های پرپلاستیک، تلفات انسانی بر اکوسیستم‌‌‌ها و حیات وحش که گردشگری به کره زمین وارد می‌کند، مقابله کنیم. ما می‌‌‌دانیم که بسیاری از جوامع و مکان‌‌‌های تاریخی در سراسر جهان که مورد علاقه گردشگران هستند، مستعد تغییرات اقلیمی و طبیعی نیز هستند، بنابراین برای ایجاد تاب‌‌‌آوری نیاز به حمایت دارند. بر اساس گزارش «اقتصاد سبز» سازمان برنامه محیط‌زیست سازمان ملل، یک سناریو با عنوان «ادامه کسب و کار به‌‌‌شکل معمول» پیش‌بینی می‌کند که تا سال ۲۰۵۰، گردشگری منجر به افزایش ۱۵۴‌درصدی در مصرف انرژی، ۱۳۱‌درصدی در انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای، ۱۵۲‌درصدی در مصرف آب و ۲۵۱‌درصدی در دفع زباله‌‌‌های جامد خواهد شد. در این شرایط، ما نمی‌توانیم اجازه دهیم که این روند ادامه پیدا کند. ما نباید گردشگری جهانی را به روش معمول راه‌‌‌اندازی کنیم، بلکه باید بلندپروازتر از آن و مسوولیت‌‌‌پذیرتر باشیم.

در ادامه مناظره، این مقام سازمان ملل، شرکت‌کنندگان را تشویق کرد تا به تعهدات خود در چارچوب اهداف توسعه پایدار (SDGs) و توافق‌نامه پاریس درباره تغییرات آب و هوایی پرداخته و مشارکت و توانمندسازی زنان، جوانان، بومیان و سایر جوامع به حاشیه رانده شده را افزایش دهند. شهید گفت: «امروز، من از همه ذی‌نفعان می‌‌‌خواهم که از هر فرصتی برای تغییر بخش گردشگری استفاده کنند و رویکردی پایدار، فراگیر و مسوولانه‌‌‌تر را هدف قرار دهند. اکنون زمان اقدامات جسورانه است و از همه ایده‌‌‌ها استقبال می‌شود.»

گردشگری و صلح

زوراب پولولیکاشویلی، رئیس سازمان جهانی گردشگری، در سخنرانی خود در مناظره موضوعی سطح بالا، تاکید کرد که «اکنون زمان ایجاد جوامع منعطف و صلح‌‌‌جو است و گردشگری می‌تواند به تحقق این امر کمک کند. گردشگری به‌‌‌عنوان یک پیشرو در ایجاد فرصت‌‌‌ها به‌‌‌شمار می‌رود، زیرا محور اصلی آن مبتنی بر مردم است، پل‌‌‌هایی می‌‌‌سازد و در جهت ایجاد فردایی بهتر برای مردم در همه جا کمک می‌کند.» رئیس سازمان جهانی گردشگری همچنین خاطرنشان کرد که بحران انرژی فعلی، به آسیب‌‌‌پذیری بخش گردشگری منجر می‌شود، اما این در حالی است که سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری، «سرمایه‌گذاری برای صلح» به‌‌‌شمار می‌رود. گردشگری برای معیشت زنان، جوانان و جوامع روستایی اهمیت ویژه‌‌‌ای دارد و از نیاز به تعادل جدید و پایدار بین خواسته‌‌‌های کوتاه مدت گردشگران و نیازهای بلندمدت جوامع حمایت می‌کند.  گردشگری می‌تواند باعث ایجاد تغییرات مثبتی در جهان شود. هر بخش از سازمان ملل، از جمله سازمان جهانی گردشگری به عنوان آژانس تخصصی آن، می‌تواند از گردشگری برای کمک به جهان جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار، از رشد فراگیر گرفته تا توانمندسازی جنسیتی و حفاظت از تنوع زیستی استفاده کند.»

سامه وهبا، رئیس مدیریت ریسک بلایا و تاب‌آوری زمین بانک جهانی، از شهرها و جوامع پایدار، فراگیر و تاب‌‌‌آور صحبت کرد و از حمایت کشورها برای ترویج گردشگری پایدار به نفع جوامع فقیر و حفظ فرهنگ، میراث و محیط‌زیست حمایت کرد. او همچنین اظهار کرد، از آنجا که گردشگری ۱۰‌درصد از نیروی کار جهانی را دربر می‌گیرد، فرصت‌‌‌های مهمی برای زنان، جوامع روستایی و مشاغل کوچک فراهم می‌کند. آمنه محمد، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد نیز معتقد است که «گردشگری در آشفتگی است»، که این آشفتگی ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ و همچنین از محیط‌‌‌های درگیر از جمله اوکراین به‌‌‌وجود آمده است. او با اصرار بر اینکه پایداری باید در مرکز گردشگری باقی بماند، از تبدیل شدن این بخش به نیروی مثبت اجرای سند ۲۰۳۰ یونسکو (SDGs) حمایت کرد. سند ۲۰۳۰ یونسکو مجموعه‌‌‌ای از اهداف توسعه پایا با عنوان رسمی «دگرگون ساختن جهان ما» است که به آینده مربوط می‌‌‌شوند.