تصمیم‌گیری برای مزارع در اتاق‌های در‌بسته
علی‌قلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندم‌کاران کشور عامل اصلی این مشکلات را مدیریت مسوولان جهاد کشاورزی در اتاقی در‌بسته می‌داند و معتقد است که اگر کشاورزی استان به همین روش مدیریت شود دیگر برای کشاورزان انگیزه‌ای باقی نخواهد ماند.
فاکتور اصلی که به کشاورز برای کشت یک محصول انگیزه می‌دهد چیست؟
قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی تنها یکی از فاکتورهایی است که می‌تواند به کشاورز برای کشت محصولی انگیزه بدهد و کشاورز با توجه به اقتصادی بودن محصول، اقدام به کشت کند، اما در کنار قیمت بحث بهره‌وری نیز عامل دیگری برای کشت یک محصول است. افزایش عملکرد در سطح مورد نظر باعث افزایش درآمد شده؛ کشاورزی که مثلا یک تن گندم در هر هکتار به دست می‌آورد اگر قیمت ۳۰هزار تومان نیز باشد باز هم کشت گندم اقتصادی نیست. اما اگر قیمت ۲۰هزار تومان و عملکرد افزایش داشته باشد درآمد کشاورز نیز افزایش داشته و هزینه‌های تولید سرشکن در عملکرد شده و در یک سطح زمین عملیات شخم و دیسگ و کاشت و برداشت یکسان است، اما با توجه به رعایت اصول کشت عملکرد‌ها در برداشت محصول یکسان نیست.
دلیل اینکه کشاورزان بهره‌وری خوبی ندارند چیست؟
کشاورزان ما آموزش لازم را در این زمینه ندیده‌اند و نمی‌توانند استفاده بهینه در کشت محصول داشته باشند، اگر به دنبال افزایش بهره‌وری هستیم که با همین هزینه، عملکرد کشت افزایش یافته و کشاورزی اقتصادی شود باید در این زمینه کار تخصصی ارائه و به کشاورزان آموزش لازم داده شود.
جهاد کشاورزی به عنوان متولی تولید باید در این زمینه ورود پیدا کند و اگر شرایط این کار را ندارد به بخش خصوصی واگذار کند، بسیاری از تصدی‌گری‌‌‌ها را جهاد کشاورزی گرفته و توان ارائه خدمات خوب ندارد. پرداخت کود، سم، بذر و دیگر نهاده‌ها به کشاورزان توسط جهاد کشاورزی انجام می‌شود که در گذشته کشاورز در بازار آنها را تهیه می‌‌‌کرد، اما تصدی‌گری دولت در بخش کشاورزی زیاد شده و دولت نمی‌تواند بعد حاکمیتی و نظارت داشته باشد. همه نیروهای دولتی درگیر ارائه خدمات و به دنبال ارائه گزارش عملکرد و آمار هستند و آنها فرصت آموزش، ترویج و فرصت بازدید مزارع را ندارند و به دلیل عدم‌حضور در مزرعه پیش‌آگاهی ورود آفت‌‌‌های جدید و شرایط زمین برای کشت را ندارند.
جهاد کشاورزی در یک اتاق بسته برای کشاورزی و کشت محصولات تصمیم‌گیری می‌کند در حالی که در گذشته جهاد کشاورزی تکنیسین در بخشهای مختلف تربیت و آموزش ارائه می‌کردند و هر کسی به صورت تخصصی در حوزه خود وارد می‌‌‌شد.
تصدی‌گری دولت چه عواقبی برای بخش کشاورزی دارد؟
ما در گذشته تکنیسین ماشین‌آلات، ترویج، مزرعه، باغبانی حفظ نباتات و دیگر تکنیسینها را در بخشهای مختلف داشتیم و این تکنیسینها افرادی پا به کار و فنی بودند که در مزرعه حضور داشتند، ولی در حال حاضر این‌گونه نیست و شرایط را طوری تبیین کردیم که نیروهای که در جهاد کشاورزی خدمت می‌کنند در وقت اداری بیشتر درگیر ارائه آمار، دادن حواله و گزارش عملکرد هستند. دولت با تصدی‌گری در بخشهای مختلف جان کشاورزی را گرفته و اگر امورات به بخش خصوصی واگذار شود کشاورزی اقتصادی و انگیزه ورود افراد به بخش کشاورزی زیاد می‌شود.سالانه افراد زیادی از این حوزه به دلیل اینکه توجیه اقتصادی ندارد خارج می‌شوند و از طرف دیگر سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی انجام نشده و نیروهای جدید به این حوزه ورود پیدا نمی‌کنند و زمینهای کشاورزی به باغ و ویلا و تالار تبدیل شده و کار کشاورزی عملا رونق گذشته را ندارد.
به جز تصدی‌گری چه عوامل دیگری باعث عقب‌ماندگی بخش کشاورزی است؟
از طرف دیگر به دلیل محدودیت‌ها و تحریم‌هایی که در کشور وجود داشته ما روی تکنولوژی و ماشین‌آلات بخش کشاورزی نتوانستیم اقدامات خوبی داشته باشیم. امروز دنیا از تکنولوژی روز در این حوزه استفاده می‌کند اما در کشور ما هنوز برای گرفتن تراکتوری که ساخت ۴۵ سال پیش است باید در نوبت قرار بگیریم. جمعیت رو به افزایش است و سطوح ما هم به دلایل طرح توسعه‌های شهری و روستایی رو به کاهش است و از طرف دیگر کمبود منابع آبی را داریم؛ برای همین باید به بهره‌وری در بخش کشاورزی اهمیت داده شود و افزایش بهره‌وری نیز نیازمند سرمایه‌گذاری است تا شرایط یک کشاورزیِ دقیق و مستمر و پایدار مهیا شود.
شرایط تولید بخش کشاورزی در استان‌ها چگونه است؟
نوسانات در این حوزه زیاد است که بخشی از آن به شرایط اقلیم و آب و هوا مرتبط است اما اگر برنامه‌ای هدفمند در این حوزه وجود داشته باشد از نزولات جوی می‌توانیم حداکثر بهره را ببریم. تغییر الگوی کشت و نوع کشت با رقم‌های مقاوم به خشکی تهیه و در این زمینه کار تحقیقاتی انجام شود.تحقیقات ما در حوزه کشاورزی کاربردی نیست و اجرایی و عملیاتی نمی‌شود. دانش، فن، سرمایه و نیروی انسانی باید در کنار هم قرار بگیرد که برای افزایش بهره‌وری خیلی موثر است و در حال حاضر با این روش کشت، سرمایه خود را هدر می‌دهیم. اگر همین روند را ادامه دهیم کشاورزی یک دور تسلسل خواهد داشت که یک‌سال عملکرد خوب و سال دیگر کاهش عملکرد دارد و برنامه‌ای که چشم‌انداز وجود داشته باشد که آینده کشاورزی چگونه خواهد بود وجود ندارد.
