معاون وزیر ارتباطات در دومین رویداد «دنتک» به میزبانی گروه رسانهای «دنیای اقتصاد» تشریح کرد
حمله سایبری با مدل جدید
دومین رویداد «دنتک» با عنوان «رگتک و امنیت سایبری»، توسط مرکز نوآوری دنیای اقتصاد و با همکاری جهش برگزار شد. معاون وزیر ارتباطات و معاون وزیر کار در این رویداد درباره اهمیت امنیت سایبری در حوزه رگتک و امنیت سایبری صحبت کردند. رسول لطفی، معاون وزیر ارتباطات، درباره ضرورت رویکرد پدافند فعال، بازدارندگی هوش مصنوعی، شبکه ملی اطلاعات و تربیت نیروی متخصص سایبری صحبت و تاکید کرد که امنیت سایبری امروز جزئی از امنیت ملی است و حملات هوشمند سایبری تهدید جدی برای کشور محسوب میشوند. مالک حسینی، معاون وزیر تعاون نیز بر اهمیت امنیت سایبری در فضای کسبوکار و زندگی روزمره، تربیت نیروی متخصص دیجیتال و کاهش هزینههای بنگاهها با ابزارهای دیجیتال تاکید کرد و گفت هوش مصنوعی میتواند هم فرصتهای شغلی نو ایجاد کند و هم بهرهوری صنایع مختلف را افزایش دهد.
ما همچنان مصرفکننده هستیم
دومین رویداد «دنتک» با عنوان «رگتک و امنیت سایبری»، توسط مرکز نوآوری دنیای اقتصاد و با همکاری جهش و با سخنرانی رسول لطفی، معاون وزیر ارتباطات در توسعه شبکه ملی اطلاعات و مالک حسینی، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی برگزار شد. رسول لطفی در این رویداد مطرح کرد که کشور در حوزه امنیت سایبری نیازمند رویکرد پدافند فعال، بازدارندگی هوش مصنوعی، شبکه ملی اطلاعات و تربیت نیروی متخصص مهاجم و مدافع است. از نظر او، این اقدامات نه تنها امنیت ملی را تضمین میکنند، بلکه توانمندی کشور را در عرصه دیجیتال و فناوری حفظ خواهند کرد. معاون وزیر ارتباطات در ابتدای صحبتهای خود با بیان اینکه جنگ تحمیلی ۱۲ روزه نشان داد که امنیت سایبری همان امنیت ملی است، توضیح داد: « هرگونه غفلت در این حوزه میتواند فرآیند تصمیمگیری کل کشور را مختل کرده و قدرت ما را تحتتاثیر قرار دهد. این موضوع دیگر یک دغدغه تئوریک نیست بلکه نیازمند اقدام فوری است.
مجله تایم اخیرا ویژهنامهای درباره هوش مصنوعی منتشر کرد. در این میان، مدیرعامل سابق گوگل، مقالهای ارائه داده که موضوع بازدارندگی در عصر هوش مصنوعی را بررسی میکند. او میگوید توسعه هوش مصنوعی در چین میتواند مرزهای امنیت ملی و فناوری آمریکا را به خطر بیندازد و این تهدید مشابه رقابت هستهای گذشته است. او به معرفی چارچوبی پرداخت که هدفش تضعیف توان پیشرفت دشمن در حوزه هوش مصنوعی است. به عبارت دیگر، اگر دشمن بتواند به هوش مصنوعی فوقهوشمند برسد، امنیت ملی ما در خطر خواهد بود. راهکار پیشنهادی او، ایجاد دفاع فعال و پیشگیرانه است نه دفاع سنتی غیرعامل.» لطفی ادامه داد: « در چارچوب مطرح شده، دفاع فعال یعنی توانایی حمله سایبری برای مختل کردن مراکز داده، زیرساختهای محاسباتی و دادههای آموزشی دشمن. یکی از ابزارهای کلیدی دیتاپویزنینگ است؛ یعنی مسموم کردن دادهها تا مدلهای هوش مصنوعی دشمن نتوانند به درستی آموزش ببینند. این چارچوب نشان میدهد که ما هنوز در حوزه هوش مصنوعی مصرفکننده هستیم و نیازمند توسعه سختافزار، نرمافزار و ظرفیتهای داخلی خود هستیم.
از نظر لطفی، تهدیدهای امنیت سایبری امروز فقط به ابزارهای سنتی محدود نیست. او بر این باور است که حملات هوشمند با هوش مصنوعی، خودآموز و پنهانکار هستند و میتوانند سیستمها را تحلیل و حتی دستکاری کنند. بنابراین، رویکرد ما باید کاملا متفاوت از گذشته باشد و ذهن متخصصان باید با این پیچیدگیها آشنا شود. معاون وزیر ارتباطات همچنین در این باره توضیح داد: «زیرساختهای حیاتی ما روزبهروز به فضای دیجیتال و هوش مصنوعی وابستهتر میشوند. اگر چارچوب مناسب ایجاد نشود، نشت داده و آسیب به سیستمهای تصمیمگیر، امری محتمل خواهد بود.» او در ادامه صحبتهای خود توسعه شبکه ملی اطلاعات را راهکار مقابله با تهدیدهای سایبری اعلام کرد و گفت: « این شبکه نباید با فیلترینگ اشتباه گرفته شود؛ بلکه باید مانند یک گاوصندوق دیجیتال عمل کند و از دادههای وطنی در برابر حملات پیشرفته هوش مصنوعی محافظت کند. دفاع در عمق و محدودسازی دشمن در این شبکه، هزینه حمله سایبری را برای دشمن افزایش میدهد. این شبکه امکان انعطافپذیری محاسباتی، بهینهسازی نرمافزار و سختافزار و تطبیق سریع با تغییرات جهانی را فراهم و از موجودیت دیجیتال کشور حفاظت میکند.» از نظر این کارشناس، در قدم بعدی برای امنیت سایبری باید متخصصان سایبری از ابتدا به عنوان مهاجم و دفاعکننده حرفهای تربیت شوند. زیرا تجربه نشان داده یک متخصص تنها زمانی توانمند است که با ترکیب تخصصهای مختلف، تحلیل و پاسخگویی فعالی داشته باشد. معاون وزیر ارتباطات معتقد است که باید به مسائل روانشناختی و فشارهای کاری این نیروها توجه کنیم تا از بروز آسیبهای فردی و سازمانی جلوگیری شود. همچنین از نظر او، ایجاد مراکز آموزش و پرورش متخصصان هک و نفوذ، نیاز اساسی برای آینده امنیت سایبری کشور است.
نیروی متخصص سایبری نداریم
مالک حسینی، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در این رویداد با بیان اینکه فاصلهای که امروز میان امنیت در دنیای واقعی و امنیت در دنیای مجازی ایجاد شده، دقیقا به همان اندازه خطرناک است، درباره اهمیت امنیت سایبری توضیح داد: « اگر ما نتوانیم در فضای مجازی که دیگر نه یک ابزار، بلکه بستر اصلی کسبوکار و زندگی روزمره است، امنیت ایجاد کنیم، در حقیقت امنیت واقعی خود را از دست دادهایم. همین حالا، هر کاربری که تراکنش انجام میدهد، هر کسبوکاری که داده ردوبدل میکند، و هر شهروندی که آنلاین فعالیت میکند، نگران امنیت است. بخشی از بحران ما هم ناشی از پایین بودن سواد دیجیتال عمومی است؛ موضوعی که بهویژه با ورود ابزارهای جدید، پیچیدهتر هم میشود.
امیدوارم در کشور ما، در حوزه امنیت سایبری، کارهای جدی و بنیادینی در حال انجام باشد؛ چون سرعت تحولاتی که در جهان رخ میدهد، با سرعت پیشرفت ما همخوانی ندارد.» او در بخش دیگری از صحبتهای خود درباره تحول بزرگ بازار کار و نقش امنیت سایبری صحبت کرد.
از نظر حسینی، همه صنایع بهسرعت در حال ورود به فضای سایبری هستند و در این میان، رعایت مقررات پیچیده و روبهرشد و حفاظت از داده و امنیت دیجیتال اهمیت دارد. اگر این دو را درست حل نکنیم، آینده بازار کار ما قطعا تحتتاثیر قرار خواهد گرفت. حسینی با اشاره به آمارهای بینالمللی گفت در حال حاضر 5.5میلیون نفر در حوزه امنیت سایبری در جهان فعال هستند، اما بازار با کمبود 4.8میلیون نیروی متخصص مواجه است. او این شکاف را نکته قابل تامل و مهم برای بازار کار ایران دانست، بهویژه در شرایطی که نرخ رشد جمعیت رو به کاهش است و پنجره جمعیتی کشور تا سال ۱۴۲۰ بسته میشود. معاون وزیر تعاون همچنین از هدفگذاری آموزش ۵۰۰ هزار نیروی متخصص دیجیتال در برنامههای توسعه خبر داد و ضعف مهارتآموزی را از چالشهای جدی کشور دانست.
او نسبت به مهاجرت نیروی متخصص به کشورهای منطقه از جمله عربستان هشدار داد و بر ضرورت ایجاد زیرساختهای ارتباطی و فرصتهای شغلی داخلی برای حفظ سرمایه انسانی تاکید کرد. حسینی گفت: یکی از موضوعات کلیدی که باید به آن توجه کنیم، کاهش هزینههای بنگاهها در دسترسی به قوانین و مقررات جامع است. او در این باره توضیح داد: « هرچه این هزینهها کمتر باشد، سرمایهگذاری در سایر حوزهها برای بنگاههای کوچک و متوسط تسهیل میشود. تحلیلها نشان میدهد استفاده از ابزارهای دیجیتال میتواند هزینههای تنظیم مقررات را بین ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش دهد و به حاشیه سود بنگاهها کمک کند و زمینه سرمایهگذاریهای جدید را فراهم کند.
امروزه بحث هوش مصنوعی در فضای کسبوکار بسیار جدی است. هوش مصنوعی میتواند برخی مشاغل را تغییر دهد، اما در عوض فرصتهای جدیدی ایجاد میکند و ابزاری برای توسعه کسبوکارهاست. به عنوان مثال، در کشاورزی، استفاده از AI برای پیشبینی بارندگی و شناخت ظرفیتهای جدید کشت، به انسان کمک میکند تا بهرهوری را به شکل قابلتوجهی افزایش دهد.» از نظر معاون وزیر کار، کمبود آگاهی و آمادگی نسل جدید و کارفرمایان در استفاده از فناوریها یکی از چالشهای کشور در این حوزه است. به این دلیل که بسیاری از افراد علاقهمند به سرمایهگذاری یا ورود به این حوزه، هنوز سردرگم هستند و فرصتهای نوظهور را به درستی نمیشناسند.
او در این باره توضیح داد: « ما در وزارتخانه ظرفیت بسیار خوبی برای ارتباط با نسلهای جدید، به ویژه نسلهای زد و آلفا داریم. این نسلها در چند سال آینده وارد بازار کار میشوند و نیازمند هدایت و شناسایی فرصتهای مناسب هستند. ما برنامههایی برای حمایت از بنگاهها، ارائه تسهیلات و تقویت مهارتها داریم تا این شکافها کاهش یابد و کسبوکارها پایدارتر شوند.» معاون وزیر کار در پایان تاکید کرد که استفاده هوشمندانه از فناوریهای دیجیتال و هوش مصنوعی نه تنها کاهش هزینهها را به همراه دارد، بلکه فرصتهای شغلی نو و توسعه پایدار اقتصادی ایجاد میکند.
سکوی تقویت نوآوری
